Jules de Saint-Genois

Jules Ludger Dominique Ghislain baron de Saint-Genois des Mottes (Sint-Kwintens-Lennik, 22 maart 1813 - Gent, 10 september 1867) was een Belgisch historicus, universiteitsbibliothecaris, hoogleraar en liberaal-katholiek politicus. Hij was de eerste voorzitter van het Willemsfonds en was ook voorzitter van de commissie binnen de Académie royale de Belgique die de publicatie van de Biographie Nationale voorbereidde. Hoewel hij van Franstalige afkomst was, was hij een vurige verdediger van de Vlaamse taalbelangen.

Biografie

Hij studeerde aan het college van Mechelen en ging daarna naar de universiteit van Gent waar hij Letteren en Wijsbegeerte studeerde en promoveerde tot doctor in de rechten.

Reeds tijdens zijn studies toonde hij een grote interesse in de geschiedenis en in 1834 schreef hij zijn eerste werk Histoire des Avoueries en Belgique in het kader van een wedstrijd van de Académie royale de Belgique. Het werk werd bekroond door de Academie. De Saint-Genois kreeg een leerstoel aangeboden aan de Université de Liège, maar weigerde deze. In de plaats hiervan werd hij in 1836 provinciaal archivaris van Oost-Vlaanderen. Hier vond hij veel inspiratie voor zijn latere geschiedkundige werken. In 1843 werd de Saint-Genois hoogleraar en bibliothecaris van de universiteit van Gent.

De Saint-Genois werd in 1848 als katholiek verkozen in de gemeenteraad van de stad Gent. Hij werd er gemeenteraadslid en in 1855 werd hij schepen van Onderwijs tot in 1857.

Sinds 1846 was Jules de Saint-Genois lid van de Académie royale de Belgique waar hij een vurig verdediger werd van de Vlaamse taalbelangen. Vanaf 1859 tot aan zijn dood was de Saint-Genois voorzitter van de commissie die de publicatie van de Biographie Nationale voorbereidde. Een jaar voor zijn dood verscheen het eerste boekdeel van dit nationaal biografisch woordenboek.

De Saint-Genois was in 1851 medestichter van het Willemsfonds, de culturele organisatie die de verdediging van de Nederlandse taal op zich nam. Tot 1855 werd hij er de eerste voorzitter van.

Jules de Saint-Genois ligt begraven op het Campo Santo te Sint-Amandsberg. In Gentbrugge en in Sint-Kwintens-Lennik zijn een straat naar hem vernoemd.

Familie

Jules de Saint-Genois was afkomstig uit een oud adellijk geslacht. In 1837 huwde hij met Albine Van der Bruggen (1811-1880), dochter van Charles-Jean van der Bruggen (Gent,1774 - Wielsbeke,1843) en Marie van Pottelsberghe de la Potterie (1775-1822). Zij kregen acht kinderen:

• Paul (1838-1839).
• Lucie (1839-1910), in 1865 getrouwd met baron Prosper Heynderycx (1841-1917).
• Albert-Fréderic (1840-1857).
• Georges (1843-1904), in 1868 getrouwd met Gabrielle Cannaert (1849-1909). Ze hadden drie dochters.
  • Christine de Saint-Genois des Mottes (1884-1963), jongste van de drie dochters, trouwde met Willy Verplancke de Diepenhede (1881-1967) die in 1933 vergunning kreeg om zijn naam te wijzigen in Verplancke de Diepenhede de Saint-Genois des Mottes.
• Anna (1845-1926): trouwde in 1868 met haar neef Charles van der Bruggen (1845-1875), broer van senator en minister Maurice Van der Bruggen. Met haar man Charles, zoon van Frederic-Charles van der Bruggen (1804-1872) en Georgina de Naeyer (1815-1873), woonde zij op Wildenburg. Hij was provincieraadslid en burgemeester van Wingene.
• Valentine (1846-1895), in 1868 getrouwd met de negentien jaar oudere Charles de Beughem de Houthem (1828-1882).
• Marie-Jeanne (1848-1923) in 1876 getrouwd met Armand van Pottelsberghe de la Potterie (1846-1892).
• Adrienne (1852-1901) in 1873 getrouwd met Paul-Victor de Schedlin Czarlinski.

Drie van de kinderen trouwden in 1868, het jaar na het overlijden van hun vader.

Werken

De Saint-Genois schreef zowel in het Frans als in het Nederlands. De meeste van zijn Franstalige werken zijn vertaald naar het Nederlands. Verder schreef hij nog vele artikels in literaire en historische tijdschriften.

• s.d.: Monuments anciens essentiellement utiles à la France, Rijsel
• 1837: Histoire des avoueries en Belgique, Brussel
• 1844: Liber Floridus Lamberti Canonici, manuscrit du XIIe siècle, in: Messager des sciences historiques de Belgique, 1844
• 1844: Anna, historisch tafereel uit de Vlaemsche geschiedenis tijdens Maria van Bourgonje (1477)
• 1846: Le Château de Wildenbourg, ou les mutinés du Siège d’Ostende (1604), Brussel (zie ook uitgave 1855)
• 1849-1852: Catalogue méthodique et raisonné des manuscrits de la bibliothèque de la ville et de l'université de Gand, Gent
• 1851: De grootboekhouder, Eene Gentsche vertelling
• 1852: De Sint-Lievens Zotten (1467)
• 1854: Het Vlaemsch in het noorden van Frankryk
• 1854: Historische verhalen
• 1855: Het kasteel van Wildenburg of de muitelingen van Oostende, Roeselare
• 1855: Levensbericht van Goswinus Josephus Augustus baron de Stassart
• 1856: Missions diplomatiques de Corneille Duplicius de Schepper, dit Scepperus (met Gerhard Antony IJssel de Schepper)

Prix baron de Saint-Genois

Een vijfjaarlijkse prijs, de Prix baron de Saint-Genois, wordt sinds 1867 door de Franstalige Académie royale de Belgique uitgereikt aan het beste historisch of literair werk geschreven in het Nederlands. Deze prijs werd in het leven geroepen als eerbetoon aan Jules de Saint-Genois en zijn verdediging van de Vlaamse taalbelangen.

Literatuur

• P. DE DECKER, Jules de Saint-Genois, in: Biographie nationale de Belgique, T. VIII, Brussel, 1880-1883.
• Oscar COOMANS DE BRACHÈNE, État présent de la noblesse belge, Annuaire 1998, Brussel, 1998.

Externe links

• Informatie over Jules de Saint-Genois
• Jules de Saint-Genois in het Biografisch Woordenboek der Noord- en Zuidnederlandse letterkunde (1888-1891)

Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

Voorganger: /

Voorzitter van het Willemsfonds 1851 - 1855

Opvolger: Ferdinand Augustijn Snellaert