Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Gijsbertus Luchtmans
| Leeswaarschuwing | Onderstaande tekst is gebaseerd op bronnen uit de 19de eeuw. (Publieke domein) De tekst geeft hierdoor de zienswijzen van die tijd weer. |
| Gijsbertus Luchtmans | ||
| Gijsbertus Luchtmans | ||
| Gijsbertus Luchtmans | ||
| Geboren | 1834 | |
| Overleden | 17 april 1912 Den Haag | |
| Land/partij |  Nederland
| |
| Onderdeel | Indisch leger | |
| Dienstjaren | 30 | |
| Eenheid | Geneeskundige dienst | |
| Slagen/oorlogen | Expeditie naar de Zuider- en Oosterafdeling van Borneo | |
| Onderscheidingen | ridder in de Militaire Willems-Orde vierde klasse | |
Dr. Gijsbertus Luchtmans (1834 - Den Haag, 17 april 1912) was een Nederlands officier van gezondheid eerste klasse, inspecteur van de burgerlijke geneeskundige dienst op Java, ridder in de Militaire Willems-Orde vierde klasse.
Loopbaan
Luchtmans volgde de Rijks Kweekschool voor Militaire Geneeskundigen te Utrecht, werd bij Koninklijk Besluit van 27 juli 1856 nummer 79 benoemd tot officier van gezondheid derde klasse en vertrok op 1 oktober 1858, samen met zijn jaargenoot Idsinga aan boord van Zr. Ms. transportschip Merwede (onder bevel van Bunnik) naar Indië. Hij werd op 1 mei 1861 geplaatst aan Sumatra's Westkust en Onderhorigheden, werd op 30 september van dat jaar bevorderd tot officier van gezondheid tweede klasse en werd op 2 oktober van dat jaar overgeplaatst bij de expeditionaire geneeskundige dienst tijdens de expeditie naar de Zuider- en Oosterafdeling van Borneo, dan ook tijdelijk werkzaam bij het groot militair hospitaal te Weltevreden.
Expeditie naar de Zuider- en Oosterafdeling van Borneo
Tijdens de expeditie naar de Zuider- en Oosterafdeling van Borneo: Van Vloten achtte het raadzaam de nacht af te wachten, om onder begunstiging van de duisternis de vijandelijke borstwering te bekruipen. Nauwelijks was echter het signaal tot verzamelen gegeven of de vijand begon de versterking te ontruimen, kroop door een kleine opening aan de rivierzijde naar buiten en vluchtte over een paar boomstammen naar de overkant. Enige rotten der voorwacht langs de rivier geposteerd, deden de vijand nog een paar schoten achterna. Van Vloten liet inmiddels, bij de eerste terug trekkende beweging van de vijand door eerste luitenant Engelhard storm lopen, zodat om 12 uur de vlaggen neergehaald en er geen vijanden meer te bestrijden waren. Behalve het lijk van een Hoofd, vond men in de benting 2 lilla’s, 2 donderbussen, een grote hoeveelheid wapens en een vaatje buskruit van de Onrust. Van Vloten die bij de aanval veel overleg toonde, had alle reden van tevredenheid over het gedrag van zijn soldaten en noemde in een dagorder de vermeestering van Ramonia terecht een schoon begin van de tocht tegen Antassari. Hij zwaaide grote lof toe aan Luchtmans, die onder het vuur met veel kalmte de talrijke gewonden verbonden had. Nadat de bentings vernield waren, marcheerde men de volgende dag naar Ampah terug. Luchtmans werd op 18 april 1862 benoemd tot dirigerend lid van de Geneeskundige Vereniging in Nederlands-Indië. Hij verwierf bij Koninklijk Besluit van 5 maart 1864 nummer 47 de Militaire Willlemsorde vierde klasse voor zijn verrichtingen tijdens de expeditie, met name voor zijn op 28 september 1861 gehouden gedrag te Ramonia.[1]
Latere loopbaan
Luchtmans werd op 31 mei overgeplaatst bij de militair geneeskundige dienst te Malang en op 18 oktober 1865 benoemd tot lid van de subcommissie van onderwijs te Pasoeroean. Hij werd op 8 juli 1867 overgeplaatst bij het groot militair hospitaal te Samarang en op 5 oktober 1868 bevorderd tot officier der gezondheid eerste klasse te Banka. Hij werd op 25 september 1869 overgeplaatst bij het groot militair hospitaal te Weltevreden, vertrok op 8 maart 1871 met de Ridderkerk naar Nederland voor een tweejarig verlof en keerde op 9 oktober 1872 per Cornelis Wennard Eduard weer naar Batavia terug. Hij werd aldaar op 19 maart 1873 overgeplaatst bij het garnizoen van Salatiga en werd hierna benoemd tot inspecteur van de burgerlijke geneeskundige dienst op Java. Luchtmans werd op 30 augustus 1877 benoemd bij de Indische Geneeskundige Dienst en was vanaf 2 juli 1885 lid van het Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. Hij werd op 5 januari 1886 eervol ontslagen als officier van gezondheid eerste klasse en inspecteur van de burgerlijke geneeskundige dienst, hij was toen al werkzaam als arts te Utrecht. Luchtmans vestigde zich uiteindelijk te Den Haag en overleed aldaar in 1912.
Over Luchtmans werd gezegd: dit is de man die zich verzette tegen de prostitutie van de kunst, toen men hem verbinden wilde aan de school voor kwakzalvende docter-Djawa's en om zijn weigering gestraft werd met verbanning naar Borneo; de man die tegen alle autoriteiten vocht voor een versterkende voeding van onze afgetobde patrouillerende soldaten aldaar en eindelijk bij de gouverneur-generaal het pleit won; de man die generaal Kroesen inspireerde om ons leger krachtig en sterk te maken zodat het aan zijn roeping kon voldoen, de man die als inspecteur van de burgerlijke geneeskundige dienst het goede wilde maar niet verkrijgen kon en een eervolle retraite en een afmattende dorpspraktijk verkoos boven een ruime bezoldinging voor een sinecure. [2]
Bronnen, noten en/of referenties
|