Schaarste
Schaarste oftewel schaarsheid is de omstandigheid dat iets of iemand in geringe hoeveelheid (niet talrijk) voorkomt of te (ver)krijgen (gebrek aan / voorhanden zijn) is, wat veelal ook als schaars omschreven kan worden, echter is schaars niet altijd schaarste. Schaarste is iets of iemand waar een bepaalde behoefte of vraag (vraag en aanbod) aan/naar is. Schaars kan anders ook betekenen dat iets op karige of krappe wijze tot stand komt of gekomen is, alsook ten aanzien van de tijd (zeldzaam, nauwelijks, zelden, ternauwernood), wat veelal níet behoeften betreft maar meer het al-dan-niet voorkomen van bepaalde gebeurtenissen (incidenten, incidentie).
De schaarste inzake de eigenschappen van alle economische goederen is daarmee één van de centrale begrippen in de economie, doordat het het keuzeprobleem tussen onbeperkte behoeften en schaarse middelen oproept, en het onder te verdelen is in twee soorten, namelijk :
- Absolute schaarste : als er te weinig van een bepaald goed is (bijvoorbeeld de schaarste aan voedsel in de derde-wereldlanden, maar ook schaarsten die, veelal onbewust (en/of door naïviteit), veroorzaakt worden door eigen toedoen en/of nalatigheid oftewel dat/waar preventie te kort geschoten is/bleek.
- Relatieve schaarste (ook : schaarste in de economische zin) : als er productiemiddelen of tijd moeten worden opgeofferd om het product voort te brengen (bijvoorbeeld om een brood te produceren moeten er eerst de productiemiddelen arbeid en natuur alsook tijd opgeofferd worden. Brood is daardoor een schaars goed.
Het tegenovergestelde van een economisch goed (dat schaars is) is een vrij goed. Een vrij goed is een goed waarbij men geen productiemiddelen of tijd hoeft op te offeren om het te produceren. Een voorbeeld is zonlicht (er hoeft geen productiemiddel of tijd opgeofferd te worden om zonlicht voort te brengen). Er is de laatste jaren discussie over de vraag of in welke mate vrije goederen nog echt vrije goederen zijn. Lucht die je inademt is normaliter vrij, maar als lucht om gezondheidsredenen in de grote wereldsteden eerst gezuiverd moet worden, wordt lucht een schaars goed. Zo is het pokkenvirus door uitgebreide vaccinatiecampagnes uiterst zeldzaam geworden. Het is echter niet schaars, want niemand wil het virus hebben oftewel is er geen behoefte (aan). Als echter een terrorist een epidemie wil veroorzaken, dan zal die het virus schaars vinden (ter preventie behoevend gemaakt) oftewel is het voor diegene noodzakelijk te bemachtigen, maar is het niet te verkrijgen.
Zeldzaamheid
De term zeldzaamheid heeft meerdere betekenissen :
- Het zeldzaam (schaars, buitengewoon) zijn.
- Zelden (niet dikwijls).
- Een zeldzaam voorwerp.
- Een curiositeit
Zie ook : de zeldzaamheid van munten. |