Felix de Mûelenaere

Felix de Mûelenaere
Bestand:Felix de Muelenaere (01).jpg
Geboren	5 april 1793 Pittem
Gestorven	5 augustus 1862 Pittem
3de Premier van België
Aangetreden	26 juli 1831
Einde termijn	17 september 1832
Voorganger	Joseph Lebeau
Opvolger	Charles Rogier

Felix Amandus de Mûelenaere (Pittem, 9 april 1793 – 5 augustus 1862) was een Belgische unionistisch politicus.

Persoonlijke gegevens

Felix de Mûelenaere was de zoon van Grégoire de Mûelenaere (1749–1800) en Marie-Françoise Van Outryve (1766–1835). Hij trouwde in 1827 met Reine-Jeanne de Knuyt (1808–1861). Het gezin bleef kinderloos.

Op 15 april 1836 verkreeg de Mûelenaere de titel van pauselijke graaf, onderscheiding die geen rechtskracht had in België. Op 19 mei 1836 werd echter het diploma gehomologeerd in België en werd hij in de adelstand opgenomen met de titel graaf. Zijn wapenspreuk luidde In hoc signo vincet.

Onder het Verenigd Koninkrijk

De Mûelenaere volbracht zijn middelbare studies aan het Klein Seminarie van Roeselare. Vanaf 1811 studeerde hij rechten aan de École de Droit in Brussel en behaalde zijn einddiploma in 1815. Hij schreef zich in aan de Balie van Brugge, maar in 1816 stapte hij over naar de magistratuur. Hij werd eerst substituut, in 1822 werd hij hoofd van het parket en in 1824 procureur des konings, een functie die hij tot aan de Belgische Revolutie zou uitoefenen.

Lidmaatschap van de magistratuur belette niet dat hij in 1824 tot lid van de Tweede Kamer van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd verkozen, een functie die hij tot in juni 1829 zou uitoefenen. In de Hoge Vergadering gedroeg hij zich de eerste paar jaar als een trouwe aanhanger van de koning en de regering. Weldra zou hierin evolutie komen. In 1826 bekritiseerde hij sommige heffingen en stemde tegen de begroting. De regering wenste onmiddellijk dat hij zou verwijderd worden uit de Tweede Kamer en stelde hem een functie voor in Batavia. Na enige aarzeling ging hij er niet op in.

In december 1828 verleende hij zijn steun aan het voorstel van Charles de Brouckère over de persvrijheid. Op 5 maart 1829 vestigde hij de bijzondere aandacht van Willem I op de talrijke petities die in de Zuidelijke provincies circuleerden en de vrijheden eisten die in de Grondwet waren beloofd. Op 14 mei 1829 stemde hij opnieuw tegen de begroting.

Dit alles zinde de regering niet en de gouverneur kreeg opdracht er voor te zorgen dat de provinciale Staten de Mûelenaere bij de verkiezingen van 1829 niet meer zouden herkiezen. Onmiddellijk werd hij als een martelaar van het regime geëerd en werd hem tijdens een "Constitutioneel Banket" hulde gebracht. Niettemin bleef hij als procureur des konings een trouwe dienaar van het gezag. Toen in december 1829 minister Van Maanen de instemming vroeg van de procureurs met de boodschap van de koning waarin de overdrijvingen in de pers werden aan de kaak gesteld, antwoordde de Mûelenaere:

« ... Si les doctrines séditieuses qui, depuis quelque temps, ont été répandues partout, au moyen de l'abus que l'on fait de la presse, sont restées impunies, cela ne peut être attribué, selon moi, qu'au défaut de moyens énergiques qui empêche les officiers de justice de réprimer convenablement ce mal. Je n'hésite donc pas à déclarer à V. Exc., avec sincérité et franchise, que je suis tout à fait disposé et résolu de suivre la ligne de conduite tracée dans le message royal …; que je ne m'en écarterai d'aucune manière, et que je déploierai la fidélité et la fermeté sans lesquelles il n'est plus possible de servir plus longtemps la patrie avec quelque fruit ni de défendre les citoyens paisibles contre les criminelles tentatives des malveillants. »

Onder het Belgisch Koninkrijk

Na de Belgische onafhankelijkheid trad de Mûelenaere op het voorplan. Hij werd in oktober 1830 door het Voorlopig Bewind aangesteld tot voorlopige commissaris voor West-Vlaanderen, in een triumviraat samen met Isidore Jullien en Charles Herwijn. Op 21 december van dat jaar werd hij officieel tot gouverneur benoemd. Hij zou deze functie ononderbroken uitoefenen tot aan zijn ontslag in 1849. Dat hij ondertussen ook op nationaal niveau ambten bekleedde was hiervoor geen beletsel.

Ondertussen was hij op 3 november verkozen tot lid van het Nationaal Congres dat de Grondwet moest opstellen en over een staatsvorm en een staatshoofd moest beslissen. In de eerste twee maanden was de Mûelenaere behoorlijk actief, kwam herhaaldelijk tussen in de debatten en stemde voor de onafhankelijkheid en voor de eeuwigdurende uitsluiting van de Nassaus. Maar vanaf 1 januari, na zijn benoeming tot gouverneur, verscheen hij nog nauwelijks op de vergaderingen van het Congres, hetgeen trouwens danig op de zenuwen werkte van de meer ijverige leden. Pas tijdens de laatste weken kwam hij weer opdagen en stemde hij mee in de verkiezing voor Leopold van Saksen Coburg als staatshoofd en voor de goedkeuring van het Verdrag der XVIII artikelen. De Mûelenaere behoorde tot de delegatie die in Londen de Belgische kroon aan de Saksisch-Britse prins ging aanbieden. Onmiddellijk klikte het tussen beide heren en een jarenlange vertrouwvolle samenwerking was er het gevolg van.

Het was na de terugkeer van de Londense reis dat hij, samen met een paar andere vooraanstaande congresleden er in slaagde om een meerderheid van het Congres te doen instemmen met het Verdrag der XVIII artikelen, voorwaarde gesteld door de Mogendheden voor de erkenning van de Belgische onafhankelijkheid, maar ook door Leopold voor de aanvaarding van de troon. Nadat de nieuwe koning op 21 juli 1831 was geïntroniseerd en de eed had afgelegd, belastte hij de Mûelenaere met de samenstelling van een regering. In deze uit zes leden bestaande regering nam de Mûelenaere voor zichzelf de post van Buitenlandse zaken (zie: Lijst van Belgische ministers van Buitenlandse Zaken).

Ondertussen was het Nationaal Congres ontbonden en werd op 29 augustus het eerste Belgische parlement (Kamer van volksvertegenwoordigers en Senaat) verkozen. De Mûelenaere werd tot volksvertegenwoordiger verkozen voor Kortrijk. Hij zou dit mandaat bestendig bekleden, tot hij in mei 1848 ontslag nam als gevolg van de wet op de onverenigbaarheid.

Op 13 november 1831 werd Felix de Mûelenaere ook benoemd tot minister van Staat, een eretitel die de koning hem verleende nadat hij er was in geslaagd het Verdrag der XXIV artikelen door het parlement te doen goedkeuren. Op 17 september 1832 trad zijn regering af. Van augustus 1834 tot december 1836 was hij opnieuw minister van Buitenlandse Zaken in de regering de Theux. Op 13 april 1841 werd hij opnieuw minister van Buitenlandse zaken in de regering Nothomb, maar bleef dit slechts tot 5 augustus. Hij bleef echter in de regering als minister zonder portefeuille, en dit tot augustus 1847, in de opeenvolgende regeringen Jean-Baptiste Nothomb, Sylvain Van de Weyer en Barthélémy de Theux de Meylandt.

Nadat hij in 1848 ontslag had genomen als volksvertegenwoordiger en in 1849 als gouverneur, liet hij zich in 1850 opnieuw tot volksvertegenwoordiger verkiezen in het arrondissement Tielt en bleef dit tot aan zijn dood.

Schrijfwijze

De afstammelingen van André de Mûelnaere uit Koolskamp schreven hun naam op diverse manieren: de Muelenaere, de Meulenaere enz. Felix stamde af van een tak die vanaf het begin van de 18de eeuw en tot op vandaag de naam als de Mûelenaere schrijft.

Literatuur

• Th. JUSTE, Felix-Amand de Mûelenaere in: Biographie nationale, Tome V, 1876, coll. 573-579.
• Luc SCHEPENS, De provincieraad van West-Vlaanderen (1836–1921), Tielt, 1976.
• F.-A. DE MÛELENAERE, Histoire généalogique des de Mûelenaere de Koolskamp, 1989.
• Frans BAEKELANDT, Felix-Armand de Mûelenaere, in: Kontaktblad Gidsenbond Brugge en West-Vlaanderen, april, 2005; idem in: Historische opstellen, Brugge, 2011.
• Koen ROTSAERT, Lexicon van de parlementariërs uit het arrondissement Brugge, 1830–1995, Brugge, 2006.

Voorganger: Etienne de Sauvage	Premier van België 1831–1832	Opvolger: Charles Rogier
Voorganger: Joseph Lebeau	Minister van Buitenlandse Zaken 1831-1832	Opvolger: Albert Goblet d'Alviella
Voorganger: Albert Goblet d'Alviella	Minister van Buitenlandse Zaken 1834-1836	Opvolger: Barthélémy de Theux de Meylandt
Voorganger: Camille de Briey	Minister van Buitenlandse Zaken 1843-1845	Opvolger: Adolphe Dechamps
Voorganger: Ferdinand de Baillet	Gouverneur van West-Vlaanderen 1830-1848	Opvolger: Adolphe de Vrière