Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap: verschil tussen versies

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(sortering a)
Geen bewerkingssamenvatting
 
(10 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 7: Regel 7:
| onderschrift      = De gebouwen in de wijk Dumbo in [[Brooklyn]], [[New York]], waarin het hoofdkantoor van [[Jehovah's Getuigen]] meer dan honderd jaar gevestigd was.
| onderschrift      = De gebouwen in de wijk Dumbo in [[Brooklyn]], [[New York]], waarin het hoofdkantoor van [[Jehovah's Getuigen]] meer dan honderd jaar gevestigd was.
| opgericht        = '''1881''' ''Zion’s Watch Tower Society''<br>
| opgericht        = '''1881''' ''Zion’s Watch Tower Society''<br>
'''1884''' wettelijke registratie als ''Zion’s Watch Tower Tract Society''<br>
'''1896''' naamswijziging ''Watch Tower Bible and Tract Society''<br>
'''1896''' naamswijziging ''Watch Tower Bible and Tract Society''<br>
'''1956'''? naamswijziging ''Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania''
'''1956'''? naamswijziging ''Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania''
Regel 13: Regel 14:
'''1939''' naamswijziging ''Watchtower Bible and Tract Society, Inc.''<br>
'''1939''' naamswijziging ''Watchtower Bible and Tract Society, Inc.''<br>
'''1956''' naamswijziging ''Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.''<br>
'''1956''' naamswijziging ''Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.''<br>
'''2016''' verhuis van Broolyn naar Warwick
'''2016''' verhuis van Brooklyn naar Warwick
<!----
<!----
[[1876]] [[Internationale Bijbelonderzoekers Vereniging]]<br />[[1931]] [[Jehovah's Getuigen]] (Naamwijziging)
[[1876]] [[Internationale Bijbelonderzoekers Vereniging]]<br>[[1931]] [[Jehovah's Getuigen]] (Naamwijziging)
---->
---->
| ontbonden        =  
| ontbonden        =  
| plaats            = [[Warwick]] ([[New York City|New York]] [[VS]])
| plaats            = [[Warwick]] ([[New York City|New York]] [[VS]])
| President        = Leon Weaver jr.
| President        = [[Robert Ciranko]]
| Vicepresident    =
| Vicepresident    =
| motto            = opgericht met als doel: „Uitgave en verspreiding van Bijbels, boeken, bladen en andere bijbel lectuur”
| motto            = opgericht met als doel: „Uitgave en verspreiding van Bijbels, boeken, bladen en andere bijbel lectuur”
| aantal leden      = 7.500.000 verdeeld over 105.298 gemeenten.<ref name ="yb">{{Wachttorenref|publicatie=Jaarboek van Jehovah's Getuigen |editie= 2011 |jaar=2011 |code=yb11-O |titel=Bericht over het Dienstjaar 2010 van Jehovah’s Getuigen over de hele wereld |pagina=39 }}</ref>
| aantal leden      =<!---- Het aantal Jehovah's Getuigen is niet hetzelfde als het aantal leden van het Wachttorengenootschap. ---
| aantal gemeenten  = 107.210<ref name ="yb" />
 
| website          = http://www.jw.org  
7.500.000 verdeeld over 105.298 gemeenten.<ref name ="yb">{{Wachttorenref|publicatie=Jaarboek van Jehovah's Getuigen |editie= 2011 |jaar=2011 |code=yb11-O |titel=Bericht over het Dienstjaar 2010 van Jehovah’s Getuigen over de hele wereld |pagina=39 }}</ref>---->
<!---tot 2012 http://www.watchtower.org --->
| aantal gemeenten  =<!--107.210<ref name ="yb" />-->
| website          = https://www.jw.org  
<!---tot 2012 https://www.watchtower.org --->
}}
}}
|-
|-
Regel 60: Regel 63:
|}
|}
Het '''Wachttorengenootschap''' (verkort voor „'''Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap'''”) is een wettelijke corporatie van [[Jehovah's Getuigen]], opgericht werd met als doel: „Uitgave en verspreiding van Bijbels, boeken, bladen en andere bijbel lectuur”.<ref name = "kvk">Uittreksel uit [[Kamer van Koophandel]], [[Drenthe]] - Dossiernummer 31394<br />Jehovah's getuigen noemen hun kerkgenootschap: ''de organisatie'' of ''het Genootschap''; hun kerkgebouwen noemen zij ''Koninkrijkszalen''.</ref>
Het '''Wachttorengenootschap''' (verkort voor „'''Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap'''”) is een wettelijke corporatie van [[Jehovah's Getuigen]], opgericht werd met als doel: „Uitgave en verspreiding van Bijbels, boeken, bladen en andere bijbel lectuur”.<ref name = "kvk">Uittreksel uit [[Kamer van Koophandel]], [[Drenthe]] - Dossiernummer 31394<br />Jehovah's getuigen noemen hun kerkgenootschap: ''de organisatie'' of ''het Genootschap''; hun kerkgebouwen noemen zij ''Koninkrijkszalen''.</ref>
 
==Namen==
In [[Nederland]] fungeerde het tot 1 september 2011 als het [[kerkgenootschap]] van [[Jehovah's getuigen]]. De functie van kerkgenootschap wordt voortaan vervuld door de (reeds eerder opgerichte) stichting ''Christelijke Gemeente van Jehovah's Getuigen''.<ref name = brief>Brief „Aan alle gemeenten” d.d. 1-8-2011, kenmerk SCA</ref> In België vond reeds in 1991 de naamswijziging plaats naar ''Congrégation Chrétienne des Témoins de Jéhovah – Christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen''.<ref name=vzw>[http://www.ejustice.just.fgov.be/vzw/vzwn.htm De vzw-databank] van de federale regering. Publicatiedatum: 14 februari 1991</ref>
 
