Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Marcel Broodthaers
Marcel Broodthaers (Sint-Gillis, 28 januari 1924 - Keulen, 28 januari 1976) was een Belgisch dichter en beeldend kunstenaar. Hij verwierf bekendheid met surrealistische accumulaties, objecten en environments. Zijn werk is veelal triviaal, ironiserend en literair in zijn verwijzingen. Hij mengt in zijn werk conceptuele kunst, waarbij het idee belangrijker is dan het kunstwerk als object, met de gerichtheid op dagelijkse voorwerpen van het Nouveau réalisme. Daarbij is een kritische reflectie op de rol van kunst en kunstenaar in de maatschappij steeds aanwezig.
Situering
Broodthaers kreeg pas in 'zijn tweede leven' als beeldend kunstenaar erkenning. Het eerste als dichter beschouwde hij als mislukt: de vier gepubliceerde dichtbundels kenden weinig succes. De overgang naar een ander medium, de beeldende kunst, markeert hij in 1964 met zijn eerste beeldend werk Pense-Bête, een dichtbundel gedompeld in een gipsbad. Deze bundel bevat een tekst "La Moule": "Cette roublarde a évité le moule de la société. Elle s'est coulée dans le sien propre. D'autres, ressemblantes, partagent, avec elle l'anti-mer. Elle est parfaite". Hierin komt Broodthaers' fascinatie tot uiting voor het verband tussen "mossel" en "mal", in het Frans allebei "moule" genoemd. In 1966 komt hij erop terug tijdens een Antwerpse tentoonstelling met een theorema verwijzend naar René Magrittes werk "La trahison des images": "Een mossel verbergt een mal en vice-versa. De pijp van Magritte is de mal van de rookpluim".
Daarna maakt hij werken als "Grote snoepbokaal" (1965), "Rode mosselen in de pot" (1965), "Eierschalen met speld" (1965) en "Spiegel, witte omlijsting met eieren" (1966-1967) die vrij vlug een plaats vonden in de Kunstverzameling Alla en Bénédict Goldschmidt.
Ondanks alles is Broodthaers toch een literair denkend kunstenaar gebleven zoals blijkt uit zijn werk "MUSEUM enfants non admis" (MUSEUM kinderen niet toegelaten) uit 1968-69. Met humor, poëzie en een kritische blik onderzoekt hij het functioneren van kunst in verschillende contexten. Zijn werk geldt in veel opzichten als richtinggevend voor de ontwikkeling van de beeldende kunst van de jaren 80 en 90 van de 20e eeuw.
In 2016 greep er een retrospective van Broodthaers' werk plaats in het MOMA te New York met onder meer een tachtigtal werken van de in 2011 aangekochte Collection Daled. In toonaangevende kunsttijdschriften rekende men toen Broodthaers tot een van de invloedrijkste Europese dichters-kunstenaars van de 20ste eeuw en dat heel wat Amerikaanse kunstenaars die vandaag toonaangevend zijn, iets hebben van de subversieve geest van Broodthaers. Ook wees men op het raadselachtige van zijn werk dat een zekere tristesse en de ontgoocheling over de tijd waarin hij leefde weerspiegelt. Christophe Cherix, de curator van deze tentoonstelling, vond Broodthaers' werk zo boeiend omdat het over het kunstbedrijf zelf gaat.[1]
Broodthaerskabinet te Gent
Onder impuls van de vroegere conservator Jan Hoet verzamelde het Gentse S.M.A.K. in de loop der jaren een reeks sleutelwerken van Broodthaers, waaronder De grote mosselpot (Grande casserole de moules), Miroir d'Epoque Regency en 289 eierschalen (289 coquilles d'oeufs). Het museum beheert een uitgebreid archief met affiches, boekjes, foto's en brieven van de kunstenaar. In maart 2006 verwierf het museum in voortdurende bruikleen het sleutelwerk Pense-Bête, zijn in plaaster gedrenkte onverkochte dichtbundels. Met dit eerste beeldend werk uit 1964 brak de kunstenaar met zijn literaire carrière en startte zijn activiteit als beeldend kunstenaar.
Het museum presenteerde in 2011 het plan een Broodthaerskabinet in te richten, in de vorm van een zaal waar het werk van deze invloedrijke Belgische kunstenaar permanent te zien is. In het kabinet op de benedenverdieping dat uitziet op de Floraliënhal toont men alle werken uit eigen bezit: aan de muren, in vitrines of geprojecteerd op beeldschermen. Het S.M.A.K. wil zich op deze wijze profileren met deze speelse conceptualist zoals het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Brussel dat gedaan heeft met René Magritte.
Werk in openbare collecties (selectie)
- Bonnefantenmuseum, Maastricht
- S.M.A.K., Gent
- Van Abbemuseum, Eindhoven
- MoMA, New York
Tentoonstellingen
- 1964 Galérie Saint-Laurent, Brussel
- 1965 Palais des Beaux-Arts, Brussel
- 1966 Wide White Space Gallery, Antwerpen
- 1972 documenta 5, Kassel
- 1974 Palais des Beaux-Arts, Brussel
- 1980 Museum Ludwig, Keulen
- 1980 Tate Gallery Londen
- 1982 documenta 7, [Kassel
- 1981 Marcel Broodthaers, Rotterdam
- 1984 Von hier aus – Zwei Monate neue deutsche Kunst, Düsseldorf
- 1989 Walker Art Center, Minneapolis
- 1991 Galerie nationale du Jeu de Paume, Parijs
- 1995 Kunstmuseum Bonn, Bonn
- 1997 Centro Galego de Arte Contemporánea, Santiago de Compostela
- 2011 MARCEL | Het Broodthaerskabinet 26 maart t/m 05 juni 2011 in het S.M.A.K., Gent[2]
- 2015 Marcel Broodthaers, Fridericianum, Kassel
- 2016 Museum of Modern Art, New York
- 2016 Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia, Madrid
- 2018 Музей современного искусства "Гараж", Moskou
Trivia
- In het stripalbum De babbelpil van Jommeke zoekt Jan Haring naar een geschenk voor gravin Elodie. Uiteindelijk verkiest hij een mosselpot, want dat heeft iets kunstigs, iets artistieks. Een knipoog naar het conceptuele kunstwerk van Marcel Broodthaers.
- In 2005 eindigde Broodthaers op nr. 97 tijdens de verkiezing van De Grootste Belg.
Zie ook
Externe links
- Casserole de Moules Rouges in KMSKB, Brussel
- Marcel Broodthaers bij kunstbus.nl
- Marcel Broodthaers bij Tate Modern
- Marcel Broodthaers. Cinéma Exhibition at Fundació Antoni Tàpies
- Marcel Broodthaers in het MoMa New York
- [1]
| Bronnen, noten en/of referenties
|