Polemiek

Een polemiek (van het Griekse woord πόλεμος, pólemos, dat oorlog betekent) is een openlijk gevoerde pennenstrijd, die zich vaak afspeelt tussen vakgenoten. Een polemiek kan zich manifesteren in elkaar opvolgende artikelen in tijdschriften of kranten, maar ook in boeken en essays.

In de 17e eeuw werd een bekende wetenschappelijke polemiek gevoerd de hoogleraar Rudolph Göckel de Jongere uit Marburg (Goclenius) en de jezuïet Jean Roberti uit Luxemburg over de werking van dierlijk magnetisme, de werking van relikwieën en de zogeheten wapenzalf, waarin ook de arts en alchemist Jan Baptist van Helmont deelnam.

In de 19e eeuw voerde het tijdschrift De Gids reeds polemieken, maar de belangrijkste 19e eeuwse polemisten zijn Conrad Busken Huet en Multatuli.

In de 20e eeuw herleefde het genre door toedoen van het tijdschrift Forum, sindsdien is het niet meer uit de Nederlandse letteren weggeweest. Na de Tweede Wereldoorlog voerde W. F. Hermans de pennenstrijd nog op met zijn berucht geworden Mandarijnen op Zwavelzuur, waarin vrijwel niemand uit die dagen gespaard werd.

Ook het Amsterdamse studentenweekblad Propria Cures (het debuutpodium van onder andere Menno ter Braak, H. A. Gomperts en Joop Goudsblom) heeft de polemiek nooit geschuwd.

Beroemd is ook het werk Het ironische van de ironie van Harry Mulisch als reactie op uitlatingen van Gerard Reve over hem. In 2007 haalde de polemiek tussen Arnon Grunberg en A.F.Th. van der Heijden uitgebreid het nieuws.

Verwijzingen