Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
LEGO
 |
 |
 |
 |
 |
 |
LEGO is een Deense speelgoedfabrikant die bekend is geworden met gekleurde kunststofblokjes.
De blokjes worden onder de naam "LEGO" verkocht; zodoende refereert de naam niet alleen aan de fabrikant, maar is ook een soortnaam voor het speelgoed geworden. De fabrikant is de grootste speelgoedfabrikant van Europa met een omzet van 11,7 miljard Deense kronen (1,57 miljard euro) in 2009 [1]. Inmiddels heeft LEGO al twee keer de prijs "speelgoed van de eeuw" gewonnen.
De LEGO Group is op vier na de grootste speelgoedfabrikant van de wereld.
Geschiedenis
 Zie Geschiedenis van LEGO voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
In 1916 begon Ole Kirk Christiansen in het Deense stadje Billund een houtbewerkingszaakje. De eerste jaren maakte hij voornamelijk meubels, maar vanaf 1932 ging hij zich ook toeleggen op houten speelgoed en kwam de naam LEGO in gebruik. De naam "LEGO" is afgeleid van de Deense woorden "LEg GOdt" (speel goed). Later bleek het woord in het Latijn te interpreteren als "ik verzamel" (ook "ik kies" of "ik lees").
Toen na de Tweede Wereldoorlog het gebruik van kunststof steeds populairder werd ging Christiansen dit materiaal ook gebruiken voor zijn speelgoed. In 1947 begon het bedrijf onder licentie plastic bouwstenen te produceren: blokjes met aan de bovenkant ronde noppen en hol aan de onderzijde, waardoor de blokjes aan elkaar verbonden konden worden. In 1957 patenteerde LEGO een belangrijke verbetering: door buisjes in de onderzijde van de steentjes te plaatsen, konden ze op meer manieren aan elkaar verbonden worden. Dat werd het LEGO-steentje zoals we dat nu kennen. In die tijd werd echter een mindere kwaliteit plastic (celluloseacetaat) gebruikt.
De slechte kwaliteit van de steentjes bezorgde LEGO een slechte naam en de zaken gingen steeds slechter. In 1958 stierf Ole Kirk Christiansen en zijn zoon Godtfred nam de zaken over. Langzaam ging de kwaliteit van de kunststof steentjes vooruit en de zaken gingen beter. Nadat in 1960 een opslagplaats in vlammen opging, werd besloten te stoppen met het houten speelgoed en de kunststofblokjes tot "core business" te verheffen.
In 1961 werd het systeem met wielen uitgebreid. Hierdoor werden de mogelijkheden veel groter. LEGO werd vanaf dit jaar ook verkocht in de Verenigde Staten en Canada.
In 1962 worden elementen geïntroduceerd waarvan de hoogte 1/3 was van de standaardhoogte.
In 1963 werd de tot op dat moment gebruikte kunststof celluloseacetaat verruild voor het stabielere Acrylonitril butadieen styreen (ABS), het materiaal dat tot op heden (2011) nog wordt gebruikt.
In 1966 werd één van de meest succesvolle LEGO-series gelanceerd; het LEGO treinsysteem. Met een motor van 4,5 volt (later 12 volt en nog later 9 volt) kon met zelfgebouwde treintjes over rails worden gereden (en in 2006 werden draadloos bestuurbare treintjes op de markt gebracht).
In 1969 werd een nieuw, speciaal op jonge kinderen gericht, systeem op de markt gezet: DUPLO. De DUPLO-stenen waren groter dan de gewone LEGO-steentjes en bevatten geen kleine onderdelen (inslikkingsgevaar).
Vanaf 1970 kende LEGO een enorme groei. Er werden wereldwijd meerdere nieuwe fabrieken opgezet en het assortiment werd steeds groter. "FABULAND" was gericht op kleinere kinderen om eigen fantasiewerelden te bouwen en in 1977 ontstond de "LEGO Technic"-serie. Hiermee konden (vooral) zeer gedetailleerde voertuigen gebouwd worden en de mogelijkheden waren vrijwel eindeloos. In 1987 werd de "Technic" serie uitgebreid met "LEGO Pneumatic". Een paar jaar eerder, begin jaren tachtig werd voor het eerst Ruimtevaart LEGO uitgebracht waarmee ruimteschepen, raketten en maanvoertuigen gebouwd konden worden. Dit is een van de eerste thema-sets waar er rondom een onderwerp een serie van producten wordt uitgegeven.
