Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Tacheles
Tacheles ook wel gespeld als tachles of taggeles (afgeleid van het Hebreeuwse woord תכלית/tachliet: doel, einde, grens) betekent in het Jiddisch doel, duidelijke, klare taal, onomwonden spreken.[1][2] Iemand die tacheles spreekt, neemt geen blad voor de mond.
Het woord heeft ook een andere connotatie. Na veel debat en gepraat, wat gaan we ergens tacheles aan doen. Tacheles ziet dan op een praktische oplossing van een bepaalde situatie.
Van dit woord is baltacheles afgeleid: een praktisch, realistisch iemand.[3]
Zegswijzen
De volgende Jiddische zegswijzen met dit woord zijn in het Nederlandse taalgebied in gebruik:[4]
|
Verstandig, zakelijk spreken, ter zake komen. |
|
Dat is niet praktisch/heeft geen praktische betekenis. Dat is geen verstandige taal. |
Internationaal gebruik
Alhoewel in het Nederlands-Jiddisch het woord tacheles een bekend begrip is, is het nimmer in de Nederlandse taal opgenomen. In het Duits is het wel officieel in de taal opgenomen als das Tachles[5] en gebruikt men ook de uitdrukking Tachles reden. Als men het heeft over lass uns mal Tacheles reden dan wordt gevraagd meteen tot de essentie te komen.[6] Ook in New York waar een grote joodse gemeenschap is gevestigd, behoort tacheles tot dagelijks taalgebruik.
Trivia
- In Berlijn droeg een bekend warenhuis de naam Het Kunsthaus Tacheles. Het warenhuis raakte zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog maar ontwikkelde zich in de jaren 90 van de 20e eeuw tot een cultureel centrum in de Joodse wijk van de hoofdstad. De plek biedt thans onder dezelfde naam naast talrijke kunstobjecten ook plaats voor horeca, ateliers, een bioscoop, een beeldentuin en een tentoonstellingsruimte voor experimentele kunst en nieuwe media.[7] Heden ten dage staat het complex onder monumentenzorg.
- In Zwitserland wordt een maandblad onder de naam Tacheles uitgegeven. Het blad verschijnt in een oplage van ongeveer 7.000 exemplaren en bevat ook speciale edities en supplementen. Het magazine bestaat sinds 2001 door een fusie van Jewish ones round-look met Israeli tables the weekly paper (IW).
Zie ook
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- º H. Beem, Resten van een Taal, NIK Contact, Amsterdam, 1992, p. 128.
- º Eigen boontjes doppen is de kunst, door Bianca van de Water
- º J. van de Kamp en J. van der Wijk, Koosjer Nederlands, Joodse woorden in de Nederlandse taal, uitgeverij Contact, Amsterdam, 2006, p. 621.
- º H. Beem, Jerosche, Boekhandel & Antiquariaat Blankevoort, Amstelveen, 1998, p. 239.
- º Babylon-vertaalmachine
- º Duits-Engels online woordenboek
- º Take a trip-website
Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)
| Jiddisch |
|---|
|
Literatuur: Overzicht · Alfabet · Isaac Bashevis Singer · Sholem Asch · Sholom Aleichem · Der Nister · Chaim Nachman Bialik · Glikl Hamel · Ramsj |