Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Huub Oosterhuis
Hubertus Oosterhuis, voluit Hubertus Gerardus Josephus Henricus Oosterhuis (Amsterdam, 1 november 1933 – aldaar, 9 april 2023), is een Nederlandse theoloog en liedtekstschrijver. Hij was een pionier in de stroming die zich inzette voor de liturgie in de omgangstaal in de Katholieke Kerk.
Leven
Huub Oosterhuis ging naar school aan het Sint-Ignatiusgymnasium in Amsterdam. In 1952 trad hij in bij de Sociëteit van Jezus (de jezuïeten). Hij studeerde filosofie aan het Berchmanianum in Nijmegen, Nederlandse letteren in Groningen, en theologie aan het Canisianum in Maastricht.
De theoloog Jan van Kilsdonk (1917–2008) richtte in 1960 de Amsterdamse Studentenekklesia op, waar Oosterhuis vanaf het begin bij betrokken was als tekstschrijver.
Op 31 juli 1964 werd hij in de Sint-Servaasbasiliek van Maastricht tot priester gewijd door bisschop Petrus Moors. In 1965 werd hij studentenpastor in Amsterdam.
In 1965 werd Oosterhuis een van de belangrijkste voorstanders van de oecumene, volgens de modernistische interpretatie van het Tweede Vaticaans Concilie. Hij begon liturgische liederen te herschrijven om ze voor iedereen aanvaardbaar te maken, maar sommige liederen stootten op controverse. In eerste instantie waren de liederen bedoeld voor het gebruik in de Amsterdamse Studentenekklesia. Later begonnen de liederen zich te verspreiden in andere Nederlandstalige kerken en gemeenten. In 1973 werd een aantal liederen opgenomen in het protestantse Liedboek voor de Kerken. Katholieke zangboeken als Zingt Jubilate (1976), Klein Dienstboek (1982) en Gezangen voor Liturgie (1984) bevatten veel liederen uit het repertoire van Oosterhuis en Huijbers.
De oproep tot aggiorniamento (het bij de tijd brengen) van paus Johannes XXIII riep veel enthousiasme op onder vooruitstrevende jonge theologen. Onder andere hoopte men op een afschaffing van het verplichte celibaat. Toen dit bleef zoals het was, kwam het hierover tot wrijvingen. De Amsterdamse Studentenekklesia kwam in 1969 in conflict met het Vaticaan. Oosterhuis werd ontslagen uit de orde van de jezuïeten; hij was de eerste die, na George Tyrell in 1906, door de generaal van de jezuïeten gedwongen de orde werd uitgezet. In 1970 volgde zijn ontslag als studentenpastor.
Oosterhuis trouwde op 25 april 1970 met de verpleegkundige en altvioliste Josefien Melief (1945). Zij kregen twee kinderen: de componist en muziekproducer Tjeerd Oosterhuis (1971)[noot 1] en de zangeres Trijntje Oosterhuis (1973),[noot 2] die aanvankelijk samen optraden als Total Touch. Het huwelijk eindigde in 1986 in een echtscheiding. Later hertrouwde Oosterhuis met de journaliste Colet van der Ven (1957).
In 1972 richtte hij de Populier op, een centrum voor politiek, waar in in 1979 De Balie Politiek Cultureel Centrum uit voortkwam. In 1973 begon hij de Stichting Werkgroep Poëzie Hardop, een toneelorganisatie met als doel het werk van dichters een theatrale vorm te geven. In 1989 richtte hij De Rode Hoed op, een centrum op voor cultuur, religie en politiek.
Samen met Alex van Heusden vertaalde Oosterhuis de Thora (Pentateuch) naar het Nederlands. Deze werd uitgegeven in vijf delen. Het doel was de eerste vijf boeken van de Bijbel naar vlot hedendaags Nederlands te vertalen en tegelijk de stijlfiguren in de Hebreeuwse tekst te behouden.
De liedteksten van Huub Oosterhuis werden op grote schaal vertaald naar het Duits en in mindere mate naar het Engels.
Erkenningen
- 1962: Herman Gorterprijs
- 1962: Poëzieprijs van de gemeente Amsterdam
- 1963: Anne Frankprijs
- 1994: Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
- 1998: zilveren medaille van de stad Amsterdam
- 2000: De Vlam van de Geest, van de Raad van Kerken
- 2002: eredoctoraat in de theologie, Vrije Universiteit Amsterdam, voor ’zijn grote bijdrage aan de oecumenische liedcultuur en liturgievernieuwing’.
- 2004: Pablo Neruda-medaille (Medalla de Honor Presidencial Centenario)
- 2012: Theologie Oevreprijs
- 2014: ökumenischer Predigtpreis, verleend door het Verlag für die deutsche Wirtschaft, Bonn, voor zijn levenswerk.