Het hoofdkantoor en de bijkantoren van het Wachttorengenootschap worden door Jehovah’s Getuigen ''Bethel'' genoemd. Degenen die op ''Bethel'' werken worden ''Bethelieten'' genoemd en zijn leden van een „religieuze orde die een gelofte van armoede hebben afgelegd.”<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen - Verkondigders van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 18 - ’Eerst het koninkrijk zoeken’ |pagina=295 }}</ref>  
Het hoofdkantoor en de bijkantoren van het Wachttorengenootschap worden door Jehovah’s Getuigen ''Bethel'' genoemd. Degenen die op ''Bethel'' werken worden ''Bethelieten'' genoemd en zijn leden van een „religieuze orde die een gelofte van armoede hebben afgelegd.”<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen - Verkondigders van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 18 - ’Eerst het koninkrijk zoeken’ |pagina=295 }}</ref>  
Het verband tussen het Wachttorengenootschap en Jehovah’s Getuigen wordt in een notariële akte als volgt beschreven:
{{cquote|1=Jehovah’s Getuigen in Nederland worden voor wat betreft de inrichting en het bestuur van hun Kerkgenootschap in en buiten rechte vertegenwoordigd door het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap; . . . Jehovah’s Getuigen kunnen plaatselijke afdelingen hebben, die als zelfstandige gemeenten functioneren.<ref>Notariële akte ter wijziging van de statuten „Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap”, artikel 1, behorend bij dossier Kamer van Koophandel</ref> Het bestuur van Jehovah’s Getuigen wordt gevormd door het Genootschap, bestaande uit een college and [sic] drie of meer bestuurders die door het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen te Brooklyn, New York, zijn aangesteld.<ref>ibid, artikel 5</ref>}}


==Geschiedenis==
==Geschiedenis==
Het Wachttorengenootschap werd in 1881 opgericht als ''Zion’s Watch Tower Society'' met [[William Henry Conley]], een zakenman uit [[Pittsburgh|Pittsburg]], als president en [[Charles Taze Russell]] als [[secretaris]]-[[penningmeester]].<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 26 - Het vervaardigen van bijbelse lectuur voor gebruik in de bediening |pagina=576 }}</ref> In de tijd die verstreek tussen het oprichten en inschrijven van het Genootschap en het verlenen van [[Rechtspersoon|rechtspersoonlijkheid]], verloor Conley kennelijk veel van zijn vertrouwen in Russell (zie [[William Henry Conley|zijn biografie]]) en staakte hij zijn donaties (grotendeels of volledig).<ref>Vanaf eind 1882 tot het midden van de jaren 1890 meldt de ''Watch Tower Society'' slechts enkele schenkingen en ontvouwde in dat tiental jaren ten gevolge daarvan minimale activiteiten.</ref> Toen het Genootschap rechtspersoonlijkheid werd verleend op 15 december 1884 had Conley zich geheel teruggetrokken uit de activiteiten van het Genootschap en had Russell de functie van president overgenomen. Omdat Russell de president was op het moment van verlenen van rechtspersoonlijkheid, wordt hij gewoonlijk als eerste president beschouwd.
Het Wachttorengenootschap werd in 1881 opgericht als ''Zion’s Watch Tower Society'' met [[William Henry Conley]], een zakenman uit [[Pittsburgh|Pittsburg]], als president en [[Charles Taze Russell]] als [[secretaris]]-[[penningmeester]].<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 26 - Het vervaardigen van bijbelse lectuur voor gebruik in de bediening |pagina=576 }}</ref> In de tijd die verstreek tussen het oprichten en inschrijven van het Genootschap en het verlenen van [[Rechtspersoon|rechtspersoonlijkheid]], verloor Conley kennelijk veel van zijn vertrouwen in Russell (zie [[William Henry Conley|zijn biografie]]) en staakte hij zijn donaties (grotendeels of volledig).<ref>Vanaf eind 1882 tot het midden van de jaren 1890 meldt de ''Watch Tower Society'' slechts enkele schenkingen.</ref> Toen het Genootschap rechtspersoonlijkheid werd verleend op 15 december 1884 had Conley zich geheel teruggetrokken uit de activiteiten van het Genootschap en had Russell de functie van president overgenomen. Omdat Russell de president was op het moment van verlenen van rechtspersoonlijkheid, wordt hij gewoonlijk als eerste president beschouwd.


In [[1896]] werd de naam van de corporatie officieel veranderd in ''Watch Tower Bible and Tract Society'' (WTBTS).  
In [[1896]] werd de naam van de corporatie officieel veranderd in ''Watch Tower Bible and Tract Society'' (WTBTS).  


