Julien Georges Grandgagnage

Jules Grandgagnage 2024

Jules Grandgagnage (geboren als Julien Georges Grandgagnage - Elsene, 12 februari 1950) is een Nederlandstalig Belgisch schrijver, dichter, columnist en literair vertaler. Hij schrijft fictie en poëzie voor zowel volwassenen als kinderen. Daarnaast publiceert Grandgagnage ook studieboeken over filosofie en westerse esoterie, werkt mee aan de online encyclopedie ENSIE en verschillende online samenwerkingsprojecten met encyclopedische inhoud. In 2021 publiceerde hij een integrale Nederlandse vertaling van de Sonnetten van Shakespeare en in 2023 een geannoteerde vertaling in verzen van John Miltons Paradise Lost.

Grandgagnage behaalde zijn diploma voor onderwijzer aan de normaalschool van Antwerpen. Later studeerde hij ook cultuurwetenschappen aan de Open Universiteit en scenarioschrijven aan de Vlaamse Scriptacademie. Hij gaf les op Antwerpse scholen en werd ict-coördinator in de laatste paar jaar van zijn onderwijsloopbaan. Vanaf 1997 werkte hij ook mee in het softwarebedrijf van zijn vrouw en programmeerde hij educatieve software voor scholen.

In zijn jeugd las hij de boeken van Godfried Bomans en Simon Carmiggelt, wat later zijn weerslag had op de badinerende, parodiërende stijl waarmee hij columns schrijft. Grandgagnage geeft zelf de voorkeur aan wat hij "het kortere werk" noemt. Cursiefjes, columns en korte verhalen, maar ook gedichten werden opgenomen in verschillende literaire tijdschriften en e-zines.

Sinds 2012 legt hij zich vooral toe op vertalingen, zoals van de sonnetten van Shakespeare, gepubliceerd in 2021. Zijn vertalingen van John Donnes gedichten zijn samen met die van andere vertaler-dichters, zoals Arie van der Krogt en Cornelis W. Schoneveld, te lezen op de Nederlandstalige literaire website over Donne. Ander vertaalwerk waar hij mee bezig is, zijn de 'Essais' van Michel de Montaigne, de 'Lais' van Marie de France, Miltons Paradise Lost en allerlei gedichten uit de wereldliteratuur, voornamelijk uit het Frans, Engels, Duits, Spaans en Italiaans.

Publicaties (selectie)

Poëzie

Boekpublicaties:

• Sonnetten van Shakespeare (Brave New Books, 2021)
• 36 vertaalde gedichten uit de wereldliteratuur (Brave New Books, 2021)
• Shakespeare vertaald - De Sonnetten (Brave New Books, 2022)
• Shakespeare vertaald - 20 monologen (Brave New Books, 2022)
• Het paradijs verloren, volledig geannoteerde vertaling van John Miltons Paradise Lost (de twaalfdelige editie van 1674), (Brave New Books, 2023)
• Het Braakland, T.S. Eliots The Waste Land ingeleid, vertaald en geannoteerd (2024)

Poëzie verschenen in tijdschriften:

• Yang, Tijdschrift voor Literatuur en Kommunikatie, Nr. 32: 100 dichters
• Krakatau
• Mondzeer
• Omslag
• Meander
• Dichtersweb
• Het Boek aller Tijden, Boekenpartners, 1999
• Honderd Dichters 5', Internationaal Forum, 2002
• Dichtbundel: Oersoep (Lulu, 2011)
• Dichtbundel: Ik ben zo malcontent, mijn lief ging lopen met een andere vent' (Brave New Books, 2019)'
• Artistiek Tijdschrift Ambrozijn (2022), selectie van vertaalde Sonnetten van Shakespeare

Proza

• Kinderboek: Tabita, de heks (De Sikkel; november 2000)
• Kinderboek: De scepter van Oberin (De Boeck; 2002)
• Boek: Prettig gestoord (Free Musketeers, 2006)
• Jeugdboek: Jimmy Beachcomber (Lulu, 2007)
• Jeugdboek: Pros Feratu, de ondode (Lulu, 2012)
• Kinderboek: De spiegel van Edaine (Amazon Digital Services, Inc., 2012)
• Boek met columns: Trammelant in computerland (Amazon Digital Services, Inc., 2012)
• Jeugdboek: Guynemer, het gevleugelde zwaard (Amazon Digital Services, Inc., 2012)
• Jeugdboek: De jonge Nero (Amazon Digital Services, Inc., 2012)
• Kinderboek: De wraak van Sartan (Amazon Digital Services, Inc., 2013)
• Kinderboek: De drakenhoeders (Amazon Digital Services, Inc.; 2013)
• Gids voor de filosofie van Plato (Brave New Books, 2019)
• Gids voor de westerse filosofie (Brave New Books, 2019)

Korte verhalen verschenen in

• De Brakke Hond, literair tijdschrift
• Meander, literair tijdschrift
• De Gekooide Roos, e-zine
• Het boek aller tijden(Boekenpartners 1999)

