Eris (dwergplaneet)

Eris

Eris.

Een realistische illustratie van de dwergplaneet Eris, met z'n maan Dysnomia (genoemd naar de dochter van de godin Eris), en in de verte de zon schijnend.
Eigenschappen
Aantal manen	1
Diameter	2400 km (± 100 km)
Afplatting	?
Omtrek	1200 km ± 50 km
Massa	1.67 (± 0.02) ×1022kg
Rotatietijd (dag)	? uur
Omlooptijd zon (jaar)	557 jaar (203.500 dagen)
Afstand tot de zon (gem)	1,013x1010 km 67,70 AE
Atmosfeer	?
Temperatuur (gem)	Ca. 30 K (-243 °C)
Kleur	?
Kern	?

(136199) Eris is een dwergplaneet die is genoemd naar de Griekse godin van de twist (zie Eris (mythologie)). Ze werd reeds gefotografeerd op 21 oktober 2003, maar pas in 2005 geïdentificeerd als een bewegend object in ons zonnestelsel. De ontdekkers zijn Michael Brown (California Institute of Technology), Chad Trujillo (Gemini Observatory) en David Rabinowitz (Universiteit van Yale).

Eris kreeg toen de voorlopige codenaam 2003 UB₃₁₃, omdat Eris reeds in 2003 gefotografeerd werd, alhoewel toen nog niet herkend als bewegend hemellichaam. Tot 14 september 2006 stond Eris bekend als planetoïde, 2003 UB₃₁₃. Vanaf 24 augustus 2006 wordt het object door de Internationale Astronomische Unie geclassificeerd als dwergplaneet. Op 13 september 2006 werd officieel de benaming 'Eris' aan de dwergplaneet toegekend. In de pers was de koosnaam Xena populair.

Naast Eris werd Pluto (voorheen planeet) en Ceres (voorheen de eerst ontdekte planetoïde) ook dwergplaneet. Eris bevindt zich in de Kuipergordel en heeft een geschatte diameter van 2400 km, ongeveer 5% groter dan Pluto, en staat op haar verste punt 3 keer zo ver van de zon als Pluto, dat is 97,6 AE (AE = de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon).
Om Eris draait een maan, geheten Dysnomia, vernoemd naar de dochter van de godin Eris.

Ontdekking

Reeds op 21 oktober 2003 werden met de Samuel Oschintelescoop foto's genomen van Eris, maar men ontdekte pas dat het hemellichaam bewoog toen men 15 maanden later (op 8 januari 2005) de foto's nog eens onderzocht. De ontdekking werd op 29 juli 2005 in de pers aangekondigd.

Karakteristieken

Bij opname van objecten uit de Kuipergordel is aanvankelijk vaak alleen de helderheid van een object bekend. Die helderheid zegt iets over de grootte van een object, maar hangt ook af van het reflectievermogen van dat object. Eris is dusdanig helder dat zelfs al zou zij 100% van het licht reflecteren zij nog steeds groter zou zijn dan Pluto, 2250 km in doorsnede. De grootte van Eris is echter met behulp van de Hubble-telescoop direct gemeten, en hieruit is gebleken dat deze in doorsnede inderdaad ongeveer 2400 km bedraagt. Dit betekent dat Eris een uitzonderlijk hoog reflectievermogen heeft van ongeveer 86%, hetgeen verklaard zou kunnen worden als het oppervlak van Eris met name uit methaan-ijs zou bestaan dat tijdens ieder perihelium verdampt en daarna weer neerslaat tot een nieuwe, goed reflecterende laag.

Het maantje zou een diameter van 250 km hebben en 60 keer minder helder zijn.

Ook in massa is Eris groter dan Pluto, na metingen aan de omlooptijd en -baan van maantje (Brown et al. 2007) is vast komen te staan dat Eris ongeveer 1,27 (± 0,02) maal zo zwaar is als Pluto.

De dwergplaneet heeft een omlooptijd van 557 jaar, een periheliumafstand van 37,8 AU, een apheliumafstand van 97,6 AU, een excentriciteit van 0,44 en een glooiingshoek van 44°. Dit laatste is mede de oorzaak dat de dwergplaneet nu pas ontdekt is, tot nog toe hebben weinigen in de regio ver buiten het vlak van de ecliptica gezocht.

Zie ook

• Lijst van transneptunische objecten

Bronnen

Externe links

• Minor Planet Electronic Circular (MPEC 2005 O-41) van het Minor Planet Center (29 juli 2005 19h33 UT)

  Vrije mediabestanden over Eris op Wikimedia Commons

het Zonnestelsel