Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Koninkrijk Holland
Het Koninkrijk Holland (destijds Koningrijk Holland genoemd) was een Franse vazalstaat die bestond van 5 juni 1806 tot 9 juli 1810. Het land werd in het westen en noorden begrensd door de Noordzee, in het oosten door de Rijnbond en in het Zuiden door het Franse Keizerrijk.
Het koninkrijk ontstond toen keizer Napoleon Bonaparte van het Franse Keizerrijk het Bataafs Gemenebest verving door een monarchie met zijn broer Lodewijk Napoleon Bonaparte op de troon. In 1810 werd het koninkrijk ingelijfd bij Frankrijk.
Geschiedenis
Hoewel Napoleon zijn broer op het hart gedrukt had een Fransman te blijven, profileerde Lodewijk Napoleon zich als een zeer 'Hollandse' koning. Nadelige Franse maatregelen zoals de dienstplicht en het Continentaal stelsel voerde hij met zeer veel tegenzin uit. Lodewijks pogingen de Nederlandse bevolking gunstig te stemmen vonden echter geen genade in de ogen van zijn broer.
In 1809 vond op Walcheren een Engelse invasie plaats. Hoewel deze door Franse en Nederlandse strijdkrachten werd afgeslagen, betekende het een verdere beschadiging van Lodewijks positie als vorst; Napoleon vond dat het verzet te traag op gang was gekomen.
Napoleon was ontevreden over het functioneren van Lodewijk Napoleon als koning van Holland. Zo mocht de door Lodewijk Napoleon ingestelde Orde van de Unie in de omgeving van de keizer niet worden gedragen. In de winter van 1809 kwam dan ook het einde van het koninkrijk in zicht. Bij keizerlijk decreet werd in maart 1810 allereerst het zuiden onder Frans bestuur gesteld, enkele maanden later volgde de rest van het voormalige koninkrijk Holland. In de hoop de Nederlandse zelfstandigheid te bewaren, deed Lodewijk afstand van de troon. Hij werd op 1 juli opgevolgd door zijn jonge zoontje Napoleon Lodewijk, die formeel koning Lodewijk II werd. Napoleon negeerde dit besluit echter en annexeerde Nederland enkele weken later, op 13 juli.
Bestuurlijke indeling
Het Koninkrijk Holland was aanvankelijk verdeeld in negen departementen:
- Departement Brabant
- Departement Drenthe
- Departement Friesland
- Departement Gelderland
- Departement Holland
- Departement Overijssel
- Departement Stad en Lande (Groningen)
- Departement Utrecht
- Departement Zeeland
Op 13 april 1807 werd het departement Holland opgesplitst in de departementen Amstelland en Maasland.
In de Vierde Coalitieoorlog werden het Pruisische Oost-Friesland en het Russische Jeverland door Franse en Nederlandse troepen veroverd. In 1807 werden de beide gebieden samen gevoegd tot het nieuwe departement Oost-Friesland dat een onderdeel van het Koninkrijk Holland werd. Hierdoor kwam het aantal departementen op 11.
Limburg en Zeeuws-Vlaanderen maakten geen deel uit van het koninkrijk, maar werden toegevoegd aan departementen van de voormalige Zuidelijke Nederlanden. Als zodanig vielen deze gebieden rechtsteeks onder Frans bestuur. In december 1807 werd ook Vlissingen onder Frans bestuur geplaatst, in december 1809 volgde Walcheren. Op 16 maart 1810 werd het gebied onder de Waal en Merwede door Frankrijk ingelijfd en enkele maanden later het resterende deel van het koninkrijk.
Nalatenschap
Met de invoering van het Koninkrijk Holland kwam het Bataafs Gemenebest tot een einde.
Lodewijk verplaatste in 1808 de hoofdstad van het land van Den Haag naar Amsterdam, waar hij zich vestigde in het Paleis op de Dam, toen nog het stadhuis van Amsterdam. Dit besluit is ook na 1813 overeind gebleven, waardoor Amsterdam nog steeds formeel de hoofdstad van Nederland is.
Op cultureel gebied was Lodewijks nalatenschap ook zeer belangrijk. De koning trachtte de Nederlandse kunsten en wetenschappen te bevorderen. Dit deed hij onder andere door de instelling van het Koninklijk Instituut van Wetenschappen (zie: de latere Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) en de Koninklijke Bibliotheek. Ook gaf hij de aanzet tot de oprichting van het Rijksmuseum, dat in deze beginperiode onderdak vond in het Paleis op de Dam. Op religieus gebied stelde hij fondsen in het vooruitzicht voor rooms-katholieken die een eigen kerk wilden bouwen. Al met al heeft Lodewijk veel positiefs gedaan voor Nederland.