Alcoholische drank

Dit artikel behoort tot de reeks over kookkunst

Bereidingstechnieken en benodigdheden

Keukengerei Kooktechnieken

Ingrediënten en soorten voedsel

Kruiden en specerijen Sauzen - Soepen Vlees - Vis Groente - Fruit Kaas - Pasta Drank - Andere ingrediënten Desserts

Regionale keukens

Westers - Latijns-Amerika Caribisch - Indiaans Aziatisch - Indiaas Midden Oosten - Mediterraan Polynesisch - Afrikaans

Culinaire geschiedenis

Oud-Egyptische keuken Ontwikkeling van het Nederlandse voedingspatroon Middeleeuwse kookkunst

Zie ook:

Horeca

Diverse alcoholische dranken,
nog in de schappen van een winkel.

Een alcoholische drank is een drank die alcohol, dat wil zeggen ethanol, bevat. Alcoholische dranken worden verkregen door gisting van suikerhoudende granen of vruchten zoals druiven. Zo wordt respectievelijk bier en wijn verkregen.

Zwak en sterk alcoholisch

Dranken die minder dan vijftien volumeprocenten alcohol bevatten worden 'zwak alcoholisch' genoemd, dranken die meer dan vijftien volumeprocent alcohol bevatten zijn sterk alcoholisch. Door destillatie van laag-alcoholische dranken worden hoog-alcoholische dranken ofwel gedistilleerd verkregen, zoals whisky, cognac, rum, likeur en dergelijke. Op de verpakking van alcoholische dranken staat het alcoholpercentage vermeld.

Licht-alcoholische dranken mogen in België en Nederland niet aan jongeren onder de 16 jaar worden verkocht of geschonken worden. Vanaf 16 jaar mogen jongeren licht-alcoholische dranken gebruiken. Voor sterk-alcoholische dranken, zoals jenever en wodka, is de minimumleeftijd 18 jaar.

Accijns

Onder andere omdat alcoholische dranken bij veelvuldig gebruik verslavend en schadelijk voor de gezondheid zijn, wordt door de overheid op alcoholische dranken accijns geheven. Dit is een aanzienlijke inkomstenbron van de overheid.

Alcohol als genotmiddel

Alcoholhoudende dranken zoals bier, wijn, likeur en sterkedrank zijn een sociaal geaccepteerd genotmiddel. Alcohol wordt vanwege de fysiek verslavende eigenschappen ook wel tot de harddrugs gerekend.

Effecten en risico' s

Alcohol werkt primair op twee niveaus; het beïnvloedt de werking van het zenuwstelsel en het veroorzaakt andere lichamelijke effecten. Deze kunnen zowel direct optreden na inname van de drank, of op langere termijn verschijnen.

Directe effecten

Bij welke alcoholinname effecten optreden hangt af van verschillende factoren. Vrouwen zijn gevoeliger voor alcohol dan mannen, en wie geen alcohol gewend is, is gevoeliger dan een alcoholist. Onderstaande schaal is dus slechts een benadering.

• 1 glas: "Warm" gevoel, eerste merkbare verandering in gedrag;
• 2 glazen: Het maximum waarbij iemand nog zonder strafbaar te zijn kan varen of autorijden (Let op: voor beginnende bestuurders is dit ¾ glas);
• 3-4 glazen: Sterkere gedragsverandering;
• 4-9 glazen: "Aangeschoten" Remmingen verdwijnen meer en meer. Men praat gemakkelijker, maar concentratie en motoriek verdwijnen;
• 10-14 glazen: Dronkenschap. Lallen, waggelen, sterk verminderd reactievermogen, sterke ontremming, misselijkheid, braken;
• 15-20 glazen: Zeer dronken: grensloos, onbewust van eigen acties, risico op verhoogde agressiviteit. "Black-outs" kunnen voorkomen waardoor men later zich niets meer herinnert;
• 20 glazen en meer: Sufheid, in slaap vallen. Risico van ademstilstand, coma, hartstilstand.