Bibliografie
- Met alle wapens... op alle fronten. Brussel, De Seinhoorn, 1957
- Uittocht. Gedichten. Amsterdam, Poëziereeks De Windroos, 1961
- Groningen en andere gedichten. Amsterdam, Poëziereeks De Windroos, 1962
- Dertig liederen voor een Nederlandse liturgie. Hilversum, Gooi en Sticht, 1964
- Hand op mijn hoofd. Gedichten. Utrecht, De Fontein, 1965
- Bid om vrede. Gedichten. Utrecht, Amboboeken, 1966
- Vijftig psalmen. Proeve van een nieuwe vertaling. Door Huub Oosterhuis en Michel van der Plas, in samenwerking met Pius Drijvers en Han Renckens. Utrecht, Amboboeken, 1967
- In het voorbijgaan. Teksten. Utrecht, Amboboeken, 1968
- Binnenkant. Gedichten. Bussum / Hilversum / Roermond, diverse uitgevers, 1969
- Parcival. Gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1970
- Gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1970
- Zien, soms even. Fragmenten over God: een voorlees-boek. Gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1972
- Herschreven gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1973
- Hoe ver is de nacht. Gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1974
- Als je zoon je vraagt. Momenten uit een gemeente. Bilthoven, Amboboeken, 1974
- Tot op vandaag. Gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1975
- Mensen voor dag en dauw. Overdenkingen. Bilthoven, Amboboeken, 1976
- Dan zal ik leven. Teksten voor uren alleen. Gedichten. Bilthoven, Amboboeken, 1976
- Schatkist doodkist: Chili ’77. Samengesteld door Huub Oosterhuis. Amsterdam, Populier, 1977
- Gaan waar geen weg is. Overdenkingen. Bilthoven, Amboboeken, 1979
- Twee of drie. Voor en over kritische gemeenten: Nederlandse kerkgeschiedenis sinds bisschop Bekkers. Bilthoven, Amboboeken, 1980
- Niets is onmogelijk. Bijbelverklaring. Baarn, Amboboeken, 1981
- God is ieder ogenblik nieuw. Gesprekken met Edward Schillebeeckx. Baarn, Amboboeken, 1982
- Aandachtig liedboek: 143 teksten om te zingen en ter overweging. Baarn, Amboboeken, 1983
- Een vogel met drie vleugels. Gedichten. Amstelveen, Luyten, 1983
- Gedroomde god. Nieuwe gedichten. Baarn, Amboboeken, 1983
- Gebeden en psalmen. Baarn, Amboboeken, 1984
- En ik zag: een nieuwe wereld : proeven van bijbelse prediking. Baarn, Amboboeken, 1984
- Het lied van de aarde. Een leerdicht. Baarn, Amboboeken, 1986
- Nieuw bijbels liedboek. Baarn, Amboboeken, 1986
- Hagepreken. Baarn, Amboboeken, 1987
- Wat heet God. Gesprekken. Amsterdam, Balans, 1988
- Gezelschap. Gedichten. Baarn, Amboboeken, 1988
- De dag die komt. Het bijbelse geloofsverhaal: woorden om te doen: overwegingen, liederen, gebeden, van Advent tot Advent. Kapellen / Kampen, Kok Agora / Pelckmans, 1988
- Licht dat aan blijft. 30 jaar liturgie-vernieuwing. Kapellen / Kampen, Kok Agora / Pelckmans, 1990
- Het woord doorgeven. Schriftuitleg. Kampen, Kok, 1991
- Zee van tijd. Gedichten. Baarn, Ambo, 1992
- Zolang er mensen zijn. Honderd liederen voor de eredienst. Kampen / Averbode, Kok / Altiora, 1993
- Later leven. Gedichten. Aalsmeer, DABAR/boekmakerij Luyten, 1993
- De onrust van de liefde. Gedichten 1983-1993. Baarn, De Prom, 1994
- Geestverwant. Beschouwingen over God en Jezus. Kampen, Kok Agora, 1995
- Een huis waar alles woont. Essays. Amsterdam, Balans, 1996
- Weg en omweg. Gedichten 1950-1995. Tielt / Baarn, Lannoo / De Prom, 1996
- Levende die mij ziet. Gedichten, gezangen en gebeden. Tielt / Kampen, Lannoo / Kok, 1999
- In den beginne. Het boek Genesis; De vijf boeken van Mozes, de Tora: de eerste afdeling van de joodse Schrift. Amsterdam, Prometheus, 1999
- Boek van mijn leven. Overdenkingen. Kampen / Averbode, Kok / Averbode, 2000
- Mens op aarde. Gedichten. Kampen, Ten Have, 2000
- Om liefde. Gedichten. Kampen, Ten Have, 2001
- Nooit meer niet. Nieuwe gedichten. Baarn, De Prom, 2002
- Lukaspassie. Amsterdam, Van Gennep, 2003
- De zevenmaster. Een klein heldendicht. Amsterdam, De Prom, 2003
- Verzameld liedboek. Liturgische gezangen op teksten van Huub Oosterhuis. Kampen / Antwerpen, Kok / Halewijn, 2004
- Ogen die mij zoeken. Afscheid en uitvaart. Kampen, Kok, 2005
- Hier aanwezig. Gedichten. Kampen, Ten Have, 2005
- Licht. Gedichten. Arnhem, Terra, 2006
- In den beginne. Het boek Genesis vertaald en van aantekeningen voorzien. Met Alex van Heusden. Pandora, 2007
- Wie bestaat. Nieuwe gedichten. Kampen, Ten Have, 2008
- Trouw bezingen. Averbode, Kok, 2008
- Godweet komt het goed. Een keuze uit de liederen en gedichten. Muntinga Pockets, 2008
- Kom bevrijden – 150 Gebeden Ten Have, 2009
- 150 psalmen Vrij, 2011
- Arthur, koning van een nieuwe wereld, 2013
Noten
Weblinks
- huuboosterhuis.nl
- Huub Oosterhuis in de Nederlandse Poëzie-Encyclopedie
- Liederen door Huub oosterhuis op kerkliedwiki.nl
- Op de Theaterencyclopedie.nl:
Q1639368 (reasonator) Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland) • Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Claude.ai (Opgepast! Altijd verifiëren!) • Copilot (Opgepast! Altijd verifiëren!) • tekst herschrijven met scribbr.io •