New Beat

New Beat is een elektronische dansmuziek die vooral in 1988 en 1989 een plotselinge populariteit kende, en daarna plotseling verdween. De muziekstijl had een invloed op de ontwikkeling van de techno en house-muziek.

Geschiedenis

Popcorn

In de jaren 1970 werd in Belgische dancings ’popcorn’-muziek gespeeld. De dancing The Popcorn te Vrasene was hiervoor bekend. De gespeelde muziek bevatte soul, ska, Motown, doo-wop en exotica. Het gebruik kwam op om deze vaak wat langzamer af te spelen voor de sfeer. Deze muziekstijl werd opgevolgd door de disco, die tot ongeveer 1985 domineerde. Reeds in het begin van de jaren 1980 begonnen de Belgische discotheken meer en meer elektronische muziek te spelen. Men maakte daarbij gebruik van veel geïmporteerd materiaal.

Een Antwerpse dj, bekend als „Dikke Ronny” (Ronny Harmsen) combineerde een aantal muziekstijlen: speciaal geselecteerde new wave, Eurobeat en Britse synthpop, filmmuziek en nummers van John Foxx en Soft Cell en dergelijke.

Toen in Antwerpen een nieuwe discotheek opende, de Ancienne Belgique in de voormalige theaterzaal Oud België (Ancienne Belgique), werd Ronny daar dj. De Ancienne Belgique (AB) beschikte over een hele batterij lasereffecten. In de Ancienne Belgique mengde Ronny ska, new wave, jazznummers, eurodisco. Om de nummers in elkaar te laten overvloeien en een sfeer te creëren, werd de muziek vaak op een langzamer tempo afgespeeld: het tempo ging niet vaak boven de 110 bpm. Tegen het midden van de jaren 1980 werd de AB de populairste discotheek in Antwerpen. Mensen van buiten Antwerpen begonnen de Ancienne Belgique te bezoeken en gaven de gemengde muziekstijl de naam AB-sound, naar de naam van de discotheek.

Aangezien Ronny een drugprobleem had, werd hij na slechts enkele maanden ontslagen uit de AB, hoewel hij als dj succes had. Dj John Van Looveren bleef na hem in de AB werken, en verder de AB sound ontwikkelen. De dj Marc Grouls zou de nieuwe naam voor de AB-muziek hebben bedacht: in een interview met de Britse pers in januari 1988 had hij het over de ’new beat’, afgeleid van ’new wave’ en van sterke ’beat’ in deze muziekstijl.

Ontstaanslegende

Een verhaal over het ontstaan van de New Beat gaat als volgt: Marc Grouls zou met enkele andere dj’s in de Antwerpse platenwinkel „USA Import” geluisterd hebben naar Flesh, het nieuwste nummer van de Belgische groep A Split-Second. Marc zou toen de afspeelsnelheid van 45 naar 33 ⅓ hebben gezet, waardoor het nummer melodramatisch en episch klonk. „Toen begonnen we te spreken van Belgian New Beat,” vertelde Grouls.

Ook Dikke Ronny speelde deze single op 33 ⅓ toeren per minuut. De op een aangepast tempo afgespeelde plaat van A Split-Second viel in de smaak van de Belgische dj’s. Het kwam onder de aandacht van Maurice Engelen. Hij observeerde de reacties op de dansvloer en vroeg aan Roland Beelen (Bellucci) om nog een single te produceren die hierbij zou passen. Bellucci maakte samen met Morton (Jo Casters) en Sherman (Herman Gillis) een single met de titel Not Afraid to Dance. Hij ging ermee naar de „USA Import”-winkel en maakte enkele kleine aanpassingen volgens de voorstellen die hij daar kreeg. Toen de single werd uitgegeven, werden er in drie weken tijd wel vijfduizend exemplaren van verkocht.

Vrije radio

Er was weinig media-aandacht voor deze muziekstroming. In Antwerpen ondersteunde een plaatselijke vrije radiozender, SIS, de New Beat-stijl reeds toen deze nog AB music of AB sound heette. Op deze zender werd het programma Liaisons Dangereuses, over Electronic Body Music, gepresenteerd door Paul Ward; de muziek werd gedraaid door Sven Van Hees. Zij probeerden te achterhalen welke platen door Dikke Ronny gemixt werden. Hun radioshow was toonaangevend, maar kon enkel worden ontvangen in Antwerpen. Sommige muziekliefhebbers uit andere steden reden met de auto naar Antwerpen om het programma op de autoradio te beluisteren en op cassette op te nemen. Zij lieten deze thuis aan vrienden horen. De opnames verspreidden zich in binnen- en buitenland.

Verspreiding

Na Ronny’s plotselinge verdwijnen uit de AB, werd de fakkel ook overgenomen door andere clubs: de Prestige te Antwerpen, de Vertigo te Brussel en de Boccaccio te Destelbergen (bij Gent), elk uitgerust met dure geluidsinstallaties en een lasersysteem. De Boccaccio was de eerste megadancing, gevuld met wel 2500 mensen. Marc Grouls begon de AB sound in de Prestige te spelen nadat de lichtman Marcus Salon deze muziek daar had geïntroduceerd. Marc Grouls speelde ook in de Boccaccio en werd een tijdje het aanspreekpunt van de pers, die hem als de uitvinder van deze muziekstijl zag.

