Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Atheense democratie
De Griekse polis Athene, bestaande uit de stad Athene en het omliggende gebied Attika, stond tussen 508 v.Chr. en 322 v.Chr. onder direct democratisch bestuur. Deze Atheense democratie geldt nu als de oudste democratie ter wereld. Belangrijke politieke beslissingen in de stad werden genomen door een volksvergadering (ekklèsia), samengesteld uit de mannelijke burgers van dertig jaar en ouder. Vrouwen, slaven en vreemdelingen (metoiken, vooral immigranten uit andere Griekse staten) waren uitgesloten van deelname aan de vergadering; de deelnemers echter, hadden zo'n veertig maal per jaar spreekrecht en stemrecht over wetgeving. Een raad van vrijwillige burgers, de boulè, diende voorstellen in ter stemming. Ook de rechtspraak was democratisch georganiseerd in de vorm van volksgerichten (dikastèria).
Andere Griekse steden stelden ook een democratie in, en hoewel ze meestal het Atheense model volgden, was er geen enkele zo machtig, stabiel of goed gedocumenteerd als die van Athene. De publieke opinie van de stemmers werd beïnvloed door de politieke satire die uitgevoerd werd door komische dichters in de theaters.
Solon, Kleisthenes (Hervormingen van Kleisthenes) en Ephialtes droegen allemaal bij tot de ontwikkeling van de Atheense democratie. Historici verschillen van mening over het feit welke van hen verantwoordelijk was voor welke instelling, en welke van hen het meeste een echte democratische beweging vertegenwoordigde. Het is het meest gebruikelijk om de Atheense democratie te dateren uit de tijd van Kleisthenes, omdat de grondwet van Solon faalde en vervangen werd door de tirannie van Peisistratos, terwijl Ephialtes de grondwet van Kleisthenes vreedzaam herzag. Hipparchos, de broer van de tiran Hippias, werd vermoord door Harmodios en Aristogiton, die vervolgens werden vereerd door de Atheners voor hun vermeende herstel van de Atheense vrijheid.
De grootste en langstzittende democratische leider was Perikles; na zijn dood werd de Atheense democratie twee keer kort onderbroken door oligarchische revoluties tegen het einde van de Peloponnesische Oorlog. Het werd een beetje aangepast nadat de democratie werd hersteld onder Eukleides; de meest gedetailleerde geschreven bronnen gaan over deze vierde-eeuwse aanpassing in plaats van het systeem van Perikles. De Atheense democratie ging ten onder door toedoen van de Macedoniërs in 322 v.Chr.. De Atheense instellingen werden later nieuw leven ingeblazen, maar de mate waarin het een echte democratie was is discutabel.
Bibliografie & verder lezen
- F. Naerebout, Griekse Democratie. Democratische politiek in het klassieke Athene, Amsterdam, 2005. ISBN 9789053568019