Van 1886 tot 1897 liet [[Charles Taze Russell]] zijn boeken en het tijdschrijft De Wachttoren drukken bij de ''Tower Publishing Company'', een firma waarvan hij de eigenaar was. In 1898 droeg Russell het eigendomsrecht op deze firma door een schenking over aan de ''Watch Tower Bible and Tract Society''.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 26 - Het vervaardigen van bijbelse lectuur voor gebruik in de bediening |pagina=576 }}</ref>
Van 1886 tot 1897 liet [[Charles Taze Russell]] traktaten, zijn boeken en het tijdschrijft ''De Wachttoren'' drukken bij de ''Tower Publishing Company'', een firma waarvan hij de eigenaar was. In 1898 droeg Russell het eigendomsrecht op deze firma door een schenking over aan de ''Watch Tower Bible and Tract Society''.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 26 - Het vervaardigen van bijbelse lectuur voor gebruik in de bediening |pagina=576 }}</ref>
 
Inmiddels waren er verschillende aandeelhouders, al was niet openbaar bekend wie deze aandelen hadden. Het bestuur van het Genootschap wordt sinds 1944 gevormd door 500 leden met gelijk stemrecht.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=The Watchtower |editie=1-11-1944 |jaar=1944 |code={{en}} |titel= |pagina=334 }}</ref> De leden komen jaarlijks bijeen; het verslag ervan verschijnt in ''De Wachttoren'' en bevat uitsluitend enkele goede berichten uit verschillende landen. Behalve het bedrag dat jaarlijks wordt uitgegeven om volle-tijdpredikers te ondersteunen, worden geen financiële gegevens openbaar gemaakt. Inzicht in de totale waarde van het omvangrijke onroerend goed of in de inkomsten en uitgaven wordt niet verstrekt.


In Nederland werd het Wachttorengenootschap in september 1922 opgericht onder de naam: ''Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, bijkantoor Nederland''.<ref>ibid, artikel 1</ref> Daarnaast zijn er diverse [[stichting]]en, [[Vereniging (rechtspersoon)|verenigingen]] en fondsen opgericht met specifieke functies.
Inmiddels waren er verschillende aandeelhouders, al was niet openbaar bekend wie deze aandelen hadden. Het bestuur van het Genootschap wordt sinds 1944 gevormd door 500 leden met gelijk stemrecht.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=The Watchtower |editie=1-11-1944 |jaar=1944 |code={{en}} |titel= |pagina=334 }}</ref> De leden komen jaarlijks bijeen; het verslag ervan verschijnt in ''De Wachttoren'' en bevat uitsluitend enkele goede berichten uit verschillende landen. Behalve het bedrag dat jaarlijks wordt uitgegeven om volletijdmedewerkers (bijkantoormedewerkers en volletijdpredikers) te ondersteunen, worden geen financiële gegevens openbaar gemaakt. Inzicht in de totale waarde van het omvangrijke onroerend goed of in de inkomsten en uitgaven wordt niet verstrekt.


Tot 1971 was (de bestuursraad van) het Wachttorengenootschap hetzelfde als het [[Besturend Lichaam]] van Jehovah’s getuigen.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Qualified to Be Ministers |editie= |jaar=1955 |code={{en}} |titel= |pagina=381 }}</ref>(Zie het artikel [[Besturend Lichaam van Jehovah’s Getuigen]].) Sindsdien begon men te begrijpen dat het Wachttorengenootschap en zijn bestuursraad een ''wettelijk orgaan'' zijn, en dat het Besturende Lichaam zelf, een groep leidinggevende ervaren mannen, hiermee niet verward moet worden. Dit verschil tussen de eigenlijke ''geestelijke leiding'' en het bestuur van een wettelijk orgaan werd dan ook steeds meer in de praktijk omgezet.
Tot 1971 was (de bestuursraad van) het Wachttorengenootschap hetzelfde als het [[Besturend Lichaam]] van Jehovah’s getuigen.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Qualified to Be Ministers |editie= |jaar=1955 |code={{en}} |titel= |pagina=381 }}</ref>(Zie het artikel [[Besturend Lichaam van Jehovah’s Getuigen]].) Sindsdien begon men te begrijpen dat het Wachttorengenootschap en zijn bestuursraad een ''wettelijk orgaan'' zijn, en dat het Besturende Lichaam zelf, een groep leidinggevende ervaren mannen, hiermee niet verward moet worden. Dit verschil tussen de eigenlijke ''geestelijke leiding'' en het bestuur van een wettelijk orgaan werd dan ook steeds meer in de praktijk omgezet.
Het Wachttorengenootschap zelf werd als een religieuze orde functionerende uitgeverij die in de eerste plaats Bijbels en op de Bijbel gebaseerde lectuur uitgeeft, drukt en verspreidt.
Het Wachttorengenootschap zelf werd een als een religieuze orde functionerende uitgeverij die in de eerste plaats Bijbels en op de Bijbel gebaseerde lectuur uitgeeft, drukt en verspreidt.
(Afhankelijk van de behoefte, mogelijkheid en plaatselijke wettelijke regelingen kan het plaatselijke bijkantoor van het Wachttorengenootschap andere functies hebben.)
(Afhankelijk van de behoefte, mogelijkheid en plaatselijke wettelijke regelingen kan het plaatselijke bijkantoor van het Wachttorengenootschap andere functies hebben.)


Regel 88: Regel 82:
{{cquote|1=Om de dingen echter in het juiste perspectief te houden, werd uiteengezet dat wanneer in [[De Wachttoren — Aankondiger van Jehovah’s Koninkrijk|De Wachttoren]] over „Het Genootschap” werd gesproken, dit geen betrekking had op louter een wettelijk instrument, maar op het lichaam van gezalfde christenen die dat wettelijke orgaan hadden gevormd en er gebruik van maakten. Deze uitdrukking had dus betrekking op de getrouwe en beleidvolle slaaf met zijn Besturende Lichaam.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 15 - Ontwikkeling van de organisatiestructuur |pagina=219 }}</ref>}}
{{cquote|1=Om de dingen echter in het juiste perspectief te houden, werd uiteengezet dat wanneer in [[De Wachttoren — Aankondiger van Jehovah’s Koninkrijk|De Wachttoren]] over „Het Genootschap” werd gesproken, dit geen betrekking had op louter een wettelijk instrument, maar op het lichaam van gezalfde christenen die dat wettelijke orgaan hadden gevormd en er gebruik van maakten. Deze uitdrukking had dus betrekking op de getrouwe en beleidvolle slaaf met zijn Besturende Lichaam.<ref>{{Wachttorenref|publicatie=Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk |editie= |jaar=1993 |code=jv-O |titel=Hoofdstuk 15 - Ontwikkeling van de organisatiestructuur |pagina=219 }}</ref>}}