Alcohol veroorzaakt bij inwendig gebruik een lichte ontremming die de zelfkritiek doet afnemen, het sociaal contact bevordert en mensen gemakkelijker laat praten. Bij hogere doseringen verminderen de concentratie en de motoriek; bij zeer hoge doseringen treedt bewusteloosheid en ademdepressie op. Bij concentraties die maar even hoger zijn dan die waarbij bewusteloosheid intreedt kan ook de dood het gevolg zijn.

Vaak krijgt iemand die alcohol gebruikt heeft meer zin in seks, of is hier sneller toe bereid door de ontremming. Echter, de alcohol leidt tevens bij mannen tot vermindering van de potentie.

Daarnaast lopen alcoholisten en dronken mensen een veel grotere kans op (verkeers)ongevallen, en op overlijden door het stikken in braaksel of door verdrinking. Bij lage omgevingstemperaturen bestaat een verhoogd risico op onderkoeling omdat alcohol de bloedvaten verwijdt en men dus sneller zijn warmte verliest. Verder stolt het bloed minder snel, nog een reden waarom de combinatie van alcohol en sport taboe is naast de verhoogde kans op blessures door slechtere coördinatie.

Ook mensen die maar weinig hebben gedronken hebben een vergrote kans om bij een verkeersongeval betrokken te raken. Dat is de reden waarom de wetgever in de meeste landen het besturen van een motorvoertuig onder invloed strafbaar heeft gesteld. In Nederland is een bestuurder met meer dan 0,5 promille alcohol in zijn bloed strafbaar. Als je korter dan 5 jaar je rijbewijs hebt, is een promillage van meer dan 0,2 al strafbaar. In België ben je eveneens vanaf 0,5 promille strafbaar.

Langdurige gezondheidseffecten

Veel deskundigen schrijven aan bepaalde alcoholische dranken positieve, lichamelijke effecten toe. Alcohol veroorzaakt in gemiddelde, lichte doseringen een bloedvatverwijding in alle bloedvaten. Het zorgt dus voor een algemene doorbloeding van het gehele lichaam. Mogelijk door die verwijding van het vaatstelsel neemt de diastolische bloeddruk licht af. De kans op kanker en hart- en vaatziekten neemt bij dagelijks 1 à 3 glazen (rode) wijn af. Omdat dit voor andere dranken niet is aangetoond hangt het effect waarschijnlijk niet samen met de alcohol in de drank, maar met andere fyto chemische stoffen in de wijn, zoals resveratrol (krachtig eiwit stimulator die de levensduur van de cellen kan verlengen).

Bij langdurig fors gebruik (meer dan 6 glazen per dag) kan levercirrose optreden, bij plotselinge onthouding delirium tremens. Bij langdurig gebruik kan het syndroom van Korsakov tot gevolg hebben. Stoornissen aan het maag-darmkanaal. De prikkeling leidt tot aantasting en achteruitgang van het slijmvlies, waardoor de beschermende functie terugloopt en er meer kans op ontstekingen ontstaat. In de dunne darm zorgt chronisch alcoholgebruik voor vermindering van de resorptiecapaciteit, doordat de darmvlokken beschadigd worden. Samen met een versnelde darmbeweging en een kortere passagetijd is er kans op diarree. Het gevolg is een slechtere voedingstoestand en vermagering.

Ook kunnen door langdurig alcoholgebruik hormoonstoornissen optreden. Het beeld hiervan is zeer wisselend. Bekend zijn onder andere verlaagde concentraties van geslachtshormonen. Bij vrouwen kunnen er menstruatie- en ovulatiestoornissen optreden. Bij mannen kan het leiden tot erectiestoornissen.

Bloedafwijkingen kunnen eveneens optreden. Door verminderde hemoglobine-aanmaak kan anemie optreden.

Aandoeningen van hart en vaatstelsel en beïnvloeding van de bloeddruk: Er blijkt een verband te bestaan tussen het overmatig gebruik van alcohol en het optreden van hartspierzwakte. Dit heeft weer invloed op de bloeddruk.

