Friedrichstadt (Sleeswijk-Holstein)

Friedrichstadt (Deens: Frederiksstad; Noord-Fries: Fräärstää; Nederlands: Frederikstad aan de Eider) is een gemeente in de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein, gelegen in de Kreis Noord-Friesland. De stad heeft een Verwaltungsgemeinschaft met het Amt Nordsee-Treene.

Kenmerken

Friedrichstadt is mogelijk een van de meest opmerkelijke steden in Duitsland. Men treft er niet de typische Noord-Duitse architectuur aan, maar eerder grachten, Nederlandse bakstenen huizen en karakteristieke fietspaden. Wanneer men Friedrichstadt binnenkomt lijkt het alsof men de grens met Nederland heeft overschreden. Deze indruk is niet zonder reden, aangezien Friedrichstadt oorspronkelijk gesticht is door Nederlanders en door de eeuwen heen een bolwerk werd voor Nederlandse emigranten. Zij brachten niet alleen hun architectuur, maar ook hun geloof, tradities en taal met zich mee.

Tot op de dag van vandaag wordt er in Friedrichstadt nog steeds Nederlands gesproken, waardoor er een unieke mix van culturen is ontstaan. Hierdoor staat de stad nu bekend als de "Holländerstadt". Maar hoe heeft deze bijzondere stad zich kunnen ontwikkelen in Duitsland, en waarom blijft de Nederlandse invloed nog steeds zo sterk voelbaar?

Geschiedenis

De oorsprong van het huidige Friedrichstadt gaat terug tot het jaar 1621, toen hertog Frederik III van Sleeswijk-Holstein-Gottorp het initiatief nam tot de oprichting ervan. Hoewel de hertog slechts een regionale heerser was, koesterde hij grootse ambities. Hij zag zijn hertogdom als het centrum van de bekende wereld en streefde naar het uitbouwen van een handelsnetwerk van Spanje tot Rusland en Oost-Indië. Deze visionaire plannen leidden tot de oprichting van een stad die gebouwd moest worden volgens de modernste haven- en scheepvaartnormen. Voor deze expertise wendde hertog Frederik zich tot de Nederlanders, destijds toonaangevend op het gebied van handel en havenbouw. Echter, op dat moment woedde in Nederland zelf de Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje, waarin de Nederlanders vochten voor hun onafhankelijkheid en godsdienstvrijheid.

Frederik III bood Nederlandse protestanten niet alleen politieke bescherming en religieuze vrijheid, maar ook de mogelijkheid om een nieuw leven op te bouwen. Zo begon in 1621 de vestiging van Nederlandse emigranten in de geplande stad. De burgers kregen de verzekering dat het bestuur gemodelleerd zou worden naar dat van Amsterdam, waarbij Nederlands de officiële taal werd en typisch Nederlandse bakstenen huizen met trapgevels werden gebouwd. Ondanks deze veelbelovende start ontwikkelde de stad zich maar langzaam, mede door de nasleep van de Dertigjarige Oorlog, waarin Friedrichstadt herhaaldelijk geplunderd werd. In 1643 werd uit angst voor een dreigende Zweedse invasie de hele omgeving onder water gezet, waardoor de stad niet het beoogde centrale handelsknooppunt tussen Europa en Azië werd, maar desondanks populair bleef onder Nederlandse emigranten.

Eeuwenlang bleven Nederlandse handelaren de dominante bevolkingsgroep in Friedrichstadt, waardoor de Nederlandse bouwstijl, taal en cultuur er de overhand hadden. De stad werd een centrum van religieuze tolerantie, waar ook Denen en Duitse joden zich vestigden. Echter, met de opkomst van het Duitse nationalisme in de 19e eeuw veranderde dit abrupt. Tijdens de Duits-Deense Oorlog werd Friedrichstadt belegerd en gebombardeerd, wat het leven er steeds moeilijker maakte, met name voor de joodse gemeenschap. Desondanks bleven de Nederlanders een prominente aanwezigheid behouden in de stad.

Hoewel er geleidelijk aan een Duitse meerderheid ontstond, behield Friedrichstadt haar Nederlandse karakter, vooral toen de stad het potentieel voor toerisme erkende. De unieke architectuur en cultuur maken de stad tegenwoordig tot een populaire toeristische bestemming in de regio. Jaarlijks vinden er verschillende culturele festivals plaats, zoals de Grachten Kerst, het Tulpenfestival in de lente en de herfstmarkt, waarbij veel mensen traditionele Nederlandse kostuums dragen en traditionele dansgroepen optreden. Ook op taalgebied blijft Friedrichstadt divers, waarbij sommige mensen nog steeds volledig Nederlands spreken en zelfs Deens wordt gebruikt in het dagelijks leven.

Friedrichstadt is dus een ware smeltkroes van Nederlandse, Noord-Duitse en Deense cultuur. Het wordt tegenwoordig beschouwd als een voorbeeld van succesvolle integratie van historische identiteit met hedendaags leven, en staat nog steeds bekend als ’die Holländerstadt’ of ’klein Holland’.

Bronnen

  Video op YouTube