In het jaar 2000 besloten de leden van het Besturend Lichaam hun functie als bestuursraad van het Wachttorengenootschap aan andere Getuigen gegeven, om zichzelf vanaf nu uitsluitend bezig te houden met geven en organiseren van verschillende vormen van Bijbels onderwijs.<!----Bron uit 1990 zegt niets over 2000:<ref>{{Wachttorenref|publicatie=De Wachttoren |editie=15-3-1990 |jaar=1990 |code=w90 15/3-O |titel=Met het Besturende Lichaam in deze tijd samenwerken |pagina=18 }}</ref>------><ref name = "oa">Zie dit [http://home.tiscali.nl/t661020/reorganisatie.htm overzichtsartikel] inzake de geschiedenis van de juridische en theologische positie van het Wachttorengenootschap.</ref>
In het jaar 2000 besloten de leden van het Besturend Lichaam hun functie als bestuursraad van het Wachttorengenootschap aan anderen te delegeren, om zichzelf vanaf nu uitsluitend bezig te houden met geven en organiseren van verschillende vormen van Bijbels onderwijs.<!----Bron uit 1990 zegt niets over 2000:<ref>{{Wachttorenref|publicatie=De Wachttoren |editie=15-3-1990 |jaar=1990 |code=w90 15/3-O |titel=Met het Besturende Lichaam in deze tijd samenwerken |pagina=18 }}</ref>------><ref name = "oa">Zie dit [https://home.tiscali.nl/t661020/reorganisatie.htm overzichtsartikel] inzake de geschiedenis van de juridische en theologische positie van het Wachttorengenootschap.</ref>
 
Sindsdien is de president (iemand die de wettelijke rol vervult van president van een ''society'') steeds iemand die zelf geen lid is van het Besturend Lichaam.
 
De daaropolgende presidenten waren:
*[[Don Alden Adams|Don Adams]] {{nowrap|[[2003]] - }}
*Max H. Larson
*(Intussen was Leon Weaver jr. president van het Wachttorengenootschap ''van New York'')
*[[Robert Ciranko]]; huidige president
 
===In Nederland===
In Nederland werd het Genootschap geregistreerd op 1 januari 1908. <ref>https://www.opencompanies.nl/overheidsemioverheid-christelijke-gemeente-van-jehovah-s-getuigen-in-nederland-emmen-01161193</ref>
<!--
 
het Wachttorengenootschap in september 1922 opgericht onder de naam: ''Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, bijkantoor Nederland''.<ref>ibid, artikel 1</ref> Daarnaast zijn er diverse [[stichting]]en, [[Vereniging (rechtspersoon)|verenigingen]] en fondsen opgericht met specifieke functies.--->
 
Vanaf 6 februari 1980 was het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap in Emmen actief als het kerkgenootschap van Jehovah's Getuigen,<ref>https://www.opencompanies.nl/grafisch-wachttoren-bijbel-en-traktaatgenootschap-emmen-04031394</ref> tot 1 september 2011. De functie van kerkgenootschap wordt voortaan vervuld door de (reeds eerder opgerichte) stichting ''Christelijke Gemeente van Jehovah's Getuigen''.<ref name = brief>Brief „Aan alle gemeenten” d.d. 1-8-2011, kenmerk SCA</ref> In België vond reeds in 1991 de naamswijziging plaats naar ''Congrégation Chrétienne des Témoins de Jéhovah – Christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen''.<ref name=vzw>[https://www.ejustice.just.fgov.be/vzw/vzwn.htm De vzw-databank] van de federale regering. Publicatiedatum: 14 februari 1991</ref>
 
Het verband tussen het Wachttorengenootschap en Jehovah’s Getuigen wordt in een notariële akte als volgt beschreven:
{{cquote|1=Jehovah’s Getuigen in Nederland worden voor wat betreft de inrichting en het bestuur van hun Kerkgenootschap in en buiten rechte vertegenwoordigd door het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap; . . . Jehovah’s Getuigen kunnen plaatselijke afdelingen hebben, die als zelfstandige gemeenten functioneren.<ref>Notariële akte ter wijziging van de statuten „Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap”, artikel 1, behorend bij dossier Kamer van Koophandel</ref> Het bestuur van Jehovah’s Getuigen wordt gevormd door het Genootschap, bestaande uit een college and [sic] drie of meer bestuurders die door het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen te Brooklyn, New York, zijn aangesteld.<ref>ibid, artikel 5</ref>}}


== Organisaties ==
== Organisaties ==
Regel 97: Regel 110:


