Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gulden Regel in Religiestudies
Met de Gulden Regel (lat. regula aurea; eng. golden rule) wordt een oude en wijdverbreide stelregel van de praktische ethiek aangeduid:[1]
Gulden Regel in Religiestudies
In alle religies zijn de basale ethische principes hetzelfde, dit komt waarschijnlijk omdat deze nodig zijn voor het opbouwen van steeds groter sociale units. Zo wordt er in alle religies afgezien van het doden of verwonden van anderen. Een andere regel die in alle religies voorkomt is dat je een ander zijn vrijheid of eigendommen niet mag afnemen. In de ‘gouden regel’ van verschillende godsdienst komt naar voren dat de basale ethische principes erg op elkaar lijken.
De ‘gouden regel’ of ‘regel van de wederkerigheid’ is een leefregel die aangeeft hoe je andere moet behandelen. Over het algemeen wordt in deze regel aangegeven dat je andere moet behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden.
Een overzicht van de Gouden Regel in vijf religies:
- Griekse en Romeinse Religie
- Chinese Religie
- Boeddhisme
- Islam
- Christendom
Romeinse en Griekse Religie
In de Griekse en Romeinse religie is de gouden regel te vinden in mythen en verhalen uit de Odyssee van de Griekse dichter Homerus en de Historiën van Herodotus[2]
In de Odyssee van Homerus (ca. 700 v.Chr.) is het verhaal van de gevangenschap van Odysseus door de nimf Kalypso beschreven[3]. Kalypso moet Odysseus laten gaan op bevel van de andere goden. Kalypso belooft aan Odysseus dat ze geen noodlottig plan tegen hem zal beramen en slechts dat bedenkt en van plan is, wat ze voor zichzelf zou verzinnen als ze in grote nood was geraakt[4].
In de Griekse Historiën geschreven door Herodotus (436-335 v. Chr.)staat het verhaal beschreven van een koning die heerst volgens de gulden regel. Als Maendricus koning van Samos wordt roept hij de ganse bevolking bijeen en zegt in zijn toespraak het volgende: ‘Wat ik in mijn naasten berisp, zal ik niet zelf doen als ik het laten kan.’[5]
Naast deze mythen en verhalen was het de Griekse Isocrates (436-338 v. Chr.) die de gouden regel voor het eerst grondig uitwerkte. Isocrates was meer dan wie ook was verantwoordelijk voor de bekendheid van de gouden regel binnen de Griekse cultuur. Isocrates doet verschillende uitspraken in zijn werken op het gebied van recht, opvoedkunde en regeren die de boodschap van de gouden regel in zich dragen. De bekendse uitspraak met betrekking tot de gouden regel van Isocrates luidt: ‘Doe andere mensen niet aan waarover je zelf verontwaardigd zou zijn, als je dat zelf zou moeten ervaren. Alles wat jullie met woorden veroordelen, moet ook nooit door iemand in daden omgezet worden.’[6]
Chinese Religie
In de Chinese religie heb je verschillende religies die zijn versmolten tot één levensgewoonte. Deze drie religies hebben allen hun eigen gouden regels meegenomen.
- Confucianisme
- Taoisme
- Boeddhisme
Confucianisme
Het confucianisme kent drie variaties op de Gouden Regel namelijk Rên, Zhong en Shu.[7]
Rên is een soort van liefdadigheid en is opgebouwd uit de termen man en twee.
Zhong is de regel dat iedereen in een relatie een rol vervult en zo de relatie stabiel houdt. Zhong komt voort uit een tekst uit de Analecten: “Betrouwbare personen maken anderen waar in hun streven zichzelf waar te maken en moedigen anderen aan om dat zelf te bereiken”. Als een moeder juist handelt als moeder helpt dit bij de stabiliteit van een gezin.
