Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Susanna du Plessis
Maria Susanna du Plessis (Paramaribo, 10 maart 1739 − Paramaribo, 6 oktober 1795) was een plantagehoudster in Suriname.
Du Plessis stond bekend als een van de meest wrede plantagehoudsters in de Surinaamse geschiedenis. Haar in Suriname geboren moeder was een rijke vrouw, die van haar eerste echtgenoot, Daniël Pichot, enkele plantages geërfd had. Haar vader, Salomon du Plessis (1705-1785), was afkomstig uit een hugenotenfamilie in Bergen op Zoom en was in 1734 in Suriname gearriveerd als advocaat in dienst van de West-Indische Compagnie.
In 1754, negen dagen voor haar vijftiende verjaardag trouwde Susanna met Frans Laurens Grand. In 1755 werd Grand eigenaar van de plantage Grand Plaisir. Na zijn overlijden kwam de plantage in bezit van zijn weduwe, waardoor Susanna op haar 23ste planter werd. In 1767 hertrouwde Susanna op de plantage Nijd en Spijt met de acht jaar jongere Frederik Stolkert, eigenaar van de plantage Hecht en Sterk. Stolkert was een zoon van Elisabeth Buys, de tweede echtgenote van gouverneur Jan Nepveu. Na ruim vijftien jaar scheidde zij van hem; volgens haar omdat hij haar mishandelde. Zij verliet het echtelijk huis en ging wonen op de hoek van het Plein en de Gravenstraat, in een huis dat heden ten dage in Paramaribo nog bekendstaat als het Du Plessis-huis. Susanna overleed in 1795 en werd begraven op de begraafplaats De Oude Oranjetuin, waar ook haar moeder en haar eerste echtgenoot lagen. De tekst op haar grafsteen had zij zelf opgesteld: ‘Eindelijk ben ik tot rust gekomen’. De grafsteen ligt sinds 1835 ingemetseld in de vloer van de Hervormde kerk in Paramaribo.
Susanna du Plessis wordt in de geschiedenis van Suriname als een zwarte bladzijde gezien omdat zij volgens de overleveringen één van de wreedste slavenmeesteressen moet zijn geweest. Zij heeft telkens weer Surinamers geïnspireerd tot mondelinge vertellingen die van generatie op generatie werden doorgegeven, maar ook tot toneelstukken, gedichten en liederen. Al in 1790, dus nog tijdens Susanna’s leven, publiceerde een zekere A. Barrau een artikel in het tijdschrift Bijdragen tot het menselijk geluk waarin hij het verhaal vertelde van een slavenmeesteres die eigenhandig het kind van een slavin verdrinkt omdat het niet wil ophouden met huilen. Datzelfde verhaal vertelde later ook John Gabriël Stedman, een Schot die van 1773 tot 1777 in Suriname verbleef en daarover in 1799 het boek Reize naar Surinamen, en door de binnenste gedeelten van Guiana publiceerde. Hoewel de auteurs Susanna niet bij name noemen, is het vrijwel zeker dat het verhaal over haar gaat. Ook het verhaal van de slavin Alida is wijdverspreid. Susanna zou haar de borsten hebben afgesneden en aan haar man te eten hebben gegeven omdat zij dacht dat hij een verhouding met Alida had.
Van alle verhalen over Susanna’s wreedheden is er niet één ooit echt bewezen. Zowel Codfried en Neus hebben aangetoond dat Stedman waarschijnlijk verhalen uit de krant en uit rechtbankverslagen van moordpartijen aan Maria Susanna heeft toegedicht. Mogelijk vonden zij hun oorsprong in een oude vete tussen haar vader en de gouverneur. Er is ook een vermoeden dat Frederik Stolkert erachter zat, als wraak wegens vanwege ruzie met Susanne over het bezit van de plantage.
Desondanks blijft Susanna nog steeds tot de verbeelding spreken. De Surinaamse Miss Alida-verkiezingen die plaatsvinden rond 1 juli, wanneer de afschaffing van de slavernij gevierd wordt, zijn daar een voorbeeld van.
Externe links
- Lemma over Maria Susanna du Plessis in het Digitaal Vrouwenlexicon.
Bronnen, noten en/of referenties
|
