NLP voor therapeutisch gebruik

Wikisage is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of toepassing van de in dit lemma gegeven medische informatie.    lees meer

Therapeutisch gebruik van NLP wordt onder andere NLP-therapie of - in geformaliseerd samenwerkingsverband - Neurolinguïstische Psychotherapie (NLPt) genoemd. Op dit werkterein worden technieken en principes uit NLP gecombineerd met andere psychotherapie, zoals de cognitieve therapie.

Werkwijze

Toepassingen van NLP zijn te vinden in de psychotherapie. NLP wordt ook als een op zichzelf staande therapie toegepast of als aanvulling op bestaande therapieën. Hierbij is te denken aan het overwinnen van plankenkoorts, eenvoudige fobieën, zelfhulp, depressie of verslaving.

Bij het therapeutisch gebruik van NLP wordt niet hetzelfde model van probleem en oplossing gebruikt als in de klinische psychiatrie, maar baseert het zich op het helpen van de cliënt bij het verwerken van zelf waargenomen problemen (subjectief). Dit zonder mee te nemen wat anderen vinden van de problemen van de cliënt. NLP-therapie geeft hiermee erkenning aan de eigen verstandelijke vermogens van de cliënt, die tijdens dit proces zodoende meer leert over zijn problemen. De cliënt leert additionele doelen te kiezen, te veranderen en nader toe te lichten, als gevolg van de uitgebreide wisselwerking tussen therapeut en cliënt.

De aanpak focusseert niet op het verleden, maar op het heden en de toekomst. De therapeut of counselor maakt gebruik van belangstellingsmethoden om de cliënt uit te nodigen zich een wenselijke toekomst in te denken, waarbij gekeken wordt of hier kleine verbeteringen of grotere veranderingen voor nodig zijn. Om dit proces te ondersteunen worden vragen gesteld over het verhaal, de krachten en de hulpbronnen van de cliënt en over de uitzonderingen ten aanzien van het probleem. Het zogenaamde pellen van de ui is een belangrijk hulpmiddel om vooruitgang te bereiken. Met deze methode wordt steeds verder naar de kern van het probleem gewerkt, waarbij de ui de metafoor is voor dit proces.

Het is mogelijk NLP op een kleine schaal therapeutisch in te zetten, met afzonderlijke technieken en principes, maar dat is als NLP-therapie niet altijd even effectief en betrouwbaar, gezien NLP-therapie in opzet als een geheel model van diagnose en therapeutische interventie wordt gezien. 'Diagnose' in NLP heeft een andere betekenis dan in de klinische psychiatrie, gezien deze veranderlijk is tijdens het proces: met deze wijze is het diagnostische aspect wezenlijk voor. en verweven met de therapie. De diagnose bepaalt de interventie. Met elke interactie in de behandeling kan de diagnose en bijgevolg de aanpak veranderen. De cliënt bepaalt of er bruikbaar materiaal is voor hem en de therapeut om in de behandeling mee te nemen.

De doeltreffendheid van een interventie beoordeelt in zekere zin de cliënt en niet de klinische beoordeling. Dit verschilt van de gebruikelijke klinische praktijk, die gebaseerd is op een bepaald ziektebeeld. Net als in de psychotherapie gaat NLP daarom niet uit van patiënten maar van cliënten. Ook het woord genezing komt om die reden niet in NLP voor. NLP laat zich niet leiden door de DSM-lijst van psychiatrische ziektebeelden, maar met elke conditie waarbij de cliënt subjectief van mening is dat het zijn/haar leven verbetert, te kwalificeren als passend om mee te werken.

Neurolinguïstische Psychotherapie (NLPt)

Neurolinguïstische Psychotherapie (NLPt) is de officiële naam voor psychotherapie door therapeuten die getraind zijn in zowel psychotherapie als NLP. De accreditering voor NLPt-therapeut is in Europa in handen van de European Association for Neuro-Linguistic Psychotherapy (EANLPt).

Na een opleiding NLPt die maar door één opleidingsinstituut in Nederland wordt gegeven, zal de NLPt-therapeut aan een aantal standaarden moeten voldoen. Het doelgeoriënteerde psychotherapeutische werk, met inachtneming van representatiesystemen, metaforen en relatiepatronen, zijn er enkele. NLPt is gebaseerd op vijf, elkaar aanvullende theorieën en een uit het modelleren-proces voorgekomen basisprincipe:

1. Cybernetica, ook wel systeemtheorie, volgens Gregory Bateson, in het bijzonder de logische niveaus van het leren en de verdere ontwikkeling in Unified Field Theory van Robert Dilts
2. Sociaal-cognitieve leertheorie van Albert Bandura en de verdere pragmatische ontwikkeling van de theorie van het modelleren van Richard Bandler en John Grinder
3. Transformationele grammatica van Noam Chomsky en daarop verder bouwende en - onder invloed van de hypothese van Alfred Korzybski en Glasersfeld - door Bandler en Grinder ontwikkelde spraakmodellen (Metamodel en Miltonmodel)
4. Het TOTE-Model (Test-Operation-Test-Exit) van Miller, Galanter en Pribram (1960)
5. Theorie van de zintuiglijke weergavesystemen als bouwstenen van de informatieverwerking en de subjectieve werkelijkheid (teruggaand op William James).
6. Principe van de functieautonome persoonlijkheidsaandelen met bewuste en onbewuste procescomponenten (als resultaat uit het modelleren van Fritz Perls, Virginia Satir en Milton Erickson)

Kritische geluiden

Critici van therapeutisch gebruik van NLP wijzen erop dat NLP in de geneeskundige faculteiten een ondergeschikte rol speelt.

Hoogleraar Willem Levelt concludeerde in 1996 dat Neurolinguïstisch Programmeren iets geheel anders is dan de neurolinguïstiek. Verder schrijft hij: "dit is niet serieus," doelend op de wetenschappelijke onderbouwing. Dit is ook niet het uitgangspunt van Grinder en Bandler, zo geven ze zelf aan: We zijn niet bepaald geïnteresseerd in wat "waar" is. Alleen wat bruikbaar is telt. Hun uitgangspunt is extreem pragmatisch, zo stelt Levelt.

Ook nu nog, is het een bekend fenomeen dat weinig theorieën op werkzaamheid wordt getoetst. De theorieën worden min of meer via trial and error in de markt gezet. Hier wordt als het ware de filosofie gehanteerd: wat niet van waarde is, valt vanzelf af. Dit wil echter niet zeggen dat het niet werkt. In deze context is het bovendien belangrijk te onderkennen, dat NLP als methode niet bestaat. Het is een containerbegrip van allerlei psychologische duidingen die ontdekt zijn op basis van de methode modelleren. Zeggen dat NLP niet werkt is daarom evenmin waar als zeggen dat psychologie niet werkt. Zo zal het primair representatie systeem de toets der kritiek uiteindelijk mogelijk niet doorstaan en de uitdagingen in het Metamodel wel. Falsificatie zal dit kunnen uitwijzen.

Boeken

• Walker, Wolfgang: Abenteuer Kommunikation - Bateson, Perls, Satir, Erickson und die Anfänge des Neurolinguistischen Programmierens. Stuttgart: Klett-Cotta, 1996. ISBN 3-608-91976-7

Zie ook

• Cognitieve therapie
• Psychotherapie

Links

• (en) WikiP. Therapeutic use of Neuro-linguistic programming-.-Met de computer vertaald naar het Nederlands
• (de) WikiP. Neurolinguistische Psychotherapie-.-Met de computer vertaald naar het Nederlands

Bronvermelding

Bronnen, noten en/of referenties: