Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie en digitaal erfgoed, wenst u prettige feestdagen en een gelukkig 2025

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

München

Uit Wikisage
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Voor het gelijknamige Landkreis, zie Landkreis München.
München
Stad in Duitsland Vlag van Duitsland
Wapen van München
München
München
Situering
Deelstaat Beieren
Regierungsbezirk Opper-Beieren
Coördinaten 48°008′N 11°034′E
Algemeen
Oppervlakte 310,4295 km²
Inwoners (31 mei 2006[1]) 1.305.522 (4206 inw/km²)
Hoogte 518 m
Burgemeester Dieter Reiter (SPD)
Overig
Postcodes 80331–81929
Netnummer 089
Kenteken M
Stad 25 districten
Gemeentenummer replace| source=09 1 62 000 | pattern=^(%d%d)%s?(%d)%s?(%d%d)%s?(%d*)$| replace=%1 %2 %3 %4 plain=false }}
Website www.muenchen.de
Locatie van München
Bestand:Bavaria M (town).svg
Portaal  Portaalicoon   Duitsland
rel=nofollow
rel=nofollow

München ([ˈmʏnçən]?; Beiers: Minga) is de hoofdstad van de Duitse deelstaat Beieren en met inwoners[2] de derde stad van Duitsland. München is een kreisfreie Stadt en behoort tot de belangrijkste economische en culturele centra in de Bondsrepubliek.

Geschiedenis

Bestand:München A Rathaus.jpg
Ansichtkaart van München aan het eind van de 19e eeuw

De stad werd in 1158 gesticht door hertog Hendrik de Leeuw, als handelspost nabij een klooster (Münichen). In 1253 resideerden de Beierse hertogen hier.

In de periode na de Eerste Wereldoorlog werd de stad het toneel van politieke onrust. In de strijd tussen links en rechts was even sprake van een socialistische, zogenoemde radenrepubliek, maar uiteindelijk werd München de plaats waar de NSDAP van Adolf Hitler geboren en groot werd. Adolf Hitler hield regelmatig toespraken in de bierkelders van de stad. In 1923 vond onder zijn leiding een 'putsch' plaats. Deze poging tot machtsovername strandde nabij de Odeonsplatz. De plek wordt tegenwoordig gemarkeerd door een bronzen gedenkteken, waarop de namen van vier gesneuvelde Beierse politiemensen staan gegraveerd. In de naziperiode werden op dezelfde plek juist de zestien gesneuvelde putschisten geëerd met een gedenkteken. Voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog vestigde de NSDAP hier zijn hoofdkwartier. In München bevinden zich nog verschillende bekende 'nazigebouwen', zoals de zogenaamde Führerbau op de Königsplatz en het voormalige Haus der Deutschen Kunst aan de Prinzregentenstrasse.

In 1938 vond in München de beruchte Conferentie van München plaats, waarbij door nazi-Duitsland, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk buiten aanwezigheid van Tsjecho-Slowakije werd bepaald dat het Tsjechische Sudetenland aan Duitsland werd toegewezen.

Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog was de stad voor een groot deel platgebombardeerd. Bij de wederopbouw na de oorlog werd besloten het historische centrum in oude luister te herstellen.

In 1972 vonden in München de zeventiende Olympische Spelen plaats, die werden overschaduwd door een Palestijnse terreuraanslag op de Israëlische sportploeg.

Bekende bezienswaardigheden

  • Kerken
    • De Frauenkirche (Vrouwenkerk), de hoofdkerk van München, gebouwd tussen 1468-1488 door architect Jörg von Halsbach, ook Ganghofer genoemd, met fraaie westtorens. Ook het interieur is bezienswaardig. De kerk is hoofdmonument van de Beierse bouwkunst.
    • De Asamkerk, gebouwd in 1733 door de gebroeders Asam.
    • De Theatinerkirche, is gebouwd tussen 1663-1688 met 18e-eeuwse gevel.
    • De Sint Michaelskerk uit de 16e eeuw met verschillende praalgraven. Koning Lodewijk II is hier bijgezet in de crypte.

Cultuur

Bestand:Alte Pinakothek.JPG
De Alte Pinakothek
Bestand:Deutschesmuseum2.jpg
Het Deutsches Museum
Bestand:Allianz Arena Pahu.jpg
De Allianz Arena, de thuishaven van FC Bayern München

Musea

Overige musea:

Sport

In 1972 organiseerde München de Olympische Zomerspelen, die overschaduwd werden door een gijzelingsdrama dat er plaatsvond. Negen Israëlische atleten werden gegijzeld door een groep Palestijnse terroristen. Tijdens de overval op de atleten werden twee sporters gedood. Bij een mislukte bevrijdingsactie kwamen ook alle gegijzelde atleten om het leven.

FC Bayern München is een van de succesvollste voetbalclubs ter wereld. De Duitse recordkampioen speelt in de Bundesliga met als thuisbasis de Allianz Arena (69.901 plaatsen,[3] 66.000 zonder staanplaatsen). Dit stadion wordt ook gebruikt door TSV 1860 München, dat echter nadat het in 2017 degradeerde naar de 3. Liga de proflicentie niet meer kon betalen en zo gedwongen werd om bij de amateurs te gaan spelen.

München was speelstad bij het WK voetbal van 1974 en 2006 en het EK voetbal van 1988. Ook tijdens het EK voetbal van 2020 zullen er in München wedstrijden worden gespeeld. In het Olympisch Stadion vonden voor Nederland zeer memorabele voetbalwedstrijden plaats. Het Nederlands elftal verloor er in 1974 de WK-finale met 1-2 van West-Duitsland. In 1988 revancheerde Nederland zich er door in de EK-finale de Sovjet-Unie met 2-0 te verslaan.

In 2002 vonden de Europese kampioenschappen atletiek plaats in het Olympisch Stadion van München.

München was in 1975, 1983 en 1993 gastheer van het WK ijshockey.

Evenementen

München is bekend vanwege een aantal jaarlijks terugkerende evenementen.

Gastronomie

Een bekende worstspecialiteit, die ook in andere delen van Beieren verkrijgbaar is, is de Weißwurst.

Stadsdelen

München bestaat sinds 1992 uit 25 stadsdelen (Stadtbezirke):

  1. Altstadt-Lehel
  2. Ludwigsvorstadt-Isarvorstadt
  3. Maxvorstadt
  4. Schwabing-West
  5. Au-Haidhausen
  6. Sendling
  7. Sendling-Westpark
  8. Schwanthalerhöhe
  9. Neuhausen-Nymphenburg
  10. Moosach
  11. Milbertshofen-Am Hart
  12. Schwabing-Freimann
  13. Bogenhausen
De stadsdelen van München
  1. Berg am Laim
  2. Trudering-Riem
  3. Ramersdorf-Perlach
  4. Obergiesing
  5. Untergiesing-Harlaching
  6. Thalkirchen-Obersendling-
    Forstenried-Fürstenried-Solln
  7. Hadern
  8. Pasing-Obermenzing
  9. Aubing-Lochhausen-Langwied
  10. Allach-Untermenzing
  11. Feldmoching-Hasenbergl
  12. Laim

Geboren in München

Zie Lijst van personen uit München voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Stedenbanden

Fotogalerij

Externe links

Wikimedia Commons  Vrije mediabestanden over München op Wikimedia Commons

Wikivoyage heeft een reisgids over dit onderwerp: München.

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen, noten en/of referenties
rel=nofollow
rel=nofollow
rel=nofollow
48°08′0″N, 11°34′0″E