Eliëzer Ben-Jehoeda

Eliëzer Ben-Jehoeda, (Hebreeuws: אֱלִיעֶזֶר בֶּן־יְהוּדָה) (Luzki, Litouwen (thans Wit-Rusland), 7 januari 1858 – Jeruzalem, 16 december 1922) was een Joodse hebraïcus en journalist. Hij wordt beschouwd als de grondlegger van het modern Hebreeuws.

Leven

Ben-Jehoeda werd geboren als zoon van Leib Perlman en diens echtgenote Feyga Perlman en kreeg de naam Eliëzer Jitschak Perlman. Als wonderkind kon hij op driejarige leeftijd de Hebreeuwse tekst van de Bijbel en van het joodse gebedenboek lezen. Toen hij vijf jaar was, overleed zijn vader aan tuberculose. Enkele jaren later stuurde zijn moeder hem naar een rijke oom van haar, die voor Eliëzers opvoeding zorgde. Na zijn Bar Mitsva werd hij ingeschreven aan de jesjiva voor een rabbijnse opleiding. Daar kwam hij onder de invloed van een jonge progressieve rabbi, die ideeën volgde van de joodse Verlichting. Op een dag in 1872 toonde de rabbi hem een Hebreeuwse vertaling van Robinson Crusoë. Hij was erg onder de indruk en begreep plotseling dat Hebreeuws ook voor andere dan liturgische doelen gebruikt kon worden. Toen zijn grootoom te weten kwam dat Eliëzer de invloed van de joodse Verlichting had ondergaan aan de jesjiva, haalde hij hem uit de jesjiva en zette hem het huis uit.

Volgens zijn autobiografie had hij in 1875 een droom over het herleven van Israël en zijn taal.

In 1878 kwam hij aan in Parijs om aan de Sorbonne geneeskunde te studeren. Maar toen hij zich wegens zijn aanhoudende hoest liet onderzoeken, werd vastgesteld dat hij tuberculose had. Hij brak daarom zijn studies af.

Op advies van zijn arts, verhuisde hij naar Algiers, waar het warmere klimaat een gunstige invloed had op zijn tuberculose. Daar ontdekte hij dat de Hebreeuwse uitspraak van de sefardische joden zo anders was dan de uitspraak die hij had geleerd, dat hij hen niet eens begreep, en dat zij hem niet begrepen. Toen hij hun uitspraaksysteembestudeerde, vond hij dat het vloeiender en melodieuzer was dan de asjkenazische uitspraak. Hij nam aan dat het dichter bij de oorspronkelijke uitspraak van het Bijbelse Hebreeuws lag, en stond erop om voortaan de sefardische uitspraak te gebruiken en aan anderen te onderwijzen.

Hoewel het klimaat van Algiers zich zeer gunstig uitwerkte op zijn gezondheid, besloot hij, dat als hij dan toch aan tuberculose zou moeten sterven, hij liever in zijn land zou sterven. Hij emigreerde in 1881 naar Palestina, een streek in het Osmaanse rijk, en ging in Jeruzalem wonen, wat toen niet meer was dan een dorpje.