Huisdier

Twee zwarte huisdieren :
een kat en een hond.
Twee typische gezelschapsdieren.

Een huisdier is een dier dat in of om het huis woont en leeft. In ruimere zin vallen ook boerderijdieren als paarden, koeien en geiten enz. er onder (landbouwhuisdieren). Vroeger werden huisdieren voornamelijk gehouden om hun nut, bijvoorbeeld als waakhond, of een kat tegen de muizen. Tegenwoordig worden dieren vaak uitsluitend als gezelschapsdier gehouden. Het eerste dier dat door de mens om het huis gehouden werd, was de hond. In Nederland heeft meer dan de helft van alle huishoudens een huisdier. 22 op 100 Belgische huishoudens hebben minstens één hond en 23 op 100 minstens één kat.

Soorten

Veel voorkomende huisdieren zijn de hond, de kat, het konijn en de goudvis, maar ook hamsters, muizen, tamme ratten, cavia's, fretten, parkieten, kanaries en vele andere dieren kunnen als huisdier gehouden worden.

Exotische dieren

Een huisdier is in de regel tam en van jongs af aan door mensen grootgebracht. Exotische huisdieren zijn soms niet tam te maken, bovendien worden ze vaak in het wild gevangen. Over het in huis mogen houden van deze dieren bestaat veel discussie, zeker als het gaat om diersoorten die in het wild niet meer algemeen voorkomen of zelfs sterk zijn bedreigd. Enkele soorten vogelspinnen zijn hiervan een goed voorbeeld, maar ook voor papegaaien, reptielen en amfibieën kan dit opgaan.

In België en sommige andere landen is het verboden om een aantal soorten dieren als huisdier te houden. Meestal gaat het om exotische dieren, zoals apen en zeldzame vogels. Bedreigde diersoorten mogen vrijwel nergens als huisdier gehouden worden, maar ook schadelijke soorten zoals de muskusrat zijn verboden als huisdier, omdat ze te veel schade kunnen veroorzaken aan de omgeving indien ze ontsnappen. Sommige dieren zijn bovendien gevaarlijk, zoals giftige slangen en schorpioenen.

Indien reptielen en amfibieën thuis worden gehouden, spreekt men over een terrarium, of in het geval van vissen of andere waterbewoners een aquarium. Een combinatie hiervan (een bak met water en land voor bijvoorbeeld schildpadden), heet een paludarium. De behuizing van sommige dieren heeft een naam al naargelang het dier, zo leven mieren in een formicarium en kreeften in een homarium.

Psychosociale- en gezondheidsaspecten

Hoewel huisdieren doorgaans worden aangeduid als gezelschapsdieren, is hun functie ruimer dan het verschaffen van gezelligheid alleen. Onderzoek wijst op een aantal aspecten, al is het vaak niet eenduidig of in overeenstemming met ander onderzoek. Met name de vraag of er kan worden gedifferentieerd tussen katten- en hondenbezitters, is niet afdoende beantwoord.

Lichamelijke gezondheid

• Patiënten met te weinig lichaamsbeweging krijgen wel eens het advies een hond te nemen; dit zou de mobiliteit ten goede komen. Wel wijzen studies erop dat er grote variatie bestaat in de tijdsduur die hondenbezitters besteden aan het wandelen met, of trainen van, hun dier.

Geestelijke gezondheid

• Angst, eenzaamheid en depressie kunnen afnemen als de lijder een huisdier neemt. Hierdoor kan de ontwikkeling van aandoeningen die door stress worden veroorzaakt, op zijn minst worden vertraagd: bloeddruk kan afnemen, de hartslag minder gejaagd worden.
• Een huisdier kan voorzien in de behoefte om aan te raken en aangeraakt te worden.
• Het bezit van een hond kan menselijk isolement doorbreken: de eigenaar komt op zijn uitlaatwandeling regelmatig dezelfde hondenbezitters tegen.
• Bij Alzheimerpatiënten lijken regelmaat van leven, welbevinden en contactuitingen te verbeteren door aanwezigheid van een huisdier. Daarbij is het soort dier van minder belang: een goudvis kan soms even effectief zijn als een hond.

Ontwikkeling

• Gezelschapsdieren kunnen het leergedrag bij kinderen stimuleren. Hiervoor is een tweetal redenen aangegeven:
  • Emotionele betrokkenheid stimuleert het leerproces.
  • Hetzelfde geldt voor relaties die als zinvol worden ervaren.
• Er zijn aanwijzingen dat bij kinderen die met huisdieren leren omgaan, de zorgzaamheid jegens medemensen gemakkelijker tot ontwikkeling komt. Dit houdt niet noodzakelijkerwijs in dat zij ook beter voor anderen leren zorgen.
• Hoewel juist ook eenzame ouderen baat kunnen vinden bij het houden van een huisdier, komt het bezit ervan in vele landen frequenter voor in gezinnen met opgroeiende kinderen.

Nadelige effecten

Nadelige aspecten van huisdierbezit kunnen op verschillende terreinen liggen.

• Honden en katten kunnen bijten; jaarlijks worden in Nederland ongeveer 17000 mensen zodanig door een hond gebeten dat medisch ingrijpen noodzakelijk is, en overlijden jaarlijks enkele mensen aan hondenbeten.
• Honden hebben een eigen geur en niet iedereen kan hun gedrag waarderen.
• Huisdieren kunnen allergieën veroorzaken of activeren, en ziekten overbrengen.
• Huisdieren hebben parasieten die ook op mensen kunnen overgaan. (b.v. vlooien)
• De dood van een huisdier leidt doorgaans tot verdriet, niet zelden ook tot stress.
• Niet in de laatste plaats kunnen huisdieren zelf de nadelige gevolgen van verwaarlozing of mishandeling ondergaan.

Zie ook

• Gezelschap (doorverwijzing).
• Domesticatie
• Stichting Zeldzame Huisdierrassen

Externe links

• De honden en katten van de Belgen (Webartikel van het Nationaal Instituut voor de Statistiek)