Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Oké
Oké oftewel OK oftewel okay (uit het Engels) oftewel okee (uit Vlaanderen) is een van de meest herkenbare woorden, gebruikt in vele talen over de hele wereldbol, met de betekenis ’goed’, ’akkoord’. Schertsend wordt het woord wel verlengd tot: okido. Het woord gaat, naar men meestal aanneemt, terug op de Amerikaans-Engelse afkorting OK.
De waarschijnlijke herkomst van OK
All Correct
In de zomer van 1838 ontstond tussen schrijvers en journalisten rond Boston en New York een soort spelletje met afkortingen, enigszins vergelijkbaar met de huidige SMS-taal, waarbij de letters slechts een mogelijke uitspraak volgden en met opzet verkeerd werden gespeld. Zo stond de afkorting O.W. voor Ol Wright = All Right, K.C. voor Knuff Caid = Enough Said, en de afkorting K.Y. voor Know Yuse = No Use.
De uitdrukking All correct werd voordien al vaak gebruikt. Op 23 maart 1839 verscheen in de Boston Morning Post de afkorting o.k. (toen nog met puntjes) voor het eerst in druk, die zou staan voor oll korrekt = all correct (alles in orde). De afkorting werd spoedig opgepikt door andere kranten, en verspreidde zich zo over het hele land.
Deze verklaring heeft grote aanhang, onder andere van de Oxford English Dictionary[1] en is aantoonbar in krantenartikelen in die tijd.
Old Kinderhook
De nieuwe afkorting was zo populair, dat deze als bijnaam werd gebruikt door Martin Van Buren: ’Martin O.K. van Buren’, de achtste president van de Verenigde Staten voor zijn herverkiezingscampagne in 1840. Hij bracht de afkorting in verband met zijn geboorteplaats Old Kinderhook in de Amerikaanse staat New York. Hij stichtte The Democratic O.K. Club, met de boodschap dat ’Old Kinderhook’ ’Oll Korrect’ is. Zijn aanhangers begonnen over de hele Verenigde Staten O.K. Clubs. Door de presidentscampagne werd iedereen bekend met de afkorting.
Een plaatselijke appelkwekerij uit Old Kinderhook verkocht appelen als O.K. apples, wat aanvankelijk een verwijzing was naar de plaatsnaam, maar later zinspeelde op de goede kwaliteit.
Deze verklaring heeft eveneens grote aanhang, onder andere van de Nederlandse Taalunie.[2]
Andere verklaringen
Au Quai (Frans)
Volgens sommigen ligt de verklaring van de oorsprong in New Orleans, dat destijds bij Frankrijk hoorde. Wanneer havenmeesters vissers bij hun terugkeer naar de haven vroegen waar ze zouden lossen, schreeuwden de kapiteins meestal simpelweg ’au quai’, wat zoveel betekent als ’aan de kade’. Wanneer hen dan later in een of andere kroeg gevraagd werd of alles goed verlopen is antwoorden ze ’au quai’ als hun schip vastgebonden lag en de waar uitgeladen was. Het woord ’au quai’ zou dan langzamerhand in het lokaal taalgebruik synoniem worden voor succes.
Ola Kala (Grieks)
Volgens een andere verklaring zou de afkorting afkomstig zijn van όλα καλά, = alles goed. Sommige leraren gebruiken het nog steeds om schoolwerk te accorderen.
De afkorting ’OK’ werd ook als geseind signaal gebruikt tussen wal en schip en schepen onderling te laten weten dat ’alles goed’ was.
Het Griekse ’OK’ werd ook gebruikt als markering op kratten en tonnen scheepslading als: „gecontroleerd en goed bevonden”. Op die manier zou de Griekse afkorting elders geïntroduceerd kunnen zijn. De Griekse koopvaardijvloot is altijd buitensporig groot geweest in vergelijking met de grootte van het land. De huidige Griekse vloot is, bij voorbeeld, groter dan de Japanse en Amerikaanse vloot tezamen.
Wa-Kee (West-Afrikaans)
Een andere mogelijke oorsprong voor ’okay’ is, dat het woord in Noord-Amerika geïntroduceerd zou zijn door Afrikaanse slaven, die één of meer West-Afrikaanse talen spraken, waarin ’oke’ (of wat zo klonk) deel van de woordenschat zou zijn. Wa-kee, bijvoorbeeld, is in Bantoetalen zowel als in het Wolof een uitdrukking van empathische instemming; zoiets als ’jaja’.
Omnis Korrectes (Latijn)
Volgens sommige schooljuffrouwen[bron?] zou de afkorting staan voor Omnis Korrectes, uitstekend werk.
Oskar Karlsson
Omstreeks 1910 werd binnen de Ford Motor Company de O.K.-stempel geïntroduceerd om aan te geven dat de in serie geproduceerde T-Ford aan alle kwaliteitseisen voldeed. Op het moment dat de T-Ford op 84 controlepunten werd goedgekeurd, werd door Oskar Karlsson een initialen-stempel gezet op de bij de T-Ford behorende fabrieksgarantie. O.K. of Oké zou daarmee staan voor de initialen van deze Oskar Karlsson.
Oorlog
In de oorlog werd er elke dag een verslag gestuurd naar het thuisland toen er nog geen telefoon was. In dat verslag kon dan ’O.K.’ staan: ’O’ voor 0 (zero, nul) en ’K’ voor kills, doden.
Referenties
Vrije mediabestanden over OK op Wikimedia Commons