Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Voedselcombinatie volgens de dr. Hay-methode
Het voedselcombinatiedieet, ook bekend als de dr. Hay-methode of het Hay-dieet is een voedingspatroon, ontworpen door de New Yorkse arts William Howard Hay, waarin de klemtoon ligt op het gescheiden houden van zuurvormende en basevormende voedingsmiddelen en het in stand houden van een zuur-base-evenwicht in het lichaam. Eiwitten en koolhydraten worden in deze voedingswijze niet samen geconsumeerd.
Achtergrond
William Howard Hay (1866–1940) had overgewicht en leed aan een zware nierziekte (nefritis / de ziekte van Bright), waar de gevestigde geneeskunde in die tijd niets kon tegen doen. Toen hij te horen kreeg dat hij niet lang meer te leven had, begon hij manieren te zoeken om zijn conditie te verbeteren. Toen hij las over het volk van de Hunza’s in de Himalaya, dat zich uitsluitend voedt met natuurlijke levensmiddelen zoals vruchten, groenten, melk, noten en volkorenproducten, zich in de natuur beweegt, en aan geen enkele beschavingsziekte lijdt, trok dit zijn aandacht.[1]
Dr. Hay besloot dat voeding zo natuurlijk en zuiver mogelijk zou moeten zijn en niet te veel zuurvormende producten zou mogen bevatten. Hij schakelde om naar vegetarische voeding, en at slechts één keer per dag: ’s avonds.
Hij dronk geen koffie meer en stopte enkele maanden later met roken. Na een drietal maanden had hij heel wat gewicht verloren, en hij begon verbeteringen in zijn gezondheidstoestand te bemerken.[2] Aangespoord door deze ervaringen, gebruikte hij de volgende tien jaar om natuurgeneeskunde en voedselcombinaties te bestuderen.
Een aantal van de voedingsprincipes die hij begon te volgen kwamen overeen met die van dr. Ragnar Berg.
Onder de aanhangers van Hay’s voedingsadviezen (die zichzelf ’Hayites’ noemden), waren onder andere Henry Ford.
Theoretische basis
Hay ontwikkelde in 1907 het principe om eiwitrijke en koolhydratenrijke voeding gescheiden te houden. Hij stelde dat alle beschavingsziekten te wijten zijn aan een verzuring (acidose) van het lichaam, die vooral veroorzaakt wordt door een gemengde opname van eiwitten en koolhydraten. Beide soorten voeding moeten op een andere manier worden verteerd. Wanneer ze gelijktijdig in het verteringsstelsel komen, zijn gistings- en rottingsprocessen in de dunne darm het gevolg. Aangezien peulvruchten zowel proteïnen als koolhydraten bevatten, vond hij deze ongeschikt voor de menselijke voeding.
Volgens Hay verloopt de vertering beter, wanneer men eiwitrijke en koolhydratenrijke voedingsmiddelen apart gebruikt, omdat de voor de vertering benodigde enzymes bij een aparte opname beter kunnen functioneren. Het enzym ptyaline kan dan ongestoord zetmeel opsplitsen in tussenproducten zoals maltose. Het enzym pepsine is werkzaam bij het opsplitsen van eiwitten. Door een snellere vertering blijft het voedsel niet onnodig lang in de darmen liggen.
Voedselgroepen
Voedingsmiddelen worden ingedeeld in drie groepen: de koolhydratenrijke, de eiwitrijke en de neutrale voedingsmiddelen.
- Koolhydratenrijke voedingsmiddelen
- Tot deze groep behoren broodsoorten en gebak, deegwaren, rijst, aardappelen, suiker, honing, stroop, bananen.
- Eiwitrijke voedingsmiddelen
- Tot de groep van eiwitrijke voedingswaren behoren vlees, vis en zeevruchten, alle melkproducten met minder dan 50% vet, yoghurt, kaas, kwark, sojaproducten zoals tofu, eieren, noten en vele vruchten.
- Neutrale voedingsmiddelen
- Tot de neutrale levensmiddelen rekent men groenten en slasoorten, avocado’s, champignons en andere paddenstoelen, meloenen, vetten en oliën, enkele melkproducten met tenminste 60% vet en pinda’s (die biologisch gezien peulvruchten zijn).
In het combinatiedieet volgens dr. Hay wordt aanbevolen om drie maaltijden per dag te gebruiken, waarvan de eerste maaltijd enkel is samengesteld uit koolhydratenrijke voedingswaren, de tweede maaltijd uit eiwitrijke voeding met sla, groenten en fruit, en de derde maaltijd uit zetmeelrijk voedsel met sla, groenten en zoete vruchten, met tussen de maaltijden een interval van minstens 3 tot 4,5 uur.
Een voedingspatroon volgens Hay’s aanbevelingen bestaat voor 80 procent uit basevormende voedingsmiddelen en slechts 20 procent zuurvormers. Neutrale levensmiddelen kunnen met beide groepen gecombineerd worden.
