Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Vera Luftig
Feigla 'Vera' Luftig (Russisch: Фейгла Лустиг, transcr. Feigla Lustig), (Chrzanów, 24 augustus 1910 – Brussel, 24 juni 1959) was een Pools-Joodse communiste uit Antwerpen.[1][2][3][4]
Levensloop
Vera Luftig was de dochter van Mozes Luftig die textielhandelaar was in Chrzanów (Polen). Op dag van de Poolse onafhankelijkheid in 1918 vond in de stad een pogrom plaats tegen de plaatselijke Joodse bevolking. Vader Luftig emigreerde in de nasleep naar Israël om er een kibboets te stichten. Dit plan mislukte en hij emigreerde in 1927 naar Antwerpen. Eén voor één liet hij 7 kinderen overkomen.
Interbellum
Vera werkte in Antwerpen als diamantslijpster.
Vera en haar zus Rachel waren reeds in Polen lid van de Poale Tsion (Arbeiders van Zion). In Antwerpen werden ze weer lid. Het lidmaatschap van een arbeidersbeweging vormde een mentale breuk met de middenstandsafkomst van de zussen. Beide zussen werden tevens lid van de Kulturfarein, een communistische Joodse culturele migrantenvereniging. De Zussen Luftig zamelden geld in voor de Internationale Rode Hulp om politieke gevangenen in Polen te helpen. Ze hielpen tevens mee aan het blad Naye Presse, een krantje in het jiddisch.
Vera Lustig leerde bij de Kulturfarein ook haar echtgenoot Emiel Akkerman kennen met wie ze in juli 1934 trouwde. Emiel was de broer van Piet Akkerman.
Spaanse Burgeroorlog
In het najaar van 1936 vertrokken de eerste Belgische vrijwilligers naar de Spaanse Burgeroorlog om mee te vechten bij de Internationale Brigades. Hieronder waren Vera's man Emiel alsook de echtgenoten van haar zussen Rachel en Golda. Emiel stierf op 14 november 1936 tijdens gevechten in Madrid.
Op 26 april 1937 vertrokken 20 communistische vrijwilligsters onder leiding van Vera Luftig (waaronder haar zussen Rachel en Golda) uit Antwerpen en Brussel met de trein naar Barcelona om vervolgens als hulpverpleegster te werken in het door de Brusselse arts Albert Marteaux opgezette militair hospitaal 'El Belga' in Ontinyent waar ze op 2 mei 1937 aankwamen. De vrouwen waren allen Joodse migranten die oorspronkelijk uit Oost-Europa afkomstig waren. De meesten kenden elkaar via de Antwerpse Kulturfarein. Ze gingen aan de slag als hulpverpleegster hoewel sommigen liever actief hadden willen meevechten, wat in die tijd als vrouw niet paste binnen de culturele zeden, zelfs niet binnen communistische kringen.
De Belgische vrouwen stonden bekend als Las Mamás belgas (hoewel er ook verpleegster uit andere landen werkten) en vielen op door hun vrijgevochten gedrag in het traditionelere Spanje. Dit zorgde zelfs binnen de linkse beweging voor commentaar, zo schreef de anarchist Ricardo Morales Espi een opiniestuk in het anarchistische blad El Prudoctor waarin hij hen onder meer verweet dat ze teveel rode lippenstift droegen tijdens het werk.[5]
Vanuit Spanje schreef Luftig verschillende brieven naar België. Het Vlaamsche Volk publiceerde op 25 december 1937 een brief waarin ze haar antifascisme toelicht. Ze schreef de brief nadat een jonge Spaanse strijder in haar armen was gestorven. Ze schreef:
"Sinds ik de klassenstrijd, de sociale en politieke kwesties begrepen heb, ben ik antifascist. Sinds de oorlog in Spanje woedt […] heb ik nog meer het fascisme leren bekampen. Ik weet ook dat een Italiaanse fascistische kogel mijn allerliefste echtgenoot van het leven beroofde. Reden genoeg om het fascisme te haten! Maar praktisch gezien en gevoeld wat de fascisten doen, dat deed ik juist tijdens dien nachtdienst"
In maart 1938 lichtte de ziekenhuisdirectie de vrijwilligers in over de penibele positie van de revolutionaire strijdkrachten, waarbij de streek rond Valencia dreigde afgesneden te worden van het republikeins gebied, waardoor ze niet meer geëvacueerd zouden kunnen worden naar veilig gebied. De vrijwilligsters beslisten unaniem te blijven verder werken tot het eind.
Op 6 september 1938 werd Luftig door de communistische cel in het ziekenhuis uit de partij gezet nadat tegen haar klacht was ingediend. De commissie oordeelde dat haar activiteit als communiste middelmatig was. De oorzaak van haar sanctie is niet duidelijk en ze werd evenmin als vijand van de partij gebrandmerkt.
In februari 1939 werden de verpleegsters via de luchthaven van Chiva per vliegtuig geëvacueerd naar Algerije.
De zussen Luftig keerden vervolgens terug naar Antwerpen. Vera verdiende hier wat bij door als model te werken aan de academie.
Tweede Wereldoorlog
Luftig maakte tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uit van het verzetsnetwerk rond Isidoor Springer binnen Die Rote Kapelle.[6]
Toen het netwerk werd opgerold in 1942 slaagde Vera erin te vluchten naar Royat, een dorp in de buurt van Clermont-Ferrand (Frankrijk). Na het einde van de oorlog keerde ze terug naar België waar ze interesse genoot van de Belgische veiligheidsdiensten omdat ze mogelijk een Russische spionne kon zijn. Ze werd tien jaar gevolgd maar er werden geen bewijzen gevonden van enige contacten met Rusland.
Er zijn geen verdere details bekend over haar leven na de Tweede Wereldoorlog. Vera Luftig overleed in 1959 in Brussel.
Haar zus Golda overleed in 1942 in het concentratiekamp Auschwitz, haar zus Rachel overleed in de jaren 1980 in Parijs.
Bronnen, noten en/of referenties
|