Columns verschenen in

• Netwerk (computertijdschrift); bijdragen vanaf februari 2000
• Bevrijding (Tijdschrift van A.C.O.D. Antwerpen) - Bijdragen sinds 1995
• Pedagogisch en Concreet (Tijdschrift Pedagogisch Centrum Antwerpen) - Bijdragen sinds 1995)

Online vertalingen van langere gedichten

• Darkness van Byron
• The Waste Land van T.S. Eliot
• The Raven van Edgar Allan Poe
• 154 Sonnetten van Shakespeare
• To be, or not to be van Shakespeare
• Now is the winter of our discontent uit Shakespeares Richard III
• The Prelude (editie 1850) van Wordsworth
• Paradise Lost van Milton
• Bisclavret uit de Lais van Marie de France

Wikibooks

Voor het gemeenschapsproject Wikibooks schreef Jules Grandgagnage een vijftigtal educatieve boeken, onder meer: Plato, Wereldliteratuur, Franse literatuurgeschiedenis, Amerikaanse literatuur, Engelse literatuur, Jazz, Jungiaans woordenboek, Westerse esoterie, Shakespeares sonnetten, Renaissance, Magie, en Westerse astrologie.

Grandgagnage als vertaler

Jules Grandgagnage staat bekend om zijn precieze en elegante vertalingen van complexe teksten. Zijn benadering van vertalen is meer dan alleen het vervangen van woorden van de brontaal naar de doeltaal; vertalen dient te worden beschouwd als een kunstvorm op zich, waarbij met name in poëzie de combinatie van verschillende vaardigheden en talenten een rol spelen.

Kenmerken van Grandgagnages benadering van vertalen

• Diepgaande kennis van de oorspronkelijke taal en cultuur: Grandgagnage verdiept zich grondig in de context van de tekst, inclusief de historische, culturele en sociale aspecten. Dit stelt hem in staat om de nuances en subtiliteiten van de oorspronkelijke taal te begrijpen en over te brengen.
• Respect voor de auteur: Grandgagnage ziet vertalen niet als een vorm van herschrijven, maar als het overbrengen van de intentie van de auteur in een andere taal. Hij probeert de stijl en toon van de oorspronkelijke tekst zo nauwkeurig mogelijk te behouden.
• Streven naar literaire kwaliteit: Grandgagnage is niet alleen geïnteresseerd in het overbrengen van de betekenis van een tekst, maar ook in het creëren van een literair werk in de doeltaal. Hij besteedt veel aandacht aan de klank, het ritme en de stijl van zijn vertalingen.
• Samenspel van letterlijke en vrije vertaling: Grandgagnage maakt een zorgvuldige afweging tussen letterlijke vertaling, waarbij de woorden zo dicht mogelijk bij het origineel blijven, en vrije vertaling, waarbij de betekenis wordt overgebracht, maar de vorm aangepast wordt aan de doeltaal.
• Interdisciplinaire benadering: Grandgagnage maakt gebruik van zijn kennis van filosofie en andere disciplines om de diepere betekenissen in een tekst te ontrafelen en deze op een adequate manier te vertalen.

Belang van vertalingen volgens Grandgagnage

• Behoud van cultureel erfgoed: Door klassieke werken te vertalen, draagt een vertaler bij aan het behoud en de verspreiding van cultureel erfgoed.
• Verrijking van de doeltaal: Vertalingen kunnen de doeltaal verrijken met nieuwe woorden, uitdrukkingen en stijlen.
• Verdiepend lezen: Door een goede vertaling te lezen, krijgt de lezer gemakkelijker toegang tot betekenissen van de oorspronkelijke tekst, die anders verborgen zouden blijven.
• In essentie is Jules Grandgagnage een vertaler die de kunst van het vertalen naar een steeds hoger niveau wil tillen. Zijn werk streeft naar een hoge mate van precisie, elegantie en literaire kwaliteit.

Visie op straatfotografie

Jules Grandgagnage heeft, hoewel hij vooral bekend staat om zijn vertaalwerk, ook persoonlijke inzichten gedeeld over straatfotografie, een hobby die hij sinds 2014 beoefent toen dit fotografiegenre in Nederland en België nog vrijwel onbekend was. Zijn perspectief, gevormd door zijn analytische benadering van taal en cultuur, biedt een unieke kijk op deze fotografische discipline. Hij wijdde ook een website aan zijn visie op straatfotografie met tips en strategieën voor de straatfotograaf.

Wat is Straatfotografie volgens Grandgagnage?

Grandgagnage beschouwt straatfotografie niet alleen als het vastleggen van momenten in de openbare ruimte, maar ook als een vorm van sociaal commentaar en culturele observatie. Hij benadrukt het belang van:

De menselijke verbinding

Voor Grandgagnage is de interactie tussen de fotograaf en zijn onderwerp cruciaal. Het gaat niet alleen om het vastleggen van een moment, maar ook om het creëren van een connectie met de gefotografeerde persoon.

Het verhaal achter de foto

Elke foto vertelt een verhaal, en het is aan de fotograaf om dit verhaal te ontdekken en over te brengen op de kijker.