=== Rechtspersonen in Nederland ===
=== Rechtspersonen in Nederland ===
*'''Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap'''<ref name = "bd">[http://download.belastingdienst.nl/belastingdienst/docs/alfabetische_lijst_van_anbi_ib0761z1fd.pdf belastingdienst.nl] Alfabetische lijst van ANBI</ref>: was tot 1 september 2011 de naam van het kerkgenootschap, dat zorg draagt voor Nederlandse aangelegenheden. Nu heet het kerkgenootschap '''Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen'''. In België is een gelijkwaardig rechtspersoon. Ook daar is de naam sinds 1991 '''Congrégation Chrétienne des Témoins de Jéhovah – Christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen'''.
*'''Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap'''<ref name = "bd">[https://download.belastingdienst.nl/belastingdienst/docs/alfabetische_lijst_van_anbi_ib0761z1fd.pdf belastingdienst.nl] Alfabetische lijst van ANBI</ref>: was tot 1 september 2011 de naam van het kerkgenootschap, dat zorg draagt voor Nederlandse aangelegenheden. Nu heet het kerkgenootschap '''Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen'''. In België is een gelijkwaardig rechtspersoon. Ook daar is de naam sinds 1991 '''Congrégation Chrétienne des Témoins de Jéhovah – Christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen'''.
*Stichting Genootschap tot Verbreiding van het Evangelie<ref name = "bd" />
*Stichting Genootschap tot Verbreiding van het Evangelie<ref name = "bd"/>
*Stichting Wereldwijde Educatieve Services<ref>KvK nummer: 41020593</ref><ref name = "bd" />
*Stichting Wereldwijde Educatieve Services<ref>KvK nummer: 41020593</ref><ref name = "bd" />
*Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen in Nederland<ref name = "bd" />
*Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen in Nederland<ref name = "bd"/>


Los van deze landelijke rechtspersonen wordt voor de bouw en de exploitatie van iedere ''[[Koninkrijkszaal van Jehovah's Getuigen|Koninkrijkszaal]]'' een plaatselijke stichting opgericht:
Los van deze landelijke rechtspersonen wordt voor de bouw en de exploitatie van iedere ''[[Koninkrijkszaal van Jehovah's Getuigen|Koninkrijkszaal]]'' een plaatselijke stichting opgericht:
Regel 128: Regel 141:
| [[Bestand:Nathan Homer Knorr.png            |100px]]  || [[Nathan Homer Knorr]] || [[1942]] - [[1977]] || Begon met plaatselijke en internationale scholingsprogramma’s voor Jehovah’s getuigen en zendelingen. Voerde anonimiteit in van de auteurs van de publicaties.
| [[Bestand:Nathan Homer Knorr.png            |100px]]  || [[Nathan Homer Knorr]] || [[1942]] - [[1977]] || Begon met plaatselijke en internationale scholingsprogramma’s voor Jehovah’s getuigen en zendelingen. Voerde anonimiteit in van de auteurs van de publicaties.
|-
|-
| [[Bestand:Frederick William Franz.png        |100px]]  ||  [[Frederick William Franz]] || [[1977]] - [[1992]] || „De Theoloog”
| [[Bestand:Frederick William Franz.png        |100px]]  ||  [[Frederick William Franz]] || [[1977]] - [[1992]] || „de theoloog”
|-
|-
| [[Bestand:Milton George Henschel.png        |100px]]  ||  [[Milton George Henschel]] || [[1992]] - [[2003]] || Vereenvoudigde de organisatie.
| [[Bestand:Milton George Henschel.png        |100px]]  ||  [[Milton George Henschel]] || [[1992]] - [[2003]] || Vereenvoudigde de organisatie.
|}
|}
In 2003 werd de bestuursraad van het Wachttorengenootschap losgekoppeld van het [[Besturend Lichaam van Jehovah’s Getuigen|Besturend Lichaam]]. Sindsdien is de president (een wettelijk die de wettelijke rol vervult van president van een ''society'') steeds iemand die zelf geen lid is van het Besturend Lichaam.
De daaropolgende presidenten waren:
*[[Don Alden Adams|Don Adams]] {{nowrap|[[2003]] - }}
*Max H. Larson
*Leon Weaver jr.; huidige president


== Statistieken ==
== Statistieken ==
Aantal regionale kantoren (Bethelhuis genoemd): 116 <sup>(jaar?)</sup>
Aantal regionale kantoren (Bethelhuis genoemd): 89 (in 2015)<ref>[https://wol.jw.org/nl/wol/d/r18/lp-o/302016039?&p=par#h=5 Jaarboek van Jehovah’s Getuigen 2016]</ref>
Aantal gemeenten: 107.210 <sup>(jaar?)</sup>
Maximum aantal actieve verkondigers (2013): 7.965.954


{{Bron|bronvermelding=
{{Bron|bronvermelding=
{{Externe link|1=http://www.jw.org/nl |2=jw.org|3=Nederlandstalige website van Jehovah’s Getuigen en het Wachttorengenootschap |icon=WOL.png}}
* [[Bestand:JworgSite.png|20px|link=]] [https://www.jw.org/nl Nederlandstalige website van Jehovah’s Getuigen en het Wachttorengenootschap]
{{Externe link|1=http://www.jw.org/nl/nieuws |2=jw.org/nl/nieuws|3=Officiële Nederlandstalige nieuwswebsite {{en}} |icon=WOL.png}}
* [[Bestand:JworgSite.png|20px|link=]] [https://www.jw.org/nl/nieuws Officiële Nederlandstalige nieuwswebsite {{nl}}]
{{Externe link|1=http://www.jw.org/en/news   |2=jw.org/nl/news  |3=Officiële Engelstalige nieuwswebsite {{en}} |icon=WOL.png}}
* [[Bestand:JworgSite.png|20px|link=]] [https://www.jw.org/en/news Officiële Engelstalige nieuwswebsite {{en}}]
<!----* [http://jw-media.org/aboutjw/article41.htm#membership Jaarbericht] Officiële mediawebsite van Jehovah’s Getuigen {{en}}---->
<!----* [https://jw-media.org/aboutjw/article41.htm#membership Jaarbericht] Officiële mediawebsite van Jehovah’s Getuigen {{en}} ---->
<!----staat reeds in refs:
<!----staat reeds in refs:
* [http://home.tiscali.nl/t661020/reorganisatie.htm Een artikel over de geschiedenis van het Wachttorengenootschap, vooral de organisatorische veranderingen in 2000]--->
* [https://home.tiscali.nl/t661020/reorganisatie.htm Een artikel over de geschiedenis van het Wachttorengenootschap, vooral de organisatorische veranderingen in 2000]--->
{{scroll box |content={{References|2}} }}
{{scroll box |content={{References|2}} }}
}}
}}

