NLP en wetenschap

Studies over NLP en wetenschap worden sinds het eerste begin van NLP in de 1970er jaren ondernomen. Neuro-Linguïstisch Programmeren (NLP) is de studie van intrapersoonlijke en interpersoonlijke communicatie en verandering van subjectieve ervaringen. De grondleggers zijn John Grinder en Richard Bandler.

Pragmatisme boven theorie

Het gebrek aan theoretische structuur en controle over de toepassing van NLP en de inherente voorkeur voor pragmatisme boven theorie zorgt ervoor, dat NLP zich vaak niet leent voor wetenschappelijke Methodologie. Wanneer er bij een theorie sprake is wetenschap, kan dit door falsificatie aangetoond worden. Het is van belang NLP en de werking ervan kritisch te beschouwen, gezien NLP ingang heeft in een steeds groter aantal terreinen, waaronder de psychotherapie:

• NLP voor persoonlijke groei
• NLP voor organisatieontwikkeling
• NLP voor communicatiedoeleinden
• NLP voor motivatiedoeleinden
• NLP voor therapeutisch gebruik

Falsificeerbaarheid

Druckman concludeerde in 1988 dat de meeste studies tot toentertijd uiterst gebrekkig waren. Druckman stelt dat anekdotisch bewijs van NLP in brede zin geloofwaardig en positief is, maar dat de meeste studies matig waren, zoals:

• De vergelijking van subjectieve empathie met klinische effectiviteit;
• De bestudering van NLP als een theorie in plaats van een beïnvloedingsmethode, gesteld tegenover al bestaande beïnvloedingsmethodes;
• De pogingen om bevindingen te kopiëren van onderwerpen, onderzoekers en experimenteel ontwikkelaars die NLP-training ontberen;
• Het gebrek aan studies van NLP als een trainermodeleringssysteem.

Druckman stelde verder dat: "De effectiviteit van NLP-therapie in authentieke klinische contexten door getrainde beoefenaars werd nog niet behoorlijk ondernomen."

Heap (1988) bevestigde onafhankelijk van Druckman hetzelfde. Een jaar eerder, in 1987, stelde Sharpley dat de onderliggende theoretische principes niet zijn gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek, terwijl een aantal van de technieken wel zijn gebaseerd op bestaande therapeutische technieken.

Methodologisch onderzoek

Een groot manco aan NLP is de wetenschappelijke toetsing. NLP heeft in korte tijd veel beoefenaars gekregen maar is begin 2000er jaren nog niet vrij van controverses. Volgens Devilly in 2005 is er sinds de eerste fundamenten van NLP begin 1970er jaren weinig wetenschappelijk bekrachtigd. Verder bekritiseert hij NLP voor het ontbreken van een definiërend en regulerend lichaam die standaarden en een professionele ethiek oplegt.

In 1979 schrijven oprichters Grinder en Bandler zelf: "We zijn niet bepaald geïnteresseerd in wat 'waar' is. Alleen wat bruikbaar is telt". In de 1990er jaren ontwikkelde Bandler verschillende technieken die hij wel wetenschappelijk onderbouwde.

Van NLP wordt vaak gesuggereerd dat het gebruik maakt van het placeboeffect. De achtergrond hiervan is dat slechts weinig theorieën op werkzaamheid wordt getoetst. De theorieën worden min of meer via trial and error in de markt gezet. Hier wordt als het ware de filosofie gehanteerd: wat niet van waarde is, valt vanzelf af.

Al ditgene wil echter niet zeggen dat NLP niet werkt. In deze context is het belangrijk te onderkennen, dat NLP als methode niet bestaat. Het is inmiddels een containerbegrip van allerlei psychologische duidingen die ontdekt zijn op basis van de methode modelleren. Zeggen dat NLP niet werkt is daarom evenmin waar als zeggen dat psychologie niet werkt. Zo zullen er systemen uiteindelijk de toets der kritiek niet weerstaan en andere, zoals de uitdagingen in het Metamodel wel.

Neurolinguïstiek

In 1996 kreeg Hoogleraar Willem Levelt in de Neurolinguïstiek voor het eerst Neuro-Linguïstisch Programmeren onder het oog en schreef daar een kritisch verslag over voor het tijdschrift Skepter. Hij concludeerde dat NLP in opzet niets van doen met de neurolinguïstiek: "Ik neem aan dat de grondleggers gewoon dankbaar gebruik hebben gemaakt van de glamour die rond de term 'neuro-linguïstiek' hangt."

Controversiële beoefenaars

Een bekende Nederlander die NLP-technieken gebruikt en daar zijn zeer persoonlijke invulling aan heeft gegeven is bijvoorbeeld Emile Ratelband. Ratelband laat mensen over hete kolen lopen en verklaart dit door gebruik te maken van positieve energie. Daarnaast poogt hij fobische patiënten te genezen. Ratelband maakt hierbij vaak gebruik van het woord tsjakka, dat zijn oorsprong vindt in een conference van Youp van 't Hek. In zijn boek 'De Vuurloper' stelt Ratelband dat hij een half jaar in de leer is geweest bij Tony Robbins, hetgeen door deze Amerikaanse coach wordt ontkend. Ratelband laat een vrij eenzijdig beeld van NLP zien.

Dezelfde Tony Robbins wordt bekritiseerd Steve Salerno voor het vermarkten van producten over het perfecte huwelijk, terwijl Robbins zelf ging scheiden.

Boeken

• Walker, Wolfgang: Abenteuer Kommunikation - Bateson, Perls, Satir, Erickson und die Anfänge des Neurolinguistischen Programmierens. Stuttgart: Klett-Cotta, 1996. ISBN 3-608-91976-7

Zie ook

• Populaire psychologie

Links

• (en) WikiP. NLP and science-Met de computer vertaald naar het Nederlands
• (de) WikiP. Neurolinguistische Programmierung-Met de computer vertaald naar het Nederlands

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties:

• (nl) De schaduwkant van NLP door L. Michael Hall, Nelson Penaylillo, Bobby Bodenhamer en Peter F. Kean, Vertaling Prasadam Schmitz, INzicht Nr 4, lente 2000
• (nl) Neurolinguistisch programmeren (NLP): Wat feiten! - Kritisch en onderbouwd stuk over 6 veelgemaakte claims bij NLP
• (nl) Skepsis waarschuwing NLP