Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jicht
| Jicht | ||
| ||
| Een knie met jicht. | ||
| ICD-10 | M10 | |
| ICD-9-CM | 274.0 274.1 274.8 274.9 | |
| OMIM | 138900 300323 | |
| DiseasesDB | 29031 | |
| eMedicine | med/924orthoped/124 emerg/221 med/1112 oph/506 radio/313 | |
| MeSH | D006073 | |
Jicht is een pijnlijke ontsteking als gevolg van gekristalliseerd uraat in een gewricht. Uraat lost goed op in warm water (of bloed), maar slecht in koud water. Het kristalliseert wel eens uit in de vorm van kleine naaldvormige kristallen in perifere gewrichten, bij voorkeur (60%) het basisgewricht (metatarso-falangeale gewricht) van de grote teen.
Verschijnselen
Het kristalliseren van urinezuur in een gewricht leidt tot een vaak snel opkomende hevige ontstekingsreactie met roodheid, zwelling, veel pijn, warmte en functiebeperking. Patiënten worden 's nachts opeens wakker van de pijn en kunnen vaak nauwelijks lopen. Behalve in de tenen (voetjicht, podagra) kan jicht ook op andere plaatsen ontstaan, bijvoorbeeld in de enkel, knie, vingers of in de oorschelp. Het komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen.
Epidemiologie
In Nederland lijden enkelen per duizend inwoners aan jicht.
Oorzaken, diagnostiek en risicofactoren
Voor het ontstaan van kristallen is het niet strikt nodig een abnormaal hoge hoeveelheid urinezuur in het bloed te hebben, en omgekeerd geeft veel urinezuur in het bloed ook niet altijd aanleiding tot jicht. Een diagnose kan bevestigd worden door afname van vocht uit een ontstoken gewricht. Dit is zeker noodzakelijk als het gewenst is vast te stellen of er sprake is van jicht of pseudojicht. Veel - zo niet de meeste - artsen zullen dit echter bij een typische presentatie niet nodig vinden.
De oorzaak kan liggen in een grotere aanmaak van urinezuur (een afvalproduct van de purinebasen bij DNA-afbraak) of in een onvermogen urinezuur adequaat te verwijderen, of in een combinatie van beide. Het eerste kan een gevolg zijn van voeding (veel vlees, vooral orgaanvlees; het eten van een dergelijk gerecht kan ook wel eens een aanval uitlokken) of ook wel van afbraak van eigen weefsel (vaker een jichtaanval na tumorbehandeling met chemotherapie). Het tweede is erfelijk en/of kan met nierfunctiestoornissen te maken hebben; jicht komt ook vaker voor bij mensen met hartfalen. Alcoholgebruik leidt tot dehydratie (extra vochtverlies) en kan daarom ook een aanval uitlokken. Ook kan een vergiftiging met zware metalen, zoals lood of cadmium jicht veroorzaken, doordat de door het metaal aangetaste nieren het urinezuur niet meer uit het bloed kunnen verwijderen.
Behandeling
Er is een al heel oud middel dat goed werkt: colchicine, een alkaloïde uit herfsttijloos, Colchicum autumnale. De therapeutische breedte hiervan is echter maar klein.
Meestal wordt daarom begonnen met een ontstekingsremmende pijnstiller uit de NSAID-groep, zoals diclofenac. Is de ontsteking eenmaal bedwongen dan kan ook worden begonnen met een preventief werkend medicijn, als de aanvallen met enige regelmaat terugkomen. Hiervoor bestaan verschillende effectieve middelen die echter bij sommige mensen vervelende bijwerkingen hebben. De duurbehandeling kan pas gestart worden als de acute aanval bedwongen is, anders kan deze weer makkelijk opflakkeren.
Externe link
Vrije mediabestanden over Gout op Wikimedia Commons