De muziekstijl combineerde ingrediënten uit andere stijlen van dansmuziek: men maakte gebruik van de lage basdrum en de oude synthesizer-geluiden van de Electronic Body Music samen met geluidseffecten uit de uit Groot-Brittannië afkomstige acid house en elementen uit de new wave en electronic-muziek.

Omdat er aanvankelijk te weinig new beat-platen bestonden, werd dit aangevuld met andere nummers. Gewoonlijk speelde men een 45-toerenplaat op 33 ⅓ toeren per minuut. Omdat de toonhoogte zich verlaagt bij het langzamer afspelen, werd deze met 8% naar boven geregeld (de ’pitch control’). Op die manier is er een constante basdrum te horen, waardoor de lucht vibreerde en er een geluid ontstond dat niet zo bedoeld was door de makers van de plaat. Maar niet elk nummer klonk goed wanneer het zo werd afgespeeld, en de dj’s drongen er bij de producers op aan om passende stukken te produceren.

Producers

Zoals bij veel discotheekmuziek het geval is, werden de meeste nummers gemaakt door slechts een handvol producers, die onder een aantal pseudoniemen actief waren. Wegens deze anonimiteit en de relatief eenvoudige productie, konden sommigen een loopbaan als producer beginnen. Een hele generatie van Belgische producers begon hun carrière in deze periode of raakte in deze periode bekend. Onder hen waren Patrick De Meyer, Maurice Engelen, Nikkie Van Lierop (Jade 4U), Marc Grouls, Ro Maron (Rembert De Smet), Renaat Vandepapeliere, Morton, Sherman en Bellucci, Jo Bogaert (Nux Nemo), Frank De Wulf, Serge Raemakers.

Seksuele component

Een aantal van de new beat-nummers bevat erotische geluidsfragmenten of teksten. Deze trend begon met een anti-aids-track van Subway 001, getiteld I don’t do a thing with a thing on my thing, een project van Inger/Praga Khan. De erotisch getinte new beat werd vooral bekend door een project van Morton-Sherman-Bellucci: Move your ass, feel the beat, door The Erotic Dissidents. Hoewel het publiek gechoqueerd was, werden er meer dan 40.000 singles van verkocht.

Commercialisering

Nadat de singles van The Erotic Dissidents en de Confetti’s enorme hits werden, begonnen velen plotseling new beat te produceren. Dit leidde ertoe dat een nieuw type van new beat begon op te komen: een commerciële new beat, die bedoeld was om hoog in de hitlijsten te scoren en winst te maken. Slechts enkele maanden nadat de benaming ’new beat’ in omloop was gebracht, bedachten de oorspronkelijke dj’s de naam nougat beat voor de commerciële new beat. Om de kwaliteit van de new beat op niveau te houden, stichtten de producers van de oorspronkelijke new beat de B.N.B.F.: de Belgian New Beat Foundation, en bedachten stickers („This is not commercial new beat”) die de oorspronkelijke new beat zou moeten onderscheiden van de nougat beat.

Media-aandacht

In 1988 waren er in België slechts twee tv-kanalen van de Belgische staatszender. De new beat kwam niet aan bod op de nationale zenders, aangezien men vond dat dit geen echte muziek was en niet gemaakt door echte musici, maar ook omdat men op de openbare zender niet goed wist in welk programma men dit moest onderbrengen. Cassette-opnames van het radioprogramma ‘Liaison Dangereuses’' op de vrije radio SIS verspreidden zich intussen over de aardbol en trokken de aandacht van dj’s uit diverse landen. Ironisch genoeg kochten zij vaak new beat-platen om deze versneld af te spelen bij hun eigen snellere muziekstijl. Ondanks de internationale aandacht, werd op de nationale radiozenders geen new beat gespeeld. Desondanks stonden in oktober 1988 acht new beat-nummers in de top tien.

De oorspronkelijke AB-sound/New Beat was overwegend duister, langzaam en ritmisch, maar vanaf eind 1988 klonk veel new beat carnavalesk-vrolijk, grappig en melodieus.

Nadat in februari 1989 de eerste commerciële televisiezender vtm begon uit te zenden, kwamen new beat-groepen op televisie. Uiteindelijk brak de new beat ook door op de nationale radio. Nu new beat tot in de huiskamer gebracht werd, schoten de verkoopcijfers als een pijl omhoog. Musici die om erkenning hadden gevochten, werden nu Belgische huismerken.

Hoogtepunt

De discotheek Boccaccio was een trefpunt voor new beat-fans. Dj’s en producers kwamen van heinde en ver om te luisteren wat dj Olivier Pieters voor muziek draaide, of om een demo-cassette te testen en te kijken hoe de mensen erop reageren. Op het hoogtepunt van de new beat-rage zat de discotheek Boccaccio elk weekend drie dagen volgepakt. Deze dancing trok bezoekers uit heel Europa. De Boccaccio organiseerde „The European New Beat Festival”. Het eerste New Beat Festival zou meteen ook het laatste worden.

