Rauwkostdieet

Bestand:Salat Rohkost Limetten Chili Gurken Paprika Kiwi Tomaten.JPG

Voorbeeld van een rauwkostsalade; omdat het assortiment aan rauw eetbare voedingsmiddelen nogal groot is, zijn ook vele soorten salades mogelijk.

Raw-foodisme of Crudivorisme is het voedingsprincipe dat men in beginsel enkel voedsel in de natuurlijke samenstelling, oftewel rauw en dus niet gekookt of anderszins verhit, gebruikt.

Het woord ‘raw-foodisme’ is afgeleid van de Engelse woorden ‘raw food’, wat ‘rauw voedsel’ betekent. Als Nederlandse benaming van dit principe wordt wel de term "Rauwisme" gebezigd, terwijl aanhangers van het principe zich wel "rauwariërs" noemen. In het Engels heten ze "Raw fooders", of "Raw foodists". De term "Crudivorisme" is meer de Franse (Romaanse) naam van het principe.

Overigens wordt de desbetreffende voeding ook vaak aangeduid met de naam 'living food', oftewel "levend voedsel". Hiermee wordt dan bedoeld, dat de vele levende microben, die zich van nature in de gebezigde voedingsmiddelen bevinden, (onder andere vitamines en enzymen) niet bij de bereiding door verhitting gedood worden, maar blijven leven, zodat zij na de consumptie hun belangrijke natuurlijke functies bij onder andere de verwerking (digestie) van het voedsel ten volle kunnen uitoefenen.

Als vermeden andere vormen van verhitting naast koken, kunnen onder andere genoemd worden: gestoomd, gebakken, gegrild, gefrituurd, gewokt en magnetronnen. Verwarmen tot lichaamstemperatuur is echter wel toegestaan, voor de bereiding van voedsel maken raw-foodisten soms gebruik van een "dehydrator", waarin met name fruit en groente tot een temperatuur tot maximaal 40 graden Celcius wordt verwarmd en gedroogd.

Veelal wordt ook het vermijden van kunstmatige toevoegingen geacht begrepen te zijn in het nuttigen van enkel rauw voedsel.

Diverse varianten

Zoals zich ook voordoet bij andere alternatieve voedingsprincipes, kent het raw-foodisme meedere varianten.

• Allereerst is er de basisvariant, die inhoudt dat men als omnivoor ('alleseter', dus) dat alles (inclusief dierlijke melk, eieren, vis, gevogelte, vlees en groenten) enkel onbewerkt, oftewel rauw tot zich neemt.
• Vaak stelt men hierbij als extra eis dat deze producten zoveel mogelijk afkomstig zijn uit de biologische landbouw.
• Vegetariërs, veganisten, fruitariërs en aanhangers van nog andere alternatieve voedingsprincipes stellen zichzelf in menig geval als extra eis, dat hetgeen zij eten, zo veel mogelijk zijn natuurlijke vorm en/of samenstelling heeft en met name deze laatste derhalve niet door toedoen van verhitting veranderd is.

Rauw eetbaar plantaardige voedsel omvat met name fruit, bladgroenten, noten, zaden, pitten, kiemgroente, granen en zeewier. (Voorbeelden van veelgebruikte kiemen zijn alfalfa, taugé, tuinkers, broccoli- en radijskiemen). Vaak worden hiervan smoothies gemaakt met behulp van een blender, juicer of sapcentrifuge.

Uiteraard komen ook combinaties van dit soort varianten voor; zo zullen "rauw vegetariërs enz." vaak tevens de eis stellen, dat hun voedsel zoveel mogelijk biologisch geteeld is.

Ter bevordering van de eetbaarheid en de vertering worden bepaalde noten, pitten, zaden en granen in water geweekt en genuttigd in combinatie met waterrijke vruchten.

Diëtaire en gezondheidsaspecten van het rauwvoedsel-patroon

Over de gezondheidsaspecten van het het rauwvoedsel-patroon bestaat nogal wat discussie. De wetenschappelijke consensus is dat het strikt (oftewel 100%) naleven van het raw-foodisme kan leiden tot een tekort aan essentiële voedingstoffen, met name vitamine B12 en calcium, en verder tot ondergewicht, ontregeling van de menstruatiecyclus en tandbederf. Om deze redenen raadt het Voedingscentrum af om 100% rauw te eten. Er wordt geadviseerd tenminste 25% gekookt voedsel te eten.

Geclaimde voordelen

De theorie van rauw plantaardig eten is gebaseerd op onder andere de volgende uitgangspunten:

