Košice

Košice
Kassa

Plaats in Slowakije
Situering
Regio	Košice
District	Košice I, II, III, IV, okolie
Coördinaten	48°043′N 21°015′E
Algemeen
Oppervlakte	242,77 km²
Inwoners (2011)	240.688 (968 inw/km²)
Hoogte	208 m
Overig
Postcode	040 XX
Netnummer	0 55
Kenteken	KE, KI, KS
Website	kosice.sk
Portaal    Slowakije

Košice (Duits: Kaschau, Hongaars: Kassa, Latijn: Cassovia) is na Bratislava de grootste stad van Slowakije, met 240.688 inwoners waaronder 6.382 Hongaren (2,65%). De stad ligt in het oosten van het land in de vallei van de Hornád in het Košice-bekken. De stad wordt omringd door de bergen van de Čierna Hora in het noorden en de heuvels van de Volovské vrchy in het westen. De stad heeft een historisch centrum met de grootste kerk van Slowakije, een universiteit en verscheidene culturele instellingen.

Geschiedenis

De oudste vermelding van Košice dateert van 1230. Het was toen een nederzetting met Slavische en geïmmigreerde Duitse inwoners in het Hongaarse rijk, waartoe het tot 1526 zou blijven behoren. Als een van de eerste steden in dat rijk kreeg Košice in 1248 stadsrechten.

Košice beleefde een bloeiperiode in de 14de en 15de eeuw. In 1526 kwam de stad aan de Habsburgers, waarna het een centrum werd van Hongaarse anti-Oostenrijkse opstanden. In de 19de eeuw werd de stad opnieuw Hongaars, ditmaal in het verband van de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie. De Slavische bevolking van de stad verwierf na de Eerste Wereldoorlog en het Verdrag van Trianon in 1920 voor het eerst het bestuur van de stad: de stad ging tot Tsjechoslowakije behoren, na in 1919 de hoofdstad te zijn geweest van de kortstondige Slowaakse Radenrepubliek. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de stad door de Hongaren bezet. Košice was in 1900 de geboortestad van de Hongaarse schrijver Sándor Márai. In 1924 werd in Košice voor het eerst de Vredesmarathon gelopen. Dit maakt de jaarlijkse internationale vredesmarathon (Slowaaks: Medzinárodný maratón mieru) de oudste marathon van Europa.

In 2013 was Košice samen met Frankrijks tweede stad Marseille culturele hoofdstad van Europa.

Bevolkingssamenstelling

• In 1880 waren er 17% Duitstaligen, wat in 2001 teruggelopen was naar een percentage van 0,2%. In 1891 verklaarde 49,1% van de bevolking het Hongaars als moedertaal te hebben, 33,6% Slowaaks en 13,5% Duits.
• In 1910 waren op een bevolking van 44.211 inwoners de Hongaren met 33.350 (75,4%) de grootste groep. Hierop volgden de Slowaken met 6547 personen, Duitsers met 3189 personen, Polen met 453 personen, Tsjechen met 227 inwoners en de Roethenen met 210 inwoners.
• In 1930 vormden de Hongaren op een bevolking van circa 58.000 inwoners nog maar een minderheid van 17,9 procent van de bevolking.
• In 2001 waren van de 236.093 inwoners er 210.340 Slowaak (89,1%), 8.940 Hongaar (3,8%), 5.055 Roma (2,1%), 2.803 Tsjech (1,2%), 1279 Roetheen, 1077 Oekraïner en 398 Duitser.
• In 2011 waren van de 240.433 inwoners er 177.581 Slowaak (73,8%), 6.382 Hongaar (2,6%), 4.892 Roma (2,0%), 1.208 Tsjech. 45.922 inwoners gaven geen nationaliteit door (circa 20%).

Tegenwoordig zijn de Slowaken de overgrote meerderheid en herbergt de stad nog slechts een kleine Hongaarse minderheid (< 4%). Het aantal resterende Duitstaligen is nog geringer.

Hongaarse gemeenschap

Hoewel de Hongaarse gemeenschap bijna is gedecimeerd na 1920 is er zelfs heden ten dage nog Hongaars leven. Er is bijvoorbeeld nog een Hongaarse Gereformeerde Kerk. De stad huisvest het Thália Theater dat jaarlijks 70 Hongaarstalige voorstellingen vertoont en een eigen theatergezelschap heeft dat zowel in Slowakije als in Hongarije op tournee gaat. Ook heeft Kosice/Kassa Hongaars onderwijs, het Sándor Márai Gymnasium waaraan ook een basisschool is verbonden. Verder verschijnt het Hongaarstalige maandblad Kassai Figyelő in de stad. De Hongaarstalige dagbladen die in Kosice/Kassa verschenen staakten hun activiteiten in 1945.

Stadsdelen

Košice bestaat uit vier districten, die zijn ingedeeld in (in totaal) 22 wijken. De dorpen rondom de stad behoren tot het district Košice-okolie (omgeving).