Beoordeling
Hay werd in het Journal of the American Medical Society (JAMA) een ’food-faddist’ genoemd: een verspreider van modedieet. Later kreeg hij in hetzelfde tijdschrift kritiek omdat hij een patiënt met type 1 diabetes geadviseerd had te stoppen met het nemen van insuline. Ondanks de voortdurende kritiek wegens het ontbreken van een wetenschappelijke basis, zijn het Hay-dieet en varianten ervan zoals het Kensington-dieet en het Beverly Hills-dieet, tot op heden populair gebleven. Acteurs zoals Elizabeth Hurley, Helen Mirren en Catherine Zeta-Jones volgen voedselcombinatiediëten.
- Negatief
- In 1935 toonde Stewart Baxter aan dat de alvleesklier (pancreas) verschillende enzymen voor de spijsvertering gelijktijdig afscheidt, ongeacht of men koolhydraten of eiwitten heeft gegeten. Dit is strijdig met de basisveronderstellingen waarop het dieet van Hay gebaseerd is.[3][4] Hoewel de koolhydratenvertering inderdaad al in de mond begint, en de eiwitvertering in de maag, worden beide voedingsstoffen vooral in de dunne darm verteerd; gelijktijdig verteren van koolhydraten en eiwitten is geen probleem.
- Een strikte scheiding tussen koolhydraten en eiwitten is niet mogelijk, daar de meeste voedingsmiddelen beide bevatten. Zelfs moedermelk – de natuurlijke voeding bij uitstek voor de jongste mens – bevat zowel koolhydraten als eiwitten.
- Het gescheiden opnemen van eiwitten en koolhydraten kan ertoe leiden dat eiwitten als vervangende koolhydraten worden gebruikt (gluconeogenese). Dit procedé kan voorproducten van urinezuur vrijgeven. Urinezuur is medeverantwoordelijk voor het ontwikkelen van jicht.
- Wanneer men de regels van dr. Hay volgt, bevat de voeding duidelijk minder granen dan algemeen wordt aanbevolen. Granen en graanproducten zijn een belangrijke bron van essentiële voedingsstoffen zoals vitamine B, foliumzuur, magnesium, ijzer en selenium.[5]
- Bij een gezonde mens kan de pH-waarde tijdelijk verlagen door de voeding, maar kan zich snel weer normaliseren. Een verzuring (acidose) kan ontstaan bij vasten, intensief sporten, stofwisselingsstoringen zoals diabetes mellitus en door een gestoorde nierfunctie.
- Door een grondige wijziging van zijn eetgewoonten, ervoer dr. Hay een verbetering van zijn nierprobleem. Onjuist was het, hiervan af te leiden dat dit voedingsplan een oplossing zou bieden tegen alle beschavingsziekten.
- Positief
- Als argument tegen dr. Hay’s methode werd ook aangevoerd dat het gescheiden houden van voedingsmiddelen uit de koolhydratenrijke en eiwitrijke categorie de optimale eiwitcombinatie van plantaardige en dierlijke eiwitten verhindert. Zo zou de combinatie van melk of ei met (de eiwitten uit) aardappelen een biologisch waardevolle aanvulling zijn. Deze bewering werd ontkracht. Het lichaam is zelf in staat om aminozuren te combineren die op verschillende tijden in de voeding worden gebruikt.[6][7]
Een gematigde vorm van het dieet, zoals de versie die in Duitsland werd gepopulariseerd door dr. Heinrich Ludwig Walb, is aanvaardbaar. Volgende aanbevelingen door Hay zijn geldig:
- de aanbeveling om langzaam te eten en goed te kauwen;
- een overwegend plantaardige voeding en een beperking van de vleesconsumptie, als gevolg van de voorkeur voor basevormende levensmiddelen;
- een gering aandeel aan vet, en de aanbevolen vetten zijn hoogwaardig;
- overwegend gebruik van natuurlijke levensmiddelen;
- afstand tussen de maaltijden houden en geen voortdurende tussendoortjes.
Bronnen en weblinks
- (de) Michael Kindt, Die Haysche Trennkost, http://www.inform24.de/hay.html
- (de) Deutsche Gesellschaft für Ernährung: Haysche Trennkost ist als langfristige Ernährungsform nicht zu empfehlen in het Internet Archive; uit: DGE-special 02/98 van 21 april 1998.
Verwijzingen
- º (de) https://www.bdh-online.de/lexikon/haysche-trennkost/
- º Hay, William Howard, Health via Food
- º Cardwell, Glenn, The Skeptic, Nutrition: Food Combining, Vol 16, No 2. online
- º Baxter SG. The parallel concentration of enzymes in the pancreatic juice. American J Digestive Diseases & Nutrition, 1935; 2: 108-111 doi: 10.1007/BF03000230.
- º Deutsche Gesellschaft für Ernährung (DGE), geciteerd op (de) http://www.inform24.de/hay.html Die Haysche Trennkost
- º McDougall J., Plant foods have a complete amino acid composition. Circulation. 2002;105(25):e197. doi: 10.1161/01.cir.0000018905.97677.1f
- º H N Munro, CHAPTER 34 – Free Amino Acid Pools and Their Role in Regulation. Mammalian Protein Metabolism. 1970. p. 299–386. doi: 10.1016/B978-0-12-510604-7.50012-8
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •