Perpetuum mobile

Een perpetuum mobile oftewel Latijns : voortdurend (of eeuwig) bewegend, (spreek uit: per-pee'-tu-um mo'-bi-lee) is een denkbeeldig apparaat dat eenmaal in beweging, uit zichzelf blijft bewegen en in staat geacht wordt energie op te wekken uit niets. Men spreekt dan van een perpetuum mobile van de eerste soort. Een perpetuum mobile van de tweede soort is een apparaat dat in staat is warmte geheel om te zetten in mechanische arbeid. Ook dat is in de praktijk onmogelijk gebleken. De eerste wet van de thermodynamica stelt dat een perpetuum mobile van de eerste soort niet kan bestaan, en de tweede wet van de thermodynamica dat die van de tweede soort niet kan bestaan. En hoewel die wetten al meer dan een eeuw oud zijn worden er elk jaar nog octrooiaanvragen gedaan voor dergelijke apparaten. Vaak worden bijzonder ingenieuze redeneringen gevolgd, maar bij nadere beschouwing van deze apparaten blijven er toch steeds de volgende twee opties over: of het apparaat werkt niet, of er is toch een verborgen energiebron aanwezig.

Geschiedenis

De zoektocht naar een dergelijk apparaat is al heel oud, en er zijn op papier talloze voorbeelden bedacht, zoals een watermolen die energie opwekt die wordt gebruikt om water weer omhoog te pompen zodat de molen erop kan blijven lopen, een elektromotor die draait op de elektrische energie die hij zelf met een eraan gekoppelde generator opwekt, enz. In deze gevallen is echter altijd de opgewekte energie kleiner dan de benodigde energie om de beweging in stand te houden.
In de geschiedenis van de techniek zijn er vele uitvinders die beweren dat ze zo'n generator hebben vervaardigd en dat deze ook echt werkt. In de 17e t/m 19e eeuw werd de bron van energie meestal van mechanische oorsprong verondersteld, later werd elektriciteit, magnetisme of 'resonantie' gebruikt. Volgens de uitvinders van modernere varianten is de energie tegenwoordig meestal afkomstig van vacuümenergie of nulpuntsenergie. Ook wordt het 19e eeuwse concept van de ether vaak weer van stal gehaald. In de zeventiende eeuw speelt het "perpetuum mobile" ook een rol in het Clootcrans bewijs van Simon Stevin: niet als een daadwerkelijk apparaat, maar als een mechanische onmogelijkheid .

Toen in 1905 de 'relativiteitstheorie' aan het licht kwam, werd de destijds besproken 'aether/orgone' afgedaan als overbodig. Echter, rond 1925 geeft 'Quantum mechanica' weer reden tot het herrijzen van het fenomeen aether. Dit keer wordt het 'nulpunt' energie genoemd.

Overeenkomsten tussen uitvinders

Sommige uitvinders van vrije-energieapparaten beweren dat ze om hun apparaat op de markt te brengen worden tegengewerkt door de 'gevestigde energie-industrie', de 'geheime regering' van de wereld, die in werkelijkheid aan de touwtjes trekt, en/of door de 'gevestigde wetenschap'. Soms beweren ze dat ze zelfs met de dood bedreigd worden. Een plausibeler verklaring kan zijn dat hun apparaten niet werken, zodat potentiële fabrikanten niet geïnteresseerd zijn, en de mogelijke vervolging door justitie wegens fraude. Overigens liggen de uitvinders van vrije energie onderling ook steeds overhoop en beschuldigen collega's van plagiaat, oplichting, enz. Meestal worden de uitvinders van vrije-energiemachines ondergebracht in het vakje van de excentrieke uitvinders of 'cranks'. Een deel bestaat inderdaad uit oplichters en charlatans die proberen 'sponsors' te vinden om hun eindeloze 'experimenten' te bekostigen.

Lijst van uitvinders

Hieronder een lijst van uitvinders die beweren, of van wie wordt beweerd, dat ze een perpetuum mobile hebben gebouwd:

• John Bedini, uitvinder van een elektromotor die zichzelf van energie zou voorzien. Vaak beschuldigd van oplichterij.
• Cornelis Drebbel (1572-1633)
• John Worrel Keely (1827-1898), uitvinder van 'Orgone' waarop de keelymotor gebaseerd is, die zonder toegevoegde elektrische energie zou kunnen lopen. Orgone is door andere onderzoekers ook wel 'Aether' en 'DiaMagnetic' genoemd.
• Methernitha, een Zwitserse christelijke leef- en woongemeenschap die claimt een zogenaamde Testatikagenerator gebouwd te hebben. Van tijd tot tijd worden er door hen 'doorbraken' gemeld waarna het weer stil wordt.
• Stanley Meyer (1941-1998), uitvinder van de water fuel cell, een motor die zou werken met water als brandstof.
• Henry Moray (1892-1974), die beweerde de "energiegolven van het heelal" als energiebron te kunnen gebruiken.
• Viktor Schauberger (1885-1958). Oostenrijkse boswachter die 'vrije energie' uit water beweerde te halen. Hij noemde die vorm van energie 'DiaMagnetic' (ook wel 'orgone' of 'aether'). Het zou zich bij voorkeur in vortexen bewegen.
• John Searl (1932), Britse elektromonteur en bedenker van de Searl Effect Generator een gecombineerd 'anti-zwaartekracht toestel en vrije energie generator'. Vaak beschuldigd van oplichterij.
• Nikola Tesla (1856-1943) Overigens een belangrijk natuurkundige en uitvinder (hij is grotendeels de uitvinder van het moderne elektriciteitsnet) maar tegen het eind van zijn leven steeds excentrieker in zijn beweerde uitvindingen en opmerkelijke uitspraken. Vele patenten staan op zijn naam.
• Paramahamsa Tewari (1937), die beweert een 'zichzelf voedende' elektrische generator te hebben ontworpen.

Machines

Deze machines lijken op het eerste gezicht een perpetuum mobile, maar zijn het niet:

• drinkend vogeltje
• radiometer van Crookes