Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Mede (drank)
(moet ongeveer nog een week gisten).
Mede oftewel honingwijn is een alcoholische drank die gemaakt wordt door honing en water te laten vergisten. Mede is een eeuwenoude drank die al minstens 8000 jaar gedronken wordt van Ethiopië tot Scandinavië.
Geschiedenis
In de Hindoeïstische veda's wordt mede maddhu genoemd. De drank was ook bekend in klassiek Griekenland en Rome en was de favoriete drank van stammen in Noord- en West-Europa. Hoewel de drank tegenwoordig niet meer populair is als gevolg van de uitvinding van bier, wordt het nog steeds gebrouwen.
In de middeleeuwen bestond het ambacht van de medeblanders.
In de Noorse mythologie is mede de godendrank die bij Odin kennis en wijsheid doet opborrelen. Zijn geest gist erdoor en begint te werken. Deze drank is volgens de Edda door dwergen bereid uit het bloed van Kvasir (een wezentje ontstaan uit het speeksel der verzoening tussen Asen en Wanen) gemengd met honing. Ook Heiðrun geeft mede.
Soorten mede
Aangezien er veel verschillende soorten honing bestaan, bestaan er ook verschillende soorten mede. Honing die uit heidegebieden komt smaakt heel anders dan honing uit een appelboomgaard. Ook de zoetheid kan verschillen. Dit kan bijvoorbeeld komen door verschillende soorten gisten, of een andere hoeveelheid honing. Wezenlijk afwijkend van de overwegend zoete smaken is bijvoorbeeld de mede uit honing van de kastanjeboom, waarbij eerder sprake is van een kruidige, pittige smaak dan een zoete. Net als bij wijn kent mede een onderscheid in zoete mede en bijvoorbeeld halfzoete soorten uit heidehoning of lindebloesemhoning en halfdroge varianten als mede uit dennenhoning. Eveneens net als bij wijn zijn er diverse soorten mede die in smaak verbeteren als deze enige tijd worden bewaard.
Mede hoeft niet alleen uit honing en water te bestaan, maar er kan ook fruit, kruiden of ander voedsel aan toegevoegd worden. Enkele voorbeelden zijn kaneel, kruidnagel, lavendel, veenbessen, sinaasappels of rozenbottels. Er bestaan kruidenwijnen waarin honing slechts een toegevoegd, doch overheersend bestanddeel is te midden van diverse andere later toegevoegde bestanddelen. Deze worden nog wel eens onterecht honingwijn genoemd of soms verkocht onder de naam: mede. Ook komt het voor dat mede wordt gemengd met andere alcoholische dranken als witte wijn en whisky. Zolang de basis van de drank bestaat uit honing, water en gist, en alleen de honing het gistingsproces heeft doorlopen, kan men spreken van mede. Er bestaan naast deze basale samenstelling ook soorten die in meer of mindere mate versterkt zijn door middel van mutage, de techniek die bijvoorbeeld ook wordt toegepast bij de bereiding van port.
Het huidige gebruik van mede
Tegenwoordig is mede niet meer zo'n bekende drank. Bij de slijterij 'op de hoek' zul je het niet snel aantreffen. Bij grotere drankhandelaren is er meer kans dat het verkocht wordt. In sommige kringen is het echter wel een algemeen geaccepteerde drank, zoals bij LARP- en reënactmentverenigingen.
Inzake bijgeloof, is mede ook op de seizoensfeesten van 'heksen'kringen en wicca-covens een veelvoorkomende drank, al of niet zelfgebrouwen en soms aangevuld met rituele en soms geestverruimende planten en/of zwammen. In het laatste geval wordt dan gesproken van 'Gespikete mede' of 'Bokkenrijdersmede'.
In sommige Belgische streken bestaat nog het gebruik van Wyten-donderdag. Gelovigen eten ter gedachtenis aan het Laatste Avondmaal 's avonds tarwebrood (weit = tarwe). Daarbij wordt mede gedronken.
Proces van het maken van mede
Mede is eenvoudig zelf te maken. Hier volgt een korte samenvatting van het proces. Door 3 kilo honing met 10 liter water warm te maken of te koken ontstaat er most. Als deze most afgekoeld is moet er gist bijgevoegd worden en moet het geheel in een afgesloten emmer gegoten worden.
Wanneer de gisting rustiger is geworden is het tijd om de drank in een gistingsfles of vat met een waterslot verder te laten gisten. Wanneer er bezinksel in de fles is ontstaan moet de drank overgeheveld worden in een andere fles zonder dat het bezinksel wordt meegenomen. Als de drank uiteindelijk helder geworden is, kan hij gebotteld worden.
Er zijn verschillende manieren om mede te maken. Meer informatie daarover is op de sites te vinden die onder aan de pagina te vinden zijn.
Zie ook
Externe links
- Gotmead.com Een grote site over het (maken van) mede, Engelstalig.
- Bijlmakers hobbybrouwer Een korte Nederlandstalige uitleg over het maken van mede.
- Mead Making Handbook Engelstalige uitleg over het maken van mede.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Mead op Wikimedia Commons.