Internationaal werden er new beat-compilatieplaten uitgegeven. De televisiezender vtm gaf nieuwsverslagen over de new beat. In de reclamewereld werden zelfs producten gepromoot met new beat. Er kwamen andere logo’s in omloop naast dat van de B.N.B.F. De commerciële new beat (’nougat beat’) beheerste de hitlijsten. Tal van zangers, bijvoorbeeld Rocco Granata, Frank Dingenen, Lange Jojo of Eddy Wally, lieten een oude hit remixen of produceerden iets in new beat-stijl.

The Sam Cooke Singers, een traditionele rockgroep uit Leuven maakte de single Ol’ Time Religion… So Sad als tegenreactie. Vaak gespeeld door de radioproducers die gefrustreerd waren over de new-beat-rage, werd dit een radio-hit. De tekst luidde onder andere: „so sad they like this new beat, their feet don’t dance on nothing else no more”. („zo jammer dat zij deze nieuwe beat leuk vinden; hun voeten dansen op niets anders meer.”

Abrupt einde

Door de oververzadiging van de markt, de enorme commercialisering, waardoor velen new beat gingen produceren die in een andere richting ging als de oorspronkelijke undergroundbeweging, verloor new beat voor velen zijn charme. Door de invloed van buitenlandse techno en house-stijlen, versnelde de beat zich en werd de muziekstijl op zich vervangen door andere stijlen. Terwijl de rest van Europa nog van de new beat genoot, begonnen de oorspronkelijke producers aan andere projecten. Het publiek volgde en verliet de new beat. Vanaf 1990 was de new beat verleden tijd.

De New Beat-kledingstijl

New beat-fashion bevatte de volgende onderdelen:

• Veel zwarte en witte kleding.
• Hoge kuiven.
• Een wielrennersbroek of een kniehoge broek om het dansen te vergemakkelijken.
• Petten van BOY London.
• Horloges van Swatch.
• T-shirts van Katherine Hamnett.
• T-shirts met de tekst „Belgians do it better”.
• Lederen jassen van John Richmond.
• Korte laarzen of schoenen (graag van het merk Dr. Martens), waarvan een laag leer verwijderd werd zodat de stalen tippen zichtbaar werden. De standaard zwarte schoenveters werden vervangen door witte of fluorescerende veters.
• Uit de parallel lopende acid house-trend werd het gebruik van de smiley als symbool overgenomen; men bevestigde pins en buttons met smileys in fluorescerende kleuren op de kleding.
• Sommigen droegen bijvoorbeeld een hoofddoek zoals een zeerover, maar dan bedekt met smileys.
• Men droeg een Volkswagen- of Mercedes-embleem aan een halsketting. Het kwam vaak voor dat deze van geparkeerde auto’s werden gehaald. De Volkswagen Golf GTI was destijds de meest voorkomende wagen op de parking van de discotheek.
• Subway Records sprak twee laatstejaarsstudenten aan van de Antwerpse modeacademie, Bart Declercq en Idriz Jossa, om een new beat-kledingstijl te ontwerpen. De mode-ontwerpers wilden van deze auto-emblemen vanaf, en introduceerden het gebruik van oude portretfoto’s (de zogenaamde bomma-badges) op de outfit. Sommigen fans haalden de geëmailleerde foto’s van grafzerken.

Platenlabels

Antler Records Subway Records Music Man

R&S Records USA Import Target Records

Invloed

De new beat-stijl had een invloed op de techno- en house-muziek in Europa in het begin van de jaren 1990. Eurodance en hardcore techno hebben wortels in de verschillende new beat-varianten. Enkele van de latere new beat-producers gebruikten rap-teksten, waardoor de grens tussen de new beat en de hip house vaag werd, anderen gebruikten harde synthesizergeluiden.

Technotronic ontstond in de new beat, en werd een wereldhit. De Eurodance-groep 2 Unlimited kwam met verscheidene nummers in de hitlijsten. Praga Khan, oorspronkelijk een new beat-producer, werd enorm populair in de Verenigde Staten. Internationaal had het genre een invloed op musici en groepen zoals bijvoorbeeld Carl Craig, the Prodigy, Orbital, the Chemical Brothers en Autechre.

Weblinks

• Artikelen over New Beat in tijdschriften uit die tijd (op poesienoire.be)
• Artikelen over New Beat in tijdschriften uit die tijd
• One Nation Under A (Slowed Down) Groove; artikel in het Britse muziektijdschrift New Musical Express (NME), door Richard Norris van de muziekgroep The Grid
• Belgian New Beat uitgebreide website door Kristof Vandenhende
• The Sound of Belgium website over een documentairefilm over de New Beat door Jozef Devillé (met trailer)
• Belgisch Pop & Rock Archief
• Geschiedenis van de New Beat
• New Beat: The Sound of the Benelux in het Internet Archive
• Humo, samenvatting van de belpop-reportage over new beat: http://www.humo.be/tv-tips/254069/belpop-new-beat

  Radio Soulwax – This Is Belgium Part One op YouTube

Noten