Eén van de laatste uitbreidingen op de kunststofblokjes zijn de LEGO Mindstorms "Robotic Invention Systems". Hiermee zijn robots te bouwen die door middel van sensoren op hun omgeving kunnen reageren. Er zijn verschillende soorten programmeerblokjes, de oudere zijn "voorgeprogrammeerd", de nieuwste soorten RCX en NXT zijn ook zelf te programmeren. Met die systemen kun je je robot tot "leven" wekken. Hiervoor zijn intussen meerdere programmeertalen beschikbaar.
Maar ook in de originele LEGO kwam een vernieuwing. De zogenaamde "System"-LEGO bestond aanvankelijk alleen uit rode en witte steentjes, nadien kwamen er daken, deuren en ramen bij. Groene blokjes werden ontworpen zodat boompjes en bouwplaten mogelijk werden. Nadien werd geel een populair gebruikte kleur. De modernste kleuren zijn lichtgroen, lichtblauw en Winnie The Pooh-oranje. (Wat ook gebruikt wordt in de nieuwe pompoenmodellen in Legoland-Billund.)
In 1988 verliep het laatste patent van voor de originele blokjes; sindsdien zijn er verschillende fabrikanten die gelijkvormige blokjes maken onder andere namen. In november 2008 verwierp het Hof van Justitie van de Europese Unie een beroep van het bedrijf op het Europees merkenrecht: het Hof stelde dat technische functies (zoals bouwsteentjes) geen beschermd merk kunnen zijn.[2][3] Deze uitspraak werd nogmaals bevestigd in 2010.[4]
Op 28 januari 2008 vierde LEGO zijn 50ste verjaardag. Daarvoor werden er minifigs van popsterren gemaakt. Het waren Amy Winehouse, Madonna en Cliff Richard[5]. De webpagina van Google toonde speciaal voor deze gelegenheid een aangepaste versie van het Google-logo.[6]
Door de jaren heen zijn al veel LEGO gerelateerde wereldrecords gemaakt en verbroken. Op 6 juni 2010 werd te Limmen de hoogste LEGO-toren ter wereld gebouwd. Deze had een hoogte van 30,52 meter.
Ontwerp en productie
De nieuwe Legosets worden voornamelijk in het hoofdkantoor in Billund ontworpen, maar het bedrijf heeft ook kantoren in München, Barcelona, Los Angeles en Tokio. De ontwerpgroep bestaat uit 120 personen van 15 verschillende nationaliteiten.[bron?]
In 2004 zijn er wereldwijd meerdere fabrieken waar de LEGO-steentjes en accessoires worden geproduceerd. In Denemarken staan twee fabrieken en verder staan er fabrieken in de Verenigde Staten, Zwitserland, Zuid-Korea en Tsjechië. Gezamenlijk produceren deze fabrieken ongeveer 20 miljard LEGO-steentjes per jaar. Het assortiment bestaat uit ongeveer 2200 verschillende stenen die worden vervaardigd in 55 verschillende kleuren. De kwaliteitseis dat iedere mal slechts een afwijking van 0,002 millimeter mag hebben, zorgt ervoor dat er per miljoen stenen slechts 18 tussen zitten die niet aan de eisen voldoen.[bron?] Alle Legostenen die van 1958 tot op heden zijn geproduceerd moeten op elkaar passen; het mag hierbij niet uitmaken in welk jaar of in welke fabriek de stenen zijn gemaakt.
De kunststof die wordt gebruikt om LEGO-bouwstenen te maken wordt door het Duitse chemieconcern Bayer geleverd. [7][8]
Kwaliteit
| Het aantal combinaties dat kan worden gemaakt met een tot en met zeven 2x4 bouwstenen.[9] | |
| Bouwstenen | Combinaties |
|---|---|
| 1 | 1 |
| 2 | 24 |
| 3 | 1560 |
| 4 | 119 580 |
| 5 | 10 116 403 |
| 6 | 915 103 765 |
| 7 | 85 747 377 755 |
Vanaf het moment dat de populariteit begon te stijgen, werden de kwaliteitseisen hoger. De makers van LEGO ontwierpen "De 10 Geboden van LEGO", waarop de fabricage altijd zou worden afgesteld. Deze 10 geboden worden tot op heden gewaarborgd en nog steeds gerespecteerd bij het ontwerpen van nieuwe Legostenen. De "Geboden" houden onder andere het volgende in:
- Zowel jongens als meisjes moeten met dezelfde LEGO kunnen spelen.
