Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Redelijkheid en billijkheid
Redelijkheid en billijkheid behelst de sociaal aanvaardbare normen zoals ze door het gewoonterecht of de ongeschreven rechtsregels zijn geformuleerd. Deze kunnen strijdig zijn met gecodificeerd recht, bijvoorbeeld wanneer het naleven van een overeenkomst zou leiden tot een dermate ongunstig effect voor een der betrokkenen dat het afdwingen van naleving van die overeenkomst onaanvaardbaar zou zijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid. In dat geval wordt de regel uit de overeenkomst (of uit het gewoonterecht, of zelfs uit de wet) in dat geval buiten toepassing gelaten. Dit hangt af van de omstandigheden van het concrete geval (maatwerk). Het is dus een soort hardheidsclausule. De term "onaanvaardbaar" zorgt ervoor dat er een hoge drempel is, zodat hier niet zo snel sprake van is. Alleen "strijd met de redelijkheid en billijkheid" is dus niet voldoende.
In het oude BW (in Nederland, vóór 1992) werd dit begrip aangeduid met goede trouw (in objectieve zin).
Redelijkheid en billijkheid kunnen dus zorgen voor een afwijking van de regel in het concrete geval (de zgn. derogerende werking), maar kunnen ook een aanvullende werking hebben (wat men heeft afgesproken, of wat in de wet staat, blijft in stand, en de redelijkheid en billijkheid voegen iets toe). Deze laatste functie is altijd erkend. De derogerende werking, de afwijking dus, werd in de jurisprudentie pas erkend in het arrest Saladin/HBU (1967) en is in het nieuwe BW vastgelegd in artikel 6:248 lid 2.
Verschillende vormen :
- Met een verstandige rede en begrip begaafd.
- Iets dat op rede en begrip gebaseerd is.
- Rechtvaardig of billijk.
- Tamelijk (als bijwoord, bijvoorbeeld : tamelijk goed).
- Tamelijk-goed, tamelijk-groot enz.
Onredelijk(heid) / onbillijk(heid) :
- Onverstandig, niet verstandig overdacht (bijvoorbeeld : een onredelijke vrees).
- (Onredelijk) te veel eisend (bijvoorbeeld : de onredelijkheid van zijn eisen).
- is niet per definitie onredelijk, maar kan niet via de rede kan worden vastgesteld.