Huidige versie van 13 okt 2024 om 11:49

Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap
De gebouwen in de wijk Dumbo in Brooklyn, New York, waarin het hoofdkantoor van Jehovah's Getuigen meer dan honderd jaar gevestigd was.
De gebouwen in de wijk Dumbo in Brooklyn, New York, waarin het hoofdkantoor van Jehovah's Getuigen meer dan honderd jaar gevestigd was.
Geschiedenis
Opgericht 1881 Zion’s Watch Tower Society

1884 wettelijke registratie als Zion’s Watch Tower Tract Society
1896 naamswijziging Watch Tower Bible and Tract Society
1956? naamswijziging Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

1909 verhuis van Allegheny naar Brooklyn;
stichting Peoples Pulpit Association
1939 naamswijziging Watchtower Bible and Tract Society, Inc.
1956 naamswijziging Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
2016 verhuis van Brooklyn naar Warwick

Structuur
Plaats Warwick (New York VS)
Motto opgericht met als doel: „Uitgave en verspreiding van Bijbels, boeken, bladen en andere bijbel lectuur”
Media
Website https://www.jw.org
rel=nofollow
Enkele statistieken over de belangrijkste uitgegeven publicaties

De Getuigen produceren en verspreiden Bijbelse boeken, brochures, folders, cd’s/mp3’s en dvd’s in zo’n 540 talen, waaronder braille en gebarentaal. In het eerste decennia van de 21e eeuw waren dat meer dan twintig miljard stuks.[1]

  • Het tijdschrift De Wachttoren, wordt in 185 talen uitgegeven en heeft een oplage van ruim 42 miljoen.[2]
  • Het tijdschrift Ontwaakt!, wordt in 84 talen uitgegeven en heeft een oplage van ruim 41 miljoen.[3]
Jehovah’s Getuigen hebben ook verschillende Bijbelvertalingen gedrukt of laten drukken.

Productie in de periode: 1998-2008[5] 

dvd’s:              13.500.125
cd’s/mp3’s:         34.621.130
boeken:            458.230.708
brochures:         862.050.233
traktaten:       7.996.906.376
tijdschriften:  11.292.413.199
overig:            129.083.031
______________________________
totaal:         20.786.804.802

Het Wachttorengenootschap (verkort voor „Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap”) is een wettelijke corporatie van Jehovah's Getuigen, opgericht werd met als doel: „Uitgave en verspreiding van Bijbels, boeken, bladen en andere bijbel lectuur”.[6]

Namen

Het hoofdkantoor en de bijkantoren van het Wachttorengenootschap worden door Jehovah’s Getuigen Bethel genoemd. Degenen die op Bethel werken worden Bethelieten genoemd en zijn leden van een „religieuze orde die een gelofte van armoede hebben afgelegd.”[7]

Geschiedenis

Het Wachttorengenootschap werd in 1881 opgericht als Zion’s Watch Tower Society met William Henry Conley, een zakenman uit Pittsburg, als president en Charles Taze Russell als secretaris-penningmeester.[8] In de tijd die verstreek tussen het oprichten en inschrijven van het Genootschap en het verlenen van rechtspersoonlijkheid, verloor Conley kennelijk veel van zijn vertrouwen in Russell (zie zijn biografie) en staakte hij zijn donaties (grotendeels of volledig).[9] Toen het Genootschap rechtspersoonlijkheid werd verleend op 15 december 1884 had Conley zich geheel teruggetrokken uit de activiteiten van het Genootschap en had Russell de functie van president overgenomen. Omdat Russell de president was op het moment van verlenen van rechtspersoonlijkheid, wordt hij gewoonlijk als eerste president beschouwd.

In 1896 werd de naam van de corporatie officieel veranderd in Watch Tower Bible and Tract Society (WTBTS).

Van 1886 tot 1897 liet Charles Taze Russell traktaten, zijn boeken en het tijdschrijft De Wachttoren drukken bij de Tower Publishing Company, een firma waarvan hij de eigenaar was. In 1898 droeg Russell het eigendomsrecht op deze firma door een schenking over aan de Watch Tower Bible and Tract Society.[10]

Inmiddels waren er verschillende aandeelhouders, al was niet openbaar bekend wie deze aandelen hadden. Het bestuur van het Genootschap wordt sinds 1944 gevormd door 500 leden met gelijk stemrecht.[11] De leden komen jaarlijks bijeen; het verslag ervan verschijnt in De Wachttoren en bevat uitsluitend enkele goede berichten uit verschillende landen. Behalve het bedrag dat jaarlijks wordt uitgegeven om volletijdmedewerkers (bijkantoormedewerkers en volletijdpredikers) te ondersteunen, worden geen financiële gegevens openbaar gemaakt. Inzicht in de totale waarde van het omvangrijke onroerend goed of in de inkomsten en uitgaven wordt niet verstrekt.

