Smoes

Een smoes oftewel smoesjes oftewel uitvlucht is/zijn (een) bewering(en) waarmee men zich uit een vervelende situatie probeert te redden. Het woord komt uit het Jiddisch, afgeleid van sjmoe. In het Duits bestaan verwante woorden, die eveneens uit het Jiddisch komen: Schmu (in de betekenis: „iets wat niet helemaal correct is; een relatief onschuldig bedrog; onzin”) en schmusen („praten”, nu meestal in de betekenis: „liefkozen”).

Een smoes is meestal een verhaal waarmee men een onprettige situatie probeert te verklaren door de waarheid geheel of gedeeltelijk te verdraaien of te verzwijgen. Dit doet men meestal om het eigen gezicht te redden, maar men kan ook een ander beschermen. Ook worden smoezen gebruikt om onder verplichtingen of (achteraf) ongewenste afspraken uit te komen.

Een klassiek voorbeeld is de smoes bij te laat komen op school („De brug stond open”), te laat komen op het werk („ik stond in de file”) of het niet gemaakt hebben van huiswerk („de hond heeft mijn huiswerk opgegeten”). Er worden uitvluchten gebruikt die zeer goed mogelijk of soms zelfs waar zijn. In dat laatste geval is het echter niet de hele waarheid. Iemand die in de file stond op weg naar het werk en dit als smoes gebruikt is dan bijvoorbeeld ook te laat van huis vertrokken.

Een smoes is daarom niet per se hetzelfde als een leugen (of een leugen om bestwil). De bewering hoeft immers niet in strijd met de waarheid te zijn. Echter, zowel degene die betrapt wordt op een smoes als op een leugen, lijdt gevoelig gezichtsverlies.

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)

Jiddisch