Beschadiging van de alvleesklier: Deze ontstekingsachtige aandoening kan, evenals de leverbeschadiging, jarenlang zonder symptomen blijven. Langzaam maar zeker wordt de pancreas in zijn functie aangetast. Hierdoor ontstaan er storingen in de voedselvertering en door een tekort aan insuline ontstaat diabetes mellitus (=suikerziekte).

Alcoholverslaving

Alcohol werkt verslavend en veroorzaakt bij overmatig gebruik ernstige gezondheidsschade, vaak met grote gevolgen voor de patiënt en zijn of haar omgeving. Alcohol is, hoewel legaal verkrijgbaar, in medische zin een harddrug en maakt in Nederland aanzienlijk meer slachtoffers dan morfine, heroïne en cocaïne bij elkaar.

Volgens een studie van het Hoger Instituut voor de Arbeid (Hiva), afgerond in augustus 2004, zouden zo'n 800.000 Belgen te veel alcohol drinken, ze zouden ook twee tot drie keer meer drinken dan ze toegeven. Volgens de rondvraag van het Hiva verbruikt de Belgische man jaarlijks 13 liter zuivere alcohol. Bij vrouwen ligt dat op 7 liter. Normaal werd het aantal probleemdrinkers op een 500.000 geschat, maar de onderzoekers gingen in dit nieuwe onderzoek na hoeveel alcohol de Belgen daadwerkelijk aankochten en kwamen zo tot deze veel hogere cijfers.

Alcohol in de openbare ruimte

Het komt voor dat men in groepen gezamenlijk alcoholische drank koopt in een slijterij of supermarkt, en deze vervolgens op straat of in een park opdrinkt. In Spanje gebeurt dat soms zelfs op grote schaal in de vorm van een soort geïmproviseerd straatfeest: men spreekt dan van een botellón. Anderzijds komt het ook voor dat bedelaars alcoholische drank kopen van hun bijelkaargebedelde geld en dit op straat opdrinken. Ook komt het in met name Frankrijk voor dat men in groepen van 3 tot 10 man drinkt waarbij bij toerbeurt een van de groepsleden bij voorbijgangers om geld bedelt om de drank te kunnen kopen. Deze vormen van drinken op straat veroorzaken vaak overlast en maken het straatbeeld er voor toeristen en bezoekers niet fraaier op.

Alcoholconsumptie in de openbare ruimte buiten horeca-gelegenheden is daarom in veel (delen van) steden verboden; ook het bij zich hebben van een aangebroken flesje, blikje en dergelijke met alcoholhoudende drank is vaak verboden. Overigens wordt er ook daar waar het niet verboden is door veel mensen afgekeurd. Dit soort regels staan in de Algemene Plaatselijke Verordening, maar vaak worden de gebieden niet vermeld; deze staan dan in een apart aanwijzingsbesluit. Soms wordt het verbod ter plaatse aangegeven, vaak ook niet. Voorbeelden van de betreffende gebieden:

• Leiden: gebied binnen de singels, het stationsgebied, het Diamantplein, en het parkje aan de Zoeterwoudesesingel inclusief de aangrenzende openbare wegen
• Rotterdam: [1] (18 gebieden)
• In Spanje is alcoholgebruik op straat in het geheel verboden.

Om deze reden drinken degenen die het echt niet kunnen laten op straat te drinken hun drank uit een fles in een bruinpapieren zak, zodat de politie niet ziet dat ze een aangebroken fles bij zich hebben. Een andere methode is de drank in een andere fles (bijvoorbeeld een melkfles) mengen met vruchtensap. In Spanje heeft de hardere aanpak van botellónes door de overheid soms geresulteerd in confrontaties tussen politie en deelnemers.

De Drank- en Horecawet is de belangrijkste wetgeving waar de horeca en andere drankverkopers zich in Nederland aan moeten houden.

Zie ook

• Lijst van Nederlandse dranken
• Lijst van alcoholische dranken

Externe links

• Trimbos-instituut Betrouwbare informatie over alcohol en drugs, veel feiten op een rijtje.
• Evolutie van het gebruik van alcohol in België Cijfertabel NIS
• Drank en Horecawet
• Likeur Startpagina.nl

  Vrije mediabestanden over Alcoholic beverages op Wikimedia Commons