- Per ontworpen blokje moet er een zeer groot aantal bouwmogelijkheden blijven; zes standaard bouwstenen (afmeting 2x4) zijn op maar liefst 915.103.765 verschillende manieren te combineren.
- LEGO-blokjes moeten identiek zijn in afmetingen; de mallen die de stenen 'persen' hebben een afwijking van maximaal 0,002 mm. (Toen LEGO startte met het maken van de plastieken blokjes, was dit "slechts" 0,005 mm).
- LEGO moet inventief zijn en de verbeelding mag de enige beperking zijn. Dit is overigens ook een slogan van LEGO: "je verbeelding is de enige beperking".
- LEGO moet duurzaam zijn, wat betekent dat de kleur en de vorm van een bouwsteen niet mogen veranderen.
Beeldmerk
Het beeldmerk van LEGO, het woord LEGO in witte letters met een gele en zwarte omranding op een vierkant rood vlak, is wereldwijd beroemd. Het wordt dan ook angstvallig bewaakt om te voorkomen dat het misbruikt wordt. Het woord LEGO wordt door het bedrijf ook consequent met hoofdletters gespeld.
Legoland
| Zie Legoland voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Sinds 1968 bestaan er ook themaparken in LEGO-stijl. In dat jaar werd het eerste Legoland geopend in Billund. Eind jaren negentig werden nog twee parken gebouwd: in 1996 opende Legoland Windsor in Engeland en in 1999 Legoland California in de Verenigde Staten. Legoland Deutschland, het nieuwste park, opende in 2002. Legoland Windsor trekt jaarlijks 1,3 miljoen bezoekers. De overige drie parken worden jaarlijks door ongeveer 1,4 miljoen mensen bezocht.[bron?]
Ondanks deze hoge bezoekersaantallen, hebben alle vier parken hun verwachtingen niet waar gemaakt: de parken behaalden niet hun beoogde winst. In juni van 2005 kocht de Blackstone Group, een investeringsbedrijf uit New York City, 70% van de aandelen van de vier parken en bracht deze onder de merknaam Merlin Entertainments Group. De LEGO Group behoudt tot op heden 30% van de aandelen.[10]
Trivia
- De eerste slogan van LEGO was Det bedste er ikke for godt (Nederlands: Het beste is niet goed genoeg).
- Talrijke specifieke thema's zijn uitgewerkt met behulp van LEGO. Zo zijn verschillende Bijbelverhalen nagebouwd in LEGO,[11] bestaan er taferelen uit Harry Potterfilms en Jurassic Park, en werden ook bijvoorbeeld Trafalgar Square en de Allianz Arena nagebouwd.
- Op 5 augustus 2011 nam de ruimtesonde Juno drie speciaal vervaardigde LEGO-figuurtjes, die Jupiter, Juno en Galileo Galilei voorstellen, mee naar de planeet Jupiter.[12]
- In 2009 maakte James May voor zijn programma James May Toy Stories, een huis helemaal gemaakt uit LEGO. Het was groot genoeg om erin te wonen.
Zie ook
- LEGO Group
- MLCad, virtueel met LEGO bouwen op de computer.
- AFOL
- Minifig
- Legoland
- Lijst van LEGO-thema's
- Lijst van LEGO-bordspellen
- Lijst van LEGO-computerspellen
- LEGO De avonturen van Clutch Powers
- Bionicle
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met LEGO op Wikimedia Commons.
Bronvermelding
Bronnen, noten en/of referenties:
- (en) Company Profile LEGO 2007 (PDF) Lego.com
- (en) /(nl) Officiële LEGO-website
- º Lego bouwt winst stevig uit, De Telegraaf (04 maart 2010)
- º EU-Hof: iedereen mag legoblokjes maken, Volkskrant (12 november 2008)
- º (en) Tekst van de uitspraak
- º (nl) Iedereen mag Lego maken - NOS Nieuws dinsdag 14 sep 2010.
- º (en) Madonna en Amy Winehouse figuren
- º Een plaatje van het Google logo in LEGO
- º Informatie over Bayer-bricks
- º (en) Voorbeelden van Bayer-bricks
- º (en) A LEGO Counting problem
- º Legoland Denemarken.nl
- º The Brick Testament
- º (en) GeekDad Exclusive: Lego Minifigs Soon Headed for Deep Space - wired.com
| LEGO Group |
|---|
|