Introspectie
- (Voor de term in programmeertalen, zie Introspectie (informatica).)
Introspectie is een term uit de psychologie. Het is een activiteit waarbij de eigen gedachten, gevoelens en herinneringen tot onderwerp van overdenking gemaakt worden. Door introspectie wordt zelfkennis ontwikkeld.
Voor gebruik in de wetenschap is het noodzakelijk dat dit denken in woorden wordt vastgelegd, zodat de teksten ook door anderen geanalyseerd kunnen worden. Dit procedé werd door de bekende Nederlandse psycholoog Adriaan de Groot gebruikt bij de bestudering van denkprocessen van heel goede schakers.
Introspectie werd in 500 v.Chr. toegepast en onderwezen door de Boeddha. Ook in een aantal geschriften van de Vedanta (uit hetzelfde tijdperk) neemt introspectie een belangrijke plaats in.
De 16e-eeuwse Franse auteur Michel de Montaigne wordt gezien als de eerste Europese schrijver die de studie van zijn eigen gedachten en gevoelens tot onderwerp maakte van zijn geschriften: de Essais.