Persoonlijk kennismanagement

Persoonlijk kennismanagement (PKM) is een concept dat is ontstaan uit kennismanagement (KM), informatiekunde, marketing en cognitieve menselijke vaardigheden. PKM voorziet de individuele kenniswerker van methoden en technieken om de persoonlijke kennishuishouding te organiseren en beheren, maar ook om die kennis te profileren.

Inleiding

Margreet Frieling schrijft in haar scriptie over de invloed van macht op het leren van organisaties, dat gedeelde mentale modellen van individuele medewerkers een organisatie beter in staat stellen een antwoord te geven op de dynamiek in de omgeving. De scriptie werd in 2005 onderscheiden met de NVO2 HRD-scriptieonderscheiding. NVO2 is een vereniging van leden die werk­zaam zijn op het ter­rein van het duur­zaam ont­wikkelen van talenten in de context van (arbeids-) organi­saties. De lerende organisatie werd voor het eerst beschreven door Senge en later door onder meer Weggeman gezien als een belangrijke basis voor kennismanagement. In zijn boek beschrijft Senge onder meer persoonlijk meesterschap als belangrijk aspect voor leren in organisaties.

In 2002 beschrijft McElroy in zijn boek ‘The New Knowledge Management’ twee fasen die het concept kennismanagement doorloopt. De eerste fase betreft het expliciteren en vastleggen van kennis in systemen, de tweede fase zou dan het inrichten van innovatieve organisaties moeten zijn. Door op deze manier kennis en kennismanagement te benaderen, wordt kennis iets van de gemeenschap en iets dat beheerd moet worden. Een bezwaar tegen de bestaande benaderingen van kennismanagement is dat het altijd kennis vanuit het perspectief van de gehele organisatie uitwerkt.

De praktijk wijst daarnaast ook uit dat in veel organisaties medewerkers een belangrijk deel van hun tijd besteden aan de administratieve verplichtingen die bij het onderhoud van de gemeenschappelijke kennis- en informatiesystemen, zoals bibliotheken, CRM of ERP, en bijbehorende procedures horen. Dergelijke systemen worden in organisaties niet alleen ingericht vanuit het oogpunt van efficiëntie, maar ook om het gemeenschappelijk mentale model te sturen (door middel van een contentplan) en in te vullen (door middel van beschikbaar gestelde content), waardoor een hogere effectiviteit kan worden behaald. Het boek ‘Intensieve Menshouderij’ van Peters en Pouw beschrijft hoe daarmee veel tijd en energie verloren gaat, die besteed had kunnen worden aan het benutten van het innovatieve potentieel van de medewerkers. Zij doen een aanzet tot een andere wijze van organiseren, een wijze die verder wordt uitgewerkt in het boek ‘Schitterend Organiseren’, een initiatief van adviesbureau Pentascope. In dit boek wordt aan de hand van een aantal cases beschreven op welke wijze een organisatie niet vanuit beheersing, maar juist vanuit talent en passie kan worden vormgegeven.

Volgens Van der Meij helpt PKM individuele kenniswerkers om meer efficiënt en effectief te zijn met hun persoonlijke kennis. Vanuit zijn visie op PKM kunnen individuen door gebruik te maken van specifieke methoden, technieken en toepassingen, welke stimuleren in hun persoonlijke ontwikkeling en profilering, vervolgens beter functioneren in groepen en bedrijven. Het inrichten van beleid voor PKM maakt aldus innovatie in een organisatie eenvoudiger.

Uit de genoemde bronnen blijkt dat persoonlijk meesterschap als onderdeel van de lerende organisatie een belangrijke voorwaarde is voor innovatieve organisaties. Het inrichten van processen voor kenniswerkers om tot dit persoonlijk meesterschap te komen in kennisintensieve organisaties wordt Persoonlijk Kennismanagement genoemd.

