Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Serotonine
Serotonine is een neurotransmitter die is betrokken bij stemming, zelfvertrouwen, slaap, emotie, seksuele activiteit en eetlust. Het speelt ook een rol bij de verwerking van pijnprikkels. Serotonine heeft een exciterende werking en werkt als regulator van het dopamine-systeem. Serotonine wordt afgegeven door serotonerge neuronen in de hersenen die naar verschillende onderdelen lopen, waaronder de prefrontale cortex (PFC). Dit gebied speelt een belangrijke rol bij onder andere verslaving en agressie. De cellichamen van de serotonerge neuronen liggen in en/of vlakbij de nuclei raphes en medulla oblongata.
Biochemie
Serotonine, of 5-hydroxytryptamine (5-HT) is een monoamine die gesynthetiseerd wordt door het lichaam, door het aminozuur tryptofaan om te zetten met behulp van enzymen tot serotonine. Serotonine kan niet door de bloed-hersenbarrière en wordt in de hersenen gemaakt. Voor deze synthese van serotonine is het volledig afhankelijk van de aanvoer van tryptofaan en 5-HTP.[1] Tryptofaan komt onder andere voor in kikkererwten, melk, bananen en chocolade.
Neurotransmissie
Serotonine in zijn actieve vorm wordt opgeslagen in vesikels (blaasjes) in de presynaptische eindiging, en kan losgelaten worden in de synaptische spleet. Daar diffundeert het naar de postsynaptische eindiging en bindt aan receptoren. De activiteit van serotonine wordt beëindigd door het opnemen van de moleculen uit de synaps door de monoaminetransporter en door afbraak van serotonine door monoamino-oxidase (MAO).
Serotonine en depressie
Bij ziekten als depressie kan een geneesmiddel uit de groep van selectieve serotonineheropnameremmers worden voorgeschreven. Dit zorgt ervoor dat de heropname van serotonine uit de synaptische spleet geremd wordt, waardoor de activiteit van serotonine verlengd wordt. Voorbeelden van deze antidepressiva zijn paroxetine (Seroxat®), venlafaxine (Efexor®XR) en fluoxetine (Prozac®). De oudere anti-depressiva zijn óf heropnameremmers van zowel serotonine als noradrenaline (TCA's), óf ze remmen het enzym monoamino-oxidase (MAO-remmers). Hoewel de verwachtingen met betrekking tot de nieuwe middelen hooggespannen waren, blijken ze niet veel beter te werken dan de oudere, de bijwerkingen in het algemeen zijn minder ernstig.
Serotonine en voortijdig klaarkomen
Ongeveer 30% van de mannen heeft last van voortijdig klaarkomen (ejaculatio praecox). Dit kan als oorzaak meerdere reden hebben. Het kan tussen de oren zitten, als gevolg van stress. Maar het kan ook het gevolg zijn van een overgevoelige eikel. Dit kan mogelijk komen door een tekort aan serotonine.
Het gen 5-HTTLPR blijkt verantwoordelijk voor de hoeveelheid en activiteit van serotonine en regelt daarmee de snelheid van de zaadlozing. Het gen komt in drie vormen voor: LL, SL en SS. De LL-vorm veroorzaakt een snellere zaadlozing. Mannen met LL ejaculeren gemiddeld twee keer zo snel als mannen met SS en ook bijna twee keer zo snel als mannen met SL.
Paroxetine (Seroxat®) is een oplossing om het tekort aan serotonine aan te vullen. Paroxetine kan echter verslavend werken en is eigenlijk een antidepressivum. Er wordt gezocht naar een middel dat het tekort aan serotonine aanvult, maar niet schadelijk is. Bij zowel vrouwen als mannen die dit probleem niet hebben maar wel antidepressiva slikken komt het vaak voor dat ze meer moeite hebben met klaarkomen.
Zie ook