Meervoudige intelligentie

Schematische weergave.

De meervoudige intelligentie, vaak afgekort als "MI", is een theorie van de psycholoog Howard Gardner van de Harvard Universiteit, die de intelligentie in de breedte onderverdeelt in verschillende vormen van intelligentie. Ieder mens heeft een bepaalde aanleg van MI, die echter zeer verschillend kan zijn opgebouwd en ontwikkeld. Ook kan het zijn dat bepaalde vormen van intelligentie aangewakkerd (gestimuleerd) moeten worden, al zullen vooral eigen interesses daarin een rol spelen. Genialiteit kan zowel begrepen worden als meervoudige of als erg eenzijdige ontwikkeling van een van deze vormen van intelligentie. De 'intelligenties' van Gardner zijn echter niet meetbaar, waardoor het dus een theorie blijft.

Inleiding

In 1983 daagde Gardner de veronderstelling van een enkele intelligentie uit door een theorie van 'meervoudige intelligenties' voor te stellen. Eerder theoretici waren zo ver gegaan om te beweren dat intelligentie bestaat uit meerdere vaardigheden/mogelijkheden. Gardner ging nog een stap verder, met het argument dat er meerdere intelligenties zijn die minimaal taalkundige, logisch-mathematische, ruimtelijke, muzikale, lichamelijk-kinesthetische, interpersoonlijke en intrapersoonlijke intelligentie omvatten.

Sommige van de intelligenties van Gardner leken op de vaardigheden/vermogens voorgesteld door psychometrische theoretici, maar anderen niet. Zo was bijvoorbeeld het idee van een muzikale intelligentie relatief nieuw, net als het idee van een lichamelijk-kinesthetische intelligentie, die de specifieke mogelijkheden van sporters en dansers omvatte. Gardner leidde zijn reeks van intelligenties voornamelijk af uit zijn onderzoek van cognitieve processen, hersenbeschadiging, uitzonderlijke individuen en cognitie in verschillende culturen.

Vormen van intelligentie

Gardner herkende 8 vormen van intelligentie, waar al de momenteel gevormde inzichten uit voort komen :

1. Verbaal/linguïstische intelligentie (woordknap), (debaters, politici, voorzitters, cabaretiers, schrijvers, liturgisten).
2. Logisch/mathematische intelligentie (rekenknap), (boekhouders, accountants).
3. Visueel/ruimtelijke intelligentie (beeldknap), (beeldend kunstenaars, architecten, timmerlieden, fotograven).
4. Muzikaal/ritmische intelligentie (muziekknap), (dirigenten, zangers, muzikaal schrijvers, trompettisten, pianisten).
5. Lichamelijke/kinesthetische intelligentie (beweegknap), (danser(es), sporters, ballerina).
6. Interpersoonlijke intelligentie (mensknap), (psychiaters, sociaal werkers, verplegers).
7. Intrapersoonlijke intelligentie (zelfknap), (filosofen, bepaalde schrijvers, eerlijke en zichzelf persoon).
8. Naturalistische intelligentie (natuurknap), (dierenartsen, landschapsarchitecten, virologen, boeren).

De interpersoonlijke intelligentie en de intrapersoonlijke intelligentie tezamen, wordt ook aangeduid als emotionele intelligentie (EQ). Over het algemeen hebben mensen (vanwege het sociale karakter) hun EQ in redelijke mate ontwikkeld, sommigen ook zeer ontwikkeld. Er wordt ook wel gesproken over existentiële intelligentie (over het bestaan), echter is deze al onder de andere vormen van intelligentie onder te verdelen, evenals spirituele intelligentie.

De logisch/mathematische intelligentie is gericht op rekenkundige inzichten, en ontwikkeld daarbij snel nieuwe inzichten, zoals bijvoorbeeld percentages, machtsverheffingen of moeilijke wiskundige berekeningen. De logica van veel dingen kunnen inzien.

Een vorm van intelligentie welke de meesten over het algemeen ook redelijk ontwikkeld hebben is de verbaal/linguïstische intelligentie. Waar sommigen uitblinken in deze beredenerende manier van denken steunen beelddenkers merendeels op intuïtie, en gebruiken daarbij geen woorden of beredeneringen, maar kunnen desondanks toch over een grote woordenschat beschikken.

Bij de muzikaal/ritmische intelligentie heeft men logischerwijze veel gevoel voor muziek en herkent men snel bepaalde (meestal meerdere) ritmes. De inzichten kunnen variërend passieve voortvloeisels bewerkstelligen, zoals bij veel klassieke muziek, maar ook actieve voortvloeisels, zoals zich bij dans doet uiten. Hierbij is dan meestal de lichamelijke/kinesthetische intelligentie eveneens ontwikkeld, althans dan met een muzikale insteek, wat bij sporters anders is.

De naturalistische intelligentie is de intelligentie van de persoon die in staat is om zijn kennis over de natuurlijke omgeving, planten, dieren en mineralen te classificeren, discrimineren en te herkennen en daar gebruik van te maken. Deze vorm van intelligentie heeft bijvoorbeeld te maken met het vermogen om sporen van dieren te herkennen en het vinden van middelen om te overleven. Het is de intelligentie van de jagers-verzamelaars van het bos, de visser, bioloog, botanicus, zoöloog, de kok, de ecoloog, enzovoort. Personen met deze intelligentie maken graag nota's van hun waarnemingen, ze houden van het verzorgen van dieren, cultiveren een tuin, zijn voorstander van de oprichting van parken in de stad en treden op als natuurbeschermers.

Onderwijs

In de Verenigde Staten (VS) wordt er op menig school gebruikgemaakt van het meervoudige intelligentie-model. De bedoeling daarbij is om ware talenten zo naar boven te halen en extra te stimuleren. In Nederland zijn er mondjesmaat scholen die deze leermethode toepassen. U kunt uw MI op deze [1] testen.

Vergelijkbare theorieën

Een vergelijkbare opvatting van intelligentie was die van Robert Sternbergs "triarchic" theorie, die hij voorstelde in Beyond IQ: Een Triarchic Theory of Human Intelligence (1985). Hij is het eens met Gardner dat de conventionele opvattingen over intelligentie te beperkt waren. Nochtans stelt hij dat muzikale en lichamelijk-kinesthetische vaardigheden eerder te beschouwen zijn als talenten in plaats van als 'intelligenties'.

Noten