Doelen

Persoonlijk kennismanagement dient twee doelen, namelijk:

1. als middel om effectiever en efficiënter de persoonlijke kennis te kunnen beheren en ontsluiten (Persoonlijke informatiekunde).
2. als middel om die kennis, kunde en vaardigheden ook naar anderen te kunnen profileren (Persoonlijke profilering).

Persoonlijke informatiekunde

Het eerste doel van persoonlijk kennismanagement is het ontsluiten en beheren van de eigen kennis. Individuele kenniswerkers gebruiken hiervoor Web 2.0 toepassingen, zoals sociale software, maar ook weblogs, wiki's, podcasts, RSS-feeds, webvideo en webservices met open API's.

Kenniswerkers maken daarnaast gebruik van lifehacking en GTD (Getting Things Done). De oorspronkelijke definitie van lifehacking verwijst naar de snelle en goedkope scripts die op internet worden gebruikt voor bijvoorbeeld het filteren en samenvoegen van data, zoals e-mail en RSS-feeds. Inmiddels heeft lifehacking ook betekenis gekregen voor het optimaliseren van het persoonlijk informatiegebruik en dus voor de persoonlijke productiviteit van kenniswerkers.

GTD is een vorm van lifehacking, ontwikkeld en op het internet beschreven door David Allen, die is gericht op het eenvoudig opslaan, opsporen en terugvinden van alle informatie die nodig is om in een informatierijke omgeving te kunnen functioneren. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is bijvoorbeeld de populaire Hipster PDA (hPDA). Op de Mentat Wiki is een overzicht te vinden van meer hulpmiddelen.

Persoonlijke profilering

Het tweede doel van PKM is persoonlijke profilering. Naast de behoefte aan bovenstaande nieuwe technieken, die afgestemd kunnen worden op de persoonlijke behoefte aan kennis, ontstaat ook een behoefte aan methoden en technieken die het mogelijk maken kennis tussen individuen uit te wisselen. Een competentie van de kenniswerker is dat deze zijn talent kent en het vrij aanbiedt in sociale netwerken, zodat iedereen er gebruik van kan maken. Dit stelt de kenniswerker in staat om zijn talent verder te exploreren en ontwikkelen.

Binnen de context van organisatorische werkzaamheden, gebruiken steeds meer kenniswerkers om geografische en tijdbepaalde drempels te overwinnen de eerder genoemde technische hulpmiddelen om hun kennis, maar ook hun visies en meningen op het internet te delen. De drang om op deze manier ervaringen te publiceren en kennis te delen is veelal innerlijk en niet primair gericht op ‘voordeel’ van welke aard dan ook. Daarentegen vormt het marktmechanisme van de populariteit van de uitingen en de mogelijkheid direct te reageren een soort natuurlijk kwaliteitsfilter, wat voordelen biedt voor de auteurs, maar zeker ook voor de gebruikers van de informatie. Als gevolg hiervan ontstaan vaker meer of minder formele samenwerkingsverbanden tussen gelijkgestemden over de grenzen van organisaties heen. Deze nieuwe werkwijze wordt omschreven als de Nieuwe Economie, welke niet te verwarren is met de nieuwe economie uit de internethype aan het eind van de vorige eeuw.

Bijkomende aspecten

Als bijkomende aspecten van PKM worden genoemd:

• grotere arbeidsvreugde door het delen van kennis;
• betere kansen op de arbeidsmarkt door de vergroting van het persoonlijke en professionele netwerk;
• de mogelijkheid eigen ervaringen in verschillende contexten te concretiseren.

Externe links

• Bart van der Meij, Professional 2.0; op weg naar zelfkennismanagement, IK Magazine, 2008 (3) p. 8-14
• IK Magazine, kenniseconomisch magazine Intellectueel Kapitaal
• Lifehacking.nl en GTD
• Martijn Aslander, De economische storm; over de transformatie naar een netwerkeconomie, Spiegelbeeld, 2007 (3) p. 5-7

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties