Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Diagonaal Methode
De diagonaalmethode (DM) is een compositieregel in de fotografie, de schilderkunst en de tekenkunst. De Nederlandse fotograaf en docent Edwin Westhoff stuitte op deze methode toen hij visuele experimenten verrichtte om te onderzoeken waarom de regel van derden zo onnauwkeurig is. Na bestudering van vele foto's, schilderijen en etsen kwam hij tot de ontdekking dat de aandachtspunten veelal gelegen zijn op de diagonalen van een vierkant, in plaats van op sterke plaatsen zoals dat bij de regel van derden of de toepassing van de gulden snede in de fotografie het geval is. Dit maakt de benadering van de diagonaalmethode uniek. Een foto is doorgaans een rechthoekige vorm in de verhoudingen 4:3 of 3:2, waarbij men dus moet kijken naar de vier bissectrices van de hoeken. Het beeld oogt prettiger als bepaalde elementen precies op deze lijnen vallen,[1] waar men handmatig in de nabewerking voor kan zorgen.
Theorie
De aandachtspunten bevinden zich volgens de DM vaak op een millimeter nauwkeurig op een of meer diagonalen van 45 graden uit een van de vier hoeken van de afbeelding. In tegenstelling tot andere compositieregels zoals de regel van derden en de gulden snede, hecht de DM nauwelijks waarde aan de plaatsen waar de lijnen kruisen, en staat de DM toe dat een aandachtspunt op een willekeurige positie op de diagonaal komt te liggen. Zolang de details op die lijnen liggen, trekken ze de aandacht.[2] De DM vereist echter wel dat aandachtspunten zeer nauwkeurig op de diagonaal komen te liggen, met een maximale afwijking van een millimeter op A4-formaat. Anders dan bij andere compositieregels wordt de DM niet gebruikt om de compositie te verbeteren.
Toepassing
De DM is ontstaan uit een analyse van hoe kunstenaars details gevoelsmatig componeren, en het kan daartoe ook ingezet worden. Zo ontdekte Westhoff dat als je lijnen met een hoek van 45 graden tekent vanuit de hoeken van een afbeelding, je kunt zien naar welke details de aandacht van de kunstenaar uitging. Kunstenaars en fotografen plaatsen aandachtspunten gevoelsmatig binnen een compositie. Met behulp van de DM kan nagegaan worden welke details de maker van een foto, schilderij of ets heeft willen uitlichten. Uit onderzoek van Westhoff bleek bijvoorbeeld dat belangrijke details op schilderijen en etsen van Rembrandt van Rijn exact op diagonalen blijken te liggen. Daarbij valt te denken aan ogen, handen of gebruiksvoorwerpen.
De plaatsing van de aandachtspunten op diagonalen is erg moeilijk bewust uit te voeren tijdens het maken van foto's of kunstwerken, maar kan wel tijdens de nabewerking ingezet worden. Zo kan bijvoorbeeld het hoofdonderwerp met behulp van de DM verder naar een van de hoeken geschoven worden.[3] Zo is de DM inzetbaar als methode bij het bijsnijden van eigen werk.[4] Hiervoor bevat Photoshop Lightroom sinds 2007 een gereedschap om foto's te croppen volgens de DM, naast toepassingen voor andere compositieregels,[5] en het Golden Crop gereedschap voor Photoshop CS2 en hoger bevat ook de DM.[6] Sinds 2009 zijn er ook scripts beschikbaar voor Paint Shop Pro, GIMP en Picture Window Pro en in 2010 ook voor Inkscape. Vanaf GIMP 2.8 zal de DM standaard onderdeel uitmaken van het programma.[7]
De DM is alleen toepasbaar op afbeeldingen die bepaalde details willen uitlichten of benadrukken, zoals een portret waarin een lichaamsdeel meer aandacht verdient, of een reclamefoto waarmee een product aangeprezen wordt. Op sommige foto's van landschappen zijn eveneens belangrijke details zichtbaar zoals mensen, (losstaande) bomen of gebouwen die op de diagonalen kunnen liggen, maar doorgaans gaat het bij foto's van landschappen en gebouwen om het totaalbeeld, waarbij vaak andere lijnen de beeldopbouw bepalen, bijvoorbeeld de horizon.[8]
Fundering
Het is bekend dat de diagonalen, evenals de middelloodlijnen, het zwaartepunt en de hoeken, behoren tot de krachtlijnen van een vierkant, en als krachtiger worden beschouwd dan andere delen van het vierkant.[9] In hoeverre deze bevindingen over te dragen zijn op rechthoeken, zoals foto's in de verhouding 4:3 en 3:2, is tot op heden niet onderzocht. Naast de praktische onderbouwing van de DM via de diverse analyses zijn er vooralsnog geen wetenschappelijke onderzoeken bekend die de DM ook theoretisch kunnen bevestigen.
Externe links
Referenties
- º Hartel, M. (2008). Urban expression. Digital Photographer, 74(september), 30-42.
- º Westhoff, E. (2009). De diagonaal-methode. Zoom.nl Digitale Fotografie & Video, 2009(10), 82-87.
- º Elzenga, J. W. (2009). Digitale fotografie natuur: Tips en technieken voor het fotograferen van landschap en dieren. Amsterdam: Pearson Education. Pp. 47-49.
- º Westhoff, E. (2007). De Diagonaal Methode. FocusXtra 2007 (februari), 18-19.
- º Evening, M. (2009). The Adobe Photoshop Lightroom 2 book: The complete guide for photographers. Berkely, CA: Adobe Press.
- º SourceForge (2010). Golden Crop: The ultimate Photoshop cropping solution. Verkregen op 7 november 2010.
- º GNOME Bugzilla (2009, January 3). Bug 566443: Diagonal Method guidelines for crop tool.
- º Elzenga, J. W. (2009). Digitale fotografie natuur: Tips en technieken voor het fotograferen van landschap en dieren. Amsterdam: Pearson Education. P. 49.
- º Arnheim, R. (1954). Art and visual perception: A psychology of the creative eye. Los Angeles: University of California Press.
| Fotografie |
|---|