Tot 1971 was (de bestuursraad van) het Wachttorengenootschap hetzelfde als het Besturend Lichaam van Jehovah’s getuigen.[12](Zie het artikel Besturend Lichaam van Jehovah’s Getuigen.) Sindsdien begon men te begrijpen dat het Wachttorengenootschap en zijn bestuursraad een wettelijk orgaan zijn, en dat het Besturende Lichaam zelf, een groep leidinggevende ervaren mannen, hiermee niet verward moet worden. Dit verschil tussen de eigenlijke geestelijke leiding en het bestuur van een wettelijk orgaan werd dan ook steeds meer in de praktijk omgezet. Het Wachttorengenootschap zelf werd een als een religieuze orde functionerende uitgeverij die in de eerste plaats Bijbels en op de Bijbel gebaseerde lectuur uitgeeft, drukt en verspreidt. (Afhankelijk van de behoefte, mogelijkheid en plaatselijke wettelijke regelingen kan het plaatselijke bijkantoor van het Wachttorengenootschap andere functies hebben.)

Vroeger was de functie van het Genootschap voor Jehovah’s Getuigen als volgt:

Om de dingen echter in het juiste perspectief te houden, werd uiteengezet dat wanneer in De Wachttoren over „Het Genootschap” werd gesproken, dit geen betrekking had op louter een wettelijk instrument, maar op het lichaam van gezalfde christenen die dat wettelijke orgaan hadden gevormd en er gebruik van maakten. Deze uitdrukking had dus betrekking op de getrouwe en beleidvolle slaaf met zijn Besturende Lichaam.[13]

In het jaar 2000 besloten de leden van het Besturend Lichaam hun functie als bestuursraad van het Wachttorengenootschap aan anderen te delegeren, om zichzelf vanaf nu uitsluitend bezig te houden met geven en organiseren van verschillende vormen van Bijbels onderwijs.[14]

Sindsdien is de president (iemand die de wettelijke rol vervult van president van een society) steeds iemand die zelf geen lid is van het Besturend Lichaam.

De daaropolgende presidenten waren:

  • Don Adams 2003 -
  • Max H. Larson
  • (Intussen was Leon Weaver jr. president van het Wachttorengenootschap van New York)
  • Robert Ciranko; huidige president

In Nederland

In Nederland werd het Genootschap geregistreerd op 1 januari 1908. [15]

Vanaf 6 februari 1980 was het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap in Emmen actief als het kerkgenootschap van Jehovah's Getuigen,[16] tot 1 september 2011. De functie van kerkgenootschap wordt voortaan vervuld door de (reeds eerder opgerichte) stichting Christelijke Gemeente van Jehovah's Getuigen.[17] In België vond reeds in 1991 de naamswijziging plaats naar Congrégation Chrétienne des Témoins de Jéhovah – Christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen.[18]

Het verband tussen het Wachttorengenootschap en Jehovah’s Getuigen wordt in een notariële akte als volgt beschreven:

Jehovah’s Getuigen in Nederland worden voor wat betreft de inrichting en het bestuur van hun Kerkgenootschap in en buiten rechte vertegenwoordigd door het Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap; . . . Jehovah’s Getuigen kunnen plaatselijke afdelingen hebben, die als zelfstandige gemeenten functioneren.[19] Het bestuur van Jehovah’s Getuigen wordt gevormd door het Genootschap, bestaande uit een college and [sic] drie of meer bestuurders die door het Besturende Lichaam van Jehovah’s Getuigen te Brooklyn, New York, zijn aangesteld.[20]

Organisaties

Rechtspersonen

  • Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania: de belangrijkste rechtspersoon die door de beweging wordt gebruikt om hun leerstellingen te verspreiden. Stemgerechtigden uit de gehele wereld komen jaarlijks samen en kiezen, of herkiezen, 7 directieleden (die zelf een medewerker uitkiezen die hun zaken waarneemt indien nodig). Zij kiezen ook de president van het Genootschap.[21] Andere rechtspersonen zijn:
  • Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
  • International Bible Students Association: een vereniging in Londen die hoofdzakelijk verantwoordelijk is voor Britse aangelegenheden van Jehovah’s Getuigen[22]

Rechtspersonen in Nederland

  • Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap[23]: was tot 1 september 2011 de naam van het kerkgenootschap, dat zorg draagt voor Nederlandse aangelegenheden. Nu heet het kerkgenootschap Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen. In België is een gelijkwaardig rechtspersoon. Ook daar is de naam sinds 1991 Congrégation Chrétienne des Témoins de Jéhovah – Christelijke gemeente van Jehovah’s Getuigen.
  • Stichting Genootschap tot Verbreiding van het Evangelie[23]
  • Stichting Wereldwijde Educatieve Services[24][23]
  • Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen in Nederland[23]

Los van deze landelijke rechtspersonen wordt voor de bouw en de exploitatie van iedere Koninkrijkszaal een plaatselijke stichting opgericht:

  • Stichting Bouw en Exploitatie Koninkrijkszaal (gevolgd door de plaats waar de Koninkrijkszaal staat)[23]

Fondsen

  • Koninkrijkszalenfonds: een fonds dat is opgebouwd uit giften en waarvan de middelen worden uitgeleend aan gemeenten om Koninkrijkszalen te bouwen of vergroten[25]
  • Rampenfonds: een fonds dat is opgebouwd uit giften en waarvan de middelen worden aangewend om Jehovah’s Getuigen te helpen die door een ramp zijn getroffen[26]

Presidenten

Foto President Periode Informatie
William Henry Conley 1881 - 1884 als oudste lid van de studiegroep werd hij president van de Zion’s Watch Tower Tract Society tot dit in 1884 wettelijk geregistreerd werd
Charles Taze Russell 1884 - 1916 Oprichter van het tijdschrift De Wachttoren en van de in 1884 wettelijk geregistreerde Zion’s Watch Tower Tract Society, (waarvan de naam in 1896 gewijzigd werd naar Watch Tower Bible and Tract Society); en oprichter van de International Bible Students Association (Bijbelonderzoekers)
Joseph Franklin Rutherford 1916 - 1942 Naamsverandering (1931) van Bijbelonderzoekers naar Jehovah's Getuigen
Nathan Homer Knorr 1942 - 1977 Begon met plaatselijke en internationale scholingsprogramma’s voor Jehovah’s getuigen en zendelingen. Voerde anonimiteit in van de auteurs van de publicaties.
Frederick William Franz 1977 - 1992 „de theoloog”
Milton George Henschel 1992 - 2003 Vereenvoudigde de organisatie.

