Balder

Balder (ook geschreven als (Oudnoords:) Baldr of (IJslands:) Baldur) is een asengod uit de Noordse mythologie. Zijn naam is afgeleid van een Oudgermaans woord dat ’heer, held, vorst’ betekende, of ook ’de lichtgevende/stralende’).

Volgens het boek Gylfaginning in de Proza-Edda van de IJslander Snorri Sturluson was Balder een zoon van Odin en Frigg, en dus een broer van Hödur en Hermodr. Hij bezat het (destijds) grootste schip, Hringhorni, en woonde in het paleis Breidablik met zijn vrouw Nanna en zoon Forseti. Zolang hij leefde zou het paleis waarin hij woonde licht over de aarde verspreiden. Daarom werd Balder ook geëerd als god van het licht en de lente, van de wijsheid en de welsprekendheid. Zijn rechtvaardigheid en zijn goede humeur deden iedereen de sombere tijden vergeten.

Maar in een droom werd voorspeld dat iemand Balder zou vermoorden. Daarom liet Frigg iedereen een belofte afleggen, hem geen kwaad te doen. Zowel de bomen als de dieren moesten de eed afleggen, niemand werd vergeten. Door deze maatregel vergat iedereen al gauw de doodsbedreiging en keerde de rust weer. Maar Loki, de onruststoker, was niet tevreden. Hij kwam te weten dat de maretak de eed niet had afgelegd en Balder dus kon doden. Hij maakte van de maretak een pijl en liet die door Hodur, een blinde broer van Balder, afvuren op Balder. Zo doodde de nietsvermoedende Hodur zijn eigen broer.

Balder kan niet naar Walhalla omdat hij niet eervol op het strijdperk is gestorven, maar moet dus naar Hel (Folkvangr, de ’gewone’ onderwereld). Frigg smeekt alles ter wereld om opnieuw Balder weer naar de wereld te laten komen om daarna naar Walhalla te kunnen. Voorwaarde van Hel is dat dan iedereen, zonder uitzondering, op aarde moet treuren. Er is echter een reus die weigert te treuren, dit is een vermomming van Loki.

Bij Balders verbranding springt zijn vrouw Nanna op het vuur, waarbij zij omkomt en samen met Balder naar Hel gaat.

Maar wanneer na de Ragnarok de nieuwe wereld zal ontstaan, zal Balder het hoofdwezen zijn.

Balder is ook degene die de reuzendochter Skadi had hopen te mogen kiezen uit de asen ter vergoeding voor de dood van haar vader. Ze mocht enkel de voeten van de kandidaten zien en koos er de meest blanke voeten uit. Maar het waren die van de zeegod Njord.

Trivia

In het beroemde gedicht Mei van Herman Gorter uit 1889 heeft het meisje Mei een tijdelijke verbintenis met de blinde god Balder, uit de noordse mythologie. Het is een lyrische beschrijving van liefdesvreugde en afscheidspijn.
Bij de Nederlandse marine zijn verschillende schepen naar Balder genoemd, de Hr. Ms. Balder uit 1879 en 1954.
Balder komt ook voor in het spel voor de Nintendo DS Shin Megami Tensei: Devil Survivor maar dan onder de naam Beldr. Hier is hij de grote vijand die wraak komt nemen voor wat Loki hem heeft aangedaan. Om hem te verslaan, moeten de held en zijn vrienden maretak zien te vinden, omdat ze hem alleen hiermee kunnen vermoorden.
Baldrs Draumar is tevens de naam van een Friese metalband.