Samenleving

Onder een samenleving wordt verstaan een groep mensen die samen een half-gesloten systeem vormen en waarbinnen wisselwerking bestaat tussen de leden die van die groep deel uitmaken. Hoewel de mens ook samenleeft met dieren en dingen, staat het netwerk van relaties tussen mensen centraal. De samenleving is het studieobject par excellence van de sociologie. Afhankelijk van de context kan men het begrip samenleving beperken of uitbreiden van minimaal twee personen tot bijvoorbeeld een gezin, woongemeenschap, stad, staat of de gemeenschap van alle mensen.

Algemeen

Het belangrijkste verschil tussen een samenleving en een groep dieren is dat mensen bewust vorm geven aan hun samenleving. Sinds de tijd van de Griekse sofisten is dit een thema: menselijke cultuur versus natuur, nomos (wet) of thesis (instelling) versus physis (natuur). In de opvoeding wordt aan de nieuwe leden van een samenleving duidelijk gemaakt hoe men zich dient te gedragen. Het gaat hierbij om normen, waarden, regels en wetten, die op hun beurt zijn ontstaan met het oog op een zo goed mogelijke, voor alle leden leefbare samenleving.

Door religieuze leiders en filosofen is door de eeuwen heen nagedacht over de ideale samenleving. Soms wordt deze in het verleden gesitueerd (het paradijs), soms ook in de toekomst ("een nieuwe hemel en een nieuwe aarde"). Een bekende blauwdruk voor een ideale samenleving is Plato's Politeia (Staat), later aangevuld met diens Nomoi (Wetten). In een ideale maatschappij heersen rechtvaardigheid, vrede en geluk voor alle of zo veel mogelijk mensen. Meestal heeft het ook te maken met de vrijheid van meningsuiting, die vrij breed op te vatten is.

Men onderscheidt pluriforme en multiculurele samenlevingen.

Zie ook

• Maatschappij
• Sociaal kapitaal
• Sociale wetenschappen
• Sociologie
• Staat