District	Wijken
Košice I	Džungľa, Kavečany, Košice-Sever (noord), Sídlisko Ťahanovce, Staré mesto (oude stad), Ťahanovce
Košice II	Lorinčík, Luník IX, Myslava, Pereš, Poľov, Sídlisko KVP, Šaca, Košice-Západ (west)
Košice III	Sídlisko dargovských hrdinov, Košická Nová Ves
Košice IV	Košice-Barca, Košice-Juh (zuid), Krásna, Nad jazerom, Šebastovce, Vyšné Opátske

Sport

De marathon van Košice wordt al sinds 1924 georganiseerd en is daarmee de oudste moderne marathon van Europa, en de op één na oudste ter wereld. De Medzinárodný maratón mieru (internationale vredesmarathon), zoals deze marathon voluit heet, wordt jaarlijks gelopen op de eerste zondag van oktober.

IJshockeyclub HC Košice is een van de succesvolste Slowaakse ijshockeyclubs. De club komt uit in de hoogste Slowaakse ijshockeycompetitie, de Extraliga, en werd drie keer kampioen van Slowakije, in 1995, 1996 en 1999. Thuisbasis is sinds 2006 de Steel Aréna, met een capaciteit van 8.343 toeschouwers. Dit stadion werd in 2011 gebruikt voor wedstrijden van het WK ijshockey.

Voetbalclub MFK Košice speelt in de Corgoň Liga, de hoogste Slowaakse voetbalcompetitie. De club werd onder de naam 1. FC Košice twee keer kampioen van Slowakije, in 1997 en 1998. Lokomotiva Košice is een andere voetbalclub uit Košice.

Verkeer en vervoer

Langs de noordoostkant van Košice loopt de E50. De autosnelweg D1 (Slowaaks: diaľnica D1) richting Prešov en een autoweg richting Michalovce en Oezjhorod (Oekraïne) maken deel uit van deze Europese oost-westverbinding. Komend vanuit het noorden maakt deze weg bij Košice een knik naar het oosten.

Košice heeft een eigen openbaar vervoer bedrijf Dopravný podnik mesta Košice (Vervoersonderneming Stad Košice, DPMK) dat lijnbussen, twee trolleybuslijnen en een tramnetwerk van 15 lijnen in bedrijf heeft.

Ten zuiden van Košice, bij de wijk Barca, ligt Luchthaven Košice. Deze luchthaven werd in combinatie met die van Bratislava begin 2006 na een lange en open uitschrijving aan het consortium TwoOne verkocht. Op 15 augustus 2006 heeft de Slowaakse mededingingsautoriteit hiervoor akkoord gegeven.

Partnersteden

Boedapest (Hongarije) Bursa (Turkije) Cottbus (Duitsland) Miskolc (Hongarije) Mobile, Alabama (Verenigde Staten) Niš (Servië) Oezjhorod (Oekraïne)

Ostrava (Tsjechië) Plovdiv (Bulgarije) Raahe (Finland) Rzeszów (Polen) Sint-Petersburg (Rusland), sinds 1995 Verona (Italië) Wuppertal (Duitsland)

Geboren in Košice

• Anton Sztáray de Nagy-Mihaly (1740-1808), Hongaars legerleider
• Leopold Horowitz (1838-1917), Hongaars schilder
• Charles Roberts (1867-1957), Hongaars-Amerikaans componist
• Béla Illés, (1895-1974), Hongaars schrijver
• Ferenc Szálasi (1897-1946), Hongaars antisemitisch en fascistisch politicus
• Sándor Márai (1900-1989), Hongaars schrijver
• Imre Németh (1917-1989), Hongaars kogelslingeraar en olympisch kampioen
• Péter Bacsó (1928-2009), Hongaars filmregisseur
• Waldemar Matuška (1932-2009), Tsjechoslowaaks zanger
• Rudolf Schuster (1934), president van Slowakije (1999-2004) en burgemeester
• Egon Steuer (1935), basketbalspeler
• Andrej Kvašňák (1936-2007), voetballer
• Imrich Lyócsa (1963), boogschutter
• Peter Dzúrik (1968-2010), voetballer en voetbalcoach
• Vladimír Janočko (1976), voetballer
• Maroš Kováč (1977), wielrenner
• Karol Kisel (1977), voetballer
• Kamil Čontofalský (1978), voetballer
• Ján Kozák (1980), voetballer
• Martina Hingis (1980), Zwitsers tennisster
• Radoslav Zabavník (1980), voetballer
• Jacqueline Belenyesiová (1985), kunstschaatsster
• Renata Karabova (1987), inline-skater
• Max Jason Mai (1988), zanger
• Milan Lalkovič (1992), voetballer
• Jana Čepelová (1993), tennisster
• Filip Lesniak (1996), voetballer

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Košice op Wikimedia Commons.

Grootste steden van Slowakije

48°43′13″N, 21°15′21″E