Shu is flexibiliteit. Shu zijn betekent dat je kritisch naar jezelf kijkt voordat je je bemoeit met anderen. Het is dus een soort van Wat gij niet wilt wat u geschied doe dat ook een ander niet. Dit komt ook voor in de analecten. Hoofdstuk 15 vers 23: Tzu Kung vroeg: is er een woord, waarmee gedurende een leven lang in overeenstemming kan worden geleefd? Confucius zei: Het is vergeving. Wat u voor uzelf niet wenst, wens dat een ander niet”[8]
Taoisme
Het Taoisme is vooral gebaseerd op spontaan leven en je intuïtie volgen maar naast de spontaniteit kent het Taoisme ook enkele regels. . Toa Te Ching 13 en 49: “De enige koning die waard is om te regeren is een die waarde hecht aan zijn koninkrijk en het liefheeft alsof hij het zelf is” “Voor degenen die goed tegen mij zijn ben ik goed, voor degenen die niet goed voor me zijn ben ik ook goed, en zo krijgt iedereen goeds.” Andere gouden regels in het Taoisme zijn: (Suzuki & Carus 1906: 12) “Met een goed hart, draai in de richting van alle schepselen.” “Zie je buurmans aanwinst als je eigen aanwinst en je buurmans verlies als je eigen verlies” [9]
Boeddhisme
In het Boeddhisme is de ethiek erop gericht om het nirvana te bereiken. Om het nirvana te bereiken moet een persoon een transformatie ondergaan van zijn gedrag en gedachten (sila), men ontwikkeld een mentale kalmte (samadhi ) en een inzicht dat leidt tot morele perfectie (panna). In deze ontwikkeling ontdoen men zich van al het kwaad [10]
Het kwaad kan volgens de boeddhistisch leer terug geleid worden naar drie termen: hebzucht (lobha), boosaardigheid (dosa) en waan (moha). Door het ontdoen van het kwade kan men goede karma verkrijgen en in het volgende leven in een betere positie dichter bij het nirvana terecht komen. Dit proces wordt gegeven in het ‘wiel van het leven’[11]P Harvey. An Introduction to Buddhist Ethics. Cambridge University Press: 2000</ref>
Om het nirvana te kunnen bereiken moet een aantal leefregels worden op gevolgd. Een van deze regels is de gouden regel. [2,3] In de boeddhistische leer kan de gouden regel terug worden gevonden in de woorden van Buddha: ‘If you, Rahula, are desirous of doing a deed with the body, you should reflect on that deed of your body. . . If you, Rahula, reflecting thus, should find, “That deed which I am desirous of doing with the body is a deed of my body that would conduce to the harm of self and to the harm of others and to the harm of both; this deed of body is unskilled, its yield is anguished, its result is anguish” – a deed of body like this, Rahula, is certainly not to be done by you.’ Majjhima Nikaya, Ambalatthika Rahulovadasutta 1:415[12]
Islam
De Gouden Regel in de Islam is gebaseerd op een uitspraak van Mohammed en is dan ook letterlijk terug te vinden in de Hadith. De Hadith is een beschrijving van de Soenna, die de overleveringen en uitspraken van Mohammed bevat.[13]De Gouden Regel voor moslims luidt als volgt: ‘‘Geen van u is een gelovige, totdat hij zijn broeders en zusters toewenst wat hij zichzelf toewenst’’. Dit komt er dus op neer dat een goede moslim anderen moet behandelen zoals hij zelf behandeld wil worden. Ook in de Koran zijn er een aantal passages te vinden die deze regel indirect omschrijven. [14]
De Gouden Regel vormt een belangrijke inspiratiebron voor een ethische manier van leven voor moslims. Een goede moslim dient zich aan de ethische regels en richtlijnen te houden om dichter bij het ultieme doel van de Islam te komen: volledige overgave aan God.[15] Naast het vervullen van de welbekende Vijf Zuilen, is dus ook het navolgen van de Gouden Regel zeer belangrijk voor het leiden van een ethisch leven voor moslims.
Christendom
De christelijke ethiek komt voort uit de leer van de Erfzonde, die een afstand creëert tussen de mens en God, wat een verzoening noodzakelijk maakt. Om die verzoening te bereiken dient men goed te leven. De Tien Geboden is voor christenen de richtlijn voor hoe goed moet worden geleefd maar de Gouden Regel is het fundament voor de ethiek; om een goede christen te zijn met men eerst aan het naleven van de Gouden Regel voldoen, daarna komt al het andere. De Gouden Regel is gebaseerd op een uitspraak van Jezus, die twee keer op verschillende manieren is terug te vinden in het Nieuwe Testament:
Matteüs 7:12 : “Alles nu wat gij wilt, dat u de mensen doen, doet gij hen ook aldus.” Lucas 6:31 : “En gelijk gij wilt dat u de mensen doen, doet gij hen evenzo.”
De betekenis van deze twee uitspraken is iets verschillend vanwege de context in welke de uitspraken te vinden zijn. In Matteüs staat het in een context wat gaat over de zorg en vrijgevigheid van God, terwijl het in Lucas in een context staat wat gaat over het beroep op het liefhebben van je vijanden. Beiden uitspraken geboden echter naastenliefde. Naastenliefde, als zijnde de Gouden Regel, kan dus worden beschouwd als het belangrijkste aspect van het christen-zijn.
Conclusie
De Gouden Regel is in de bovengenoemde religies in verschillende manifestaties terug te vinden. Deze regel is in de Griekse en Romeinse religie vertegenwoordigd in de mythen en verhalen en bovendien speelt dit thema ook een grote onder de Griekse en Romeinse filosofen. De gouden regel in de religies is vaak een letterlijke uitspraak van de profeet-oprichters. Zo is de gouden regel van de Islam gebaseerd op een uitspraak van Mohammed, in het boeddhisme is de gouden regel gebaseerd op de woorden van boeddha, in het confucianisme is de gouden regel een uitspraak van Confucius en de gouden regel van het Christendom komt van Christus. Opvallend is dat de boodschap van de gouden regel in alle religies overeenkomt. De boodschap die deze regel wil overbrengen komt namelijk in essentie neer op de bij iedereen bekende christelijke regel: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doet dat ook een ander niet’. De Gouden Regel is dus een regel van reciprociteit en vraagt in vrijwel alle religies anderen te behandelen zoals jij zelf ook behandelt wilt worden.
Referenties
|