• Bij bakken, roosteren en frituren kunnen polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK's) ontstaan, dit zou kanker veroorzaken..
• Bij verhitten van zetmeelrijke producten ontstaat acrylamide, dit zou schadelijk zijn.
• Ook ontstaan bij verhitten zogenoemde Maillardreacties. Levensmiddelentechnologen willen deze reacties graag laten optreden omdat de producten die bij deze reacties ontstaan verantwoordelijk zijn voor de bruinkleuring van bijvoorbeeld brood en gebak, bier, chocolade en koffie; en ook een aangename smaak tot gevolg hebben. In (en buiten) het lichaam worden deze stoffen (via Schiffse basen en Amadori producten) tenslotte omgezet in Advanced glycation end products (AGE's)). AGE’s worden ervan verdacht belangrijke factoren te zijn bij cardiovasculaire aandoeningen en diabetes.
• Door het harden van plantaardige oliën ontstaan transvetzuren. Een hoge inname van transvetzuren verhoogt het risico op hart- en vaatziekten.
• De aanhangers van het rauwvoedseldieet veronderstellen dat tijdens de miljoenen jaren van de evolutie het menselijk genoom volledig geschikt is geraakt aan het verwerken van het voedsel dat de paleolithische mens at. Sinds de mens ongeveer 10.000 jaar geleden begon met het domesticeren van dieren en het verbouwen van voedsel is het voedingspatroon anders geworden: onder andere minder voedingsvezels en proteïnen, meer koolhydraten en een duidelijk andere verhouding tussen omega-3 vetzuren en omega-6 vetzuren. Volgens aanhangers van het raw-foodisme heeft het genoom van de mens zich onvoldoende kunnen aanpassen aan het veranderde dieet waardoor het lichaam niet goed in staat zou zijn om te gaan met de stoffen die bij verhitten van voedsel ontstaan. Dit zou aan de basis liggen van chronische degeneratieve aandoeningen.
• Bij verhitten van vetten van onverzadigde oliën ontstaan vetzuurperoxides en transvetzuren, een gevolg van het kapotmaken van de onverzadigde (dubbele) bindingen door vrije radicalen.
• Bij verhitting boven de 40 graden Celsius worden sommige vitaminen en vooral enzymen vernietigd door de hitte van het kookproces. Dientengevolge dienen de functies, die zij hebben bij de verwerking van het voedsel overgenomen te worden door in het lichaam aanwezige vitaminen en enzymen, met als gevolg, dat deze niet langer hun taak in het afweersysteem kunnen uitoefenen, waardoor men meer vatbaar wordt voor ziektes, terwijl ook het verouderingsproces aanmerkelijk versnelt.
• Cholesterolspiegels. Een onderzoek uit 2005 toonde aan dat mensen met een voedingspatroon dat voor 70–100% bestaat uit (gekiemde) groenten, fruit, zaden, pitten en noten, een lager totaalcholesterol en minder triglyceriden hebben dan mensen met een gemiddeld dieet.
• Rauw voedsel is beter voor het milieu omdat er geen energie nodig is voor de bereiding.

Gezondheidsrisico's

Het naleven van een rauwvoedseldieet is ongezond en leidt na enige tijd tot tekorten en gezondheidsproblemen, en dan met name:

• Vitamine B12-deficiëntie. Vitamine B12 wordt uitsluitend aangemaakt door micro-organismen (bacteriën en archaea) en voor de mens werkzame vormen van deze vitamine komen uitsluitend voor in dierlijk voedsel. Aangezien het alleen eten van rauw voedsel in veel gevallen samengaat met veganisme, ligt het gevaar van B12-deficiëntie op de loer.
• Bij het eten van rauw dierlijk voedsel bestaat bovendien een behoorlijk risico op voedselinfectie.
• Hyperhomocysteïnemie ofwel een verhoogde homocysteine-spiegel. Dit ontstaat waarschijnlijk door de vitamine B12-deficiëntie bij 38% van de volgers van een rauw voedseldieet. Hyperhomocysteinemie is geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
• Calciumdeficiëntie. Een tekort aan calcium geeft op den duur:
  • tandproblemen; door demineralisatie als gevolg van het calciumtekort zullen de tanden losser gaan zitten en uiteindelijk uitvallen.
  • osteoporose; vanwege het tekort aan calcium in de voeding wordt dit gemobiliseerd uit de botten, wat leidt tot broze botten, die makkelijk kunnen breken.
• Carotenoïden worden na verhitting beter opgenomen. Door verhitting worden de celwanden afgebroken waardoor de carotenoïden vrijkomen. Zo wordt lycopeen uit rauwe tomaten veel beter opgenomen in de vorm van tomatenpuree of gebakken tomaten. Bètacaroteen, ofwel provitamine A, wordt veel beter opgenomen uit gekookte wortelen dan uit rauwe wortelen. Niettemin hebben mensen die langdurig strikt volgens de rawfoodregels hebben gegeten gunstige bètacarotenspiegels in hun serum
• Sommige rauwe voedingsmiddelen bevatten van nature giftige stoffen. Champignons bevatten agaritine, een stof waarvan men denkt dat hij kankerverwekkend is. Deze wordt door koken of bakken grotendeels afgebroken. Rauwe peulvruchten bevatten lectinen, ook deze worden bij koken afgebroken. Onbewerkte cassave bevat het giftige blauwzuur in de vorm van glycosiden.

Aanhangers

Er is een beperkte aanhang van het raw-foodisme. Momenteel zijn er wereldwijd 71 raw-foodrestaurants. Omstreeks 1996 zouden dat er nog maar twee zijn geweest. Ook in Amsterdam zijn inmiddels vier raw-foodrestaurants geopend.

Geschiedenis

Dr. Bircher Benner (1867–1939), oprichter van een rauwkostsanatorium in Zwitserland, hechtte veel belang aan rauwkost en beweerde dat levensenergie door de zon via de planten wordt geleverd.

De Deense arts Kirstine Nolfi (1881–1957) vertelt in haar boek Levende føde (1944, vertaling: Levend voedsel, 1950) haar ervaringen met rauw voedsel. Door te kiezen voor rauw voedsel genas zij zichzelf van borstkanker. Daarna richtte zij een sanatorium op, waarin zij mensen met ernstige ziekten behandelde met rauw voedsel en andere natuurlijke therapieën.

Dr. Ann Wigmore (1909–1994) was de oprichtster van het Natural Health Institute in Puerto Rico en heeft diverse boeken over levend voedsel geschreven.

Recenter zijn David Wolfe en Stephen Arlin progagisten van raw food.

Bronnen

Externe links

• Rawfood Nederland
• Levend voedsel
• Rauwe voeding
• raw food [2]