De context

De context waarin een foto is gemaakt, is van groot belang voor de betekenis ervan. Door rekening te houden met de sociale, culturele en historische context kan een fotograaf een diepere laag aan zijn werk toevoegen.

Kernpunten uit Grandgagnages visie

• Straatfotografie als spiegel: Foto's gemaakt op straat zijn een reflectie van de samenleving waarin we leven. Ze kunnen ons iets vertellen over onze cultuur, onze waarden en onze angsten.
• Het belang van intuïtie: Hoewel een goede voorbereiding belangrijk is, is het ook essentieel om open te staan voor onverwachte momenten. Intuïtie speelt een cruciale rol in het maken van een geslaagde straatfoto.
• Ethische overwegingen: Straatfotografie roept ethische vragen op. Het is belangrijk om respect te hebben voor de privacy van de mensen die je fotografeert.

Visie op kunst

Een brede interesse

Grandgagnage heeft een brede interesse in cultuur en kunst. In zijn werk als vertaler toont hij een diepgaande kennis van taal, literatuur en filosofie. Deze kennis vertaalt zich ook naar andere artistieke uitingen. Zelf schildert en tekent hij met olieverf, waterverf, acryl en pastel.

Kunstgeschiedenis - een belangrijke inspiratiebron

In zijn essays en andere artikelen heeft Grandgagnage vaak gerefereerd aan de kunstgeschiedenis. Hij ziet kunst niet alleen als een esthetische ervaring, maar ook als een manier om de wereld om ons heen te begrijpen. Kunstgeschiedenis, volgens Grandgagnage, is het verhaal van de evolutie van kunstopvattingen doorheen de tijd. Het helpt ons om de verschillende culturen en periodes beter te begrijpen.

Kunst als communicatiemiddel

Net zoals taal, ziet Grandgagnage kunst als een krachtig middel om ideeën, emoties en visies over te brengen. Of het nu gaat om schilderkunst, muziek of literatuur, alle kunstvormen hebben een unieke manier om met ons te communiceren.

Visie op esoterie

Grandgagnage en Esoterie

Hoewel Grandgagnage niet als een uitgesproken esotericus wordt beschouwd, heeft hij in zijn werk wel degelijk raakvlakken met deze wereld. Dit blijkt uit:

• Zijn interesse in filosofie: Veel esoterische stromingen hebben een sterke filosofische basis. Grandgagnages studie van filosofie biedt hem een solide fundament om esoterische teksten te begrijpen en te interpreteren.
• Zijn boeken en andere teksten over westerse esoterie: in zijn werken die te maken hebben met alchemie of astrologie, merkt men een bepaalde affiniteit met esoterische thema's.
• Zijn persoonlijke bibliotheek: Het is bekend dat Grandgagnage een uitgebreide bibliotheek heeft met boeken over uiteenlopende onderwerpen, waaronder ook esoterie. Grandgagnage toont vooral veel interesse voor astrologie, alchemie en tarot, disciplines waarin hij zich sinds midden jaren 1980 heeft bekwaamd. Hij ontwikkelde ook websites over westerse filosofie en esoterische onderwerpen.

De combinatie van literatuur, filosofie en esoterie bij Grandgagnage biedt een fascinerende kijk op de menselijke zoektocht naar kennis en betekenis. Het laat zien dat er vaak verrassende verbindingen zijn tussen verschillende disciplines en dat de grenzen tussen wetenschap en spiritualiteit soms vager zijn dan we denken.

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• VIAF
• Koninklijke Bibliotheek Nederland
• Bibliotheek.be
• Koninklijke Bibliotheek van België (KBR)
• Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren
• prof. dr. Maarten Steenmeijer: 'De muziek van de vertaling' (pdf)
• Voordracht van vertaling van Shakespeares Sonnet 66 door Kees van Kooten (19 oktober 2018)
• Fragment uit vertaling van Sonnet 30, voorgelezen door minister Sigrid Kaag (Abel Herzberg Lezing 2018)
• Amersfoorts Kamerkoor, 2012 - Chanson d’automne (Poèmes saturniens, V, vertaling) (pdf)
• De Brakke Hond, jaargang 12
• Krakatau
• Amazon
• Bol.com
• Schrijverspunt.nl
• Klascement
• Expositie Gesuikerde sonnetten
• Wikisource
• Frank Lekens, 'De sonnetten van Shakespeare'
• Hugo Renaerts: 'Acteren, Handleiding voor amateurs' (met vertaling van 'To be, or not to be')
• Vertaalde gedichten
• Shakespearevertalingen
• John Donne, Leven en werk
• De Essais van Montaigne
• Marie de France
• Het Belang van Limburg: 70-jarige dichter vertaalt alle sonnetten van Shakespeare
• Recensie in Meander door Hettie Marzak: 'Jules Grandgagnage – Sonnetten van Shakespeare' - 5 april 2021
• Recensie 'Jules Grandgagnage, Sonnetten van Shakespeare' in Artistiek Tijdschrift Ambrozijn - meinummer 2022 p. 17-27, door Joost Vanbrussel

Noten