Statistieken

Aantal regionale kantoren (Bethelhuis genoemd): 89 (in 2015)[27]

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

  1. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Ontwaakt!, maart 2011, (g11 3-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. , p. 7
  2. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, De Wachttoren, 1 mei 2012, (wp12 1/5-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Inhoudsopgave,, p. 2
  3. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Ontwaakt!, 4-2012 2012, (g12 4-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Inhoudsopgave,, p. 2
  4. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, De Wachttoren, 1 maart 2011, (w11 1/3-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Wie prediken het goede nieuws?,, p. 7
  5. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, De Wachttoren, 1 mei 2009, (w09 1/5-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. Bethel in Brooklyn — Honderd jaar historie,, p. 22-25
  6. º Uittreksel uit Kamer van Koophandel, Drenthe - Dossiernummer 31394
    Jehovah's getuigen noemen hun kerkgenootschap: de organisatie of het Genootschap; hun kerkgebouwen noemen zij Koninkrijkszalen.
  7. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen - Verkondigders van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 18 - ’Eerst het koninkrijk zoeken’,, p. 295
  8. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 26 - Het vervaardigen van bijbelse lectuur voor gebruik in de bediening,, p. 576
  9. º Vanaf eind 1882 tot het midden van de jaren 1890 meldt de Watch Tower Society slechts enkele schenkingen.
  10. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 26 - Het vervaardigen van bijbelse lectuur voor gebruik in de bediening,, p. 576
  11. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, The Watchtower, 1-11-1944 1944, ((en) ) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc. , p. 334
  12. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Qualified to Be Ministers ((en) ) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1955. , p. 381
  13. º Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk (jv-O) Watch Tower Bible and Tract Society of New York, Inc., 1993. Hoofdstuk 15 - Ontwikkeling van de organisatiestructuur,, p. 219
  14. º Zie dit overzichtsartikel inzake de geschiedenis van de juridische en theologische positie van het Wachttorengenootschap.
  15. º https://www.opencompanies.nl/overheidsemioverheid-christelijke-gemeente-van-jehovah-s-getuigen-in-nederland-emmen-01161193
  16. º https://www.opencompanies.nl/grafisch-wachttoren-bijbel-en-traktaatgenootschap-emmen-04031394
  17. º Brief „Aan alle gemeenten” d.d. 1-8-2011, kenmerk SCA
  18. º De vzw-databank van de federale regering. Publicatiedatum: 14 februari 1991
  19. º Notariële akte ter wijziging van de statuten „Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap”, artikel 1, behorend bij dossier Kamer van Koophandel
  20. º ibid, artikel 5
  21. º Andrew Holden (2002): Jehovah’s Witnesses: Portrait of a Contemporary Religious Movement, Routledge, blz. 29 (ISBN 0415266106)
  22. º ibid.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 belastingdienst.nl Alfabetische lijst van ANBI
  24. º KvK nummer: 41020593
  25. º Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap - Emmen. - Onze Koninkrijksdienst mei 1986. (1986) Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e.V, Selters/Taunus - km86 5-O Ne Een nieuw programma voor de bouw van Koninkrijkszalen p. 4
  26. º Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap - Emmen. - Onze Koninkrijksdienst juli 2000. (2000) Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e.V, Selters/Taunus - km00 7-O Ne Mededelingen #3 p. 3
  27. º Jaarboek van Jehovah’s Getuigen 2016
rel=nofollow
rel=nofollow
Geschiedenis van het Wachttorengenootschap en Jehovah's Getuigen
Organisatie:Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap • Besturend Lichaam
Belangrijkste uitgaven:Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift • De Wachttoren • Inzicht in de Schrift • Ontwaakt! • Onze Koninkrijksdienst
Andere uitgaven:Lijst van publicaties van het Wachttorengenootschap • Schriftstudiën • Fotodrama der Schepping • Jaarboek van Jehovah's Getuigen • Jehovah’s Getuigen — Verkondigers van Gods Koninkrijk • jw.org • Mijn boek met bijbelverhalen • Watchtower Library • Declaration of Facts
Presidenten:(William Henry Conley) • Charles Taze Russell • Joseph Franklin Rutherford
Nathan Homer Knorr • Frederick William Franz • Milton George Henschel • Don Alden Adams • Robert Ciranko
Gerelateerd:Jehovah • Gedachtenisviering • Geschiedenis • Bloed • MEPS • Bijbelschool Gilead • WBBR • Ex-Jehovah's Getuigen • Disciplinering • Emphatic Diaglott (Benjamin Wilson)
Plaatsen van bijeenkomsten:Congreshal • Districtscongres • Koninkrijkszaal • Stanley Theater
rel=nofollow
rel=nofollow
Overgenomen van "https://nl.wikisage.org/w/index.php?title=Wachttoren-,_Bijbel-_en_Traktaatgenootschap&oldid=369139"