Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jules Deelder
| Jules Deelder | ||
| ||
| Algemene informatie | ||
| Bijnaam | De nachtburgemeester van Rotterdam | |
| Volledige naam | Julius Anton Deelder | |
| Geboren | 24 november 1944 | |
| Land |  Nederland
| |
| Beroep | dichter, schrijver | |
| Werk | ||
| Jaren actief | 1968 - heden | |
| Uitgeverij(en) | De Bezige Bij | |
| Dbnl-profiel | ||
| Website | ||
Julius Anton (Jules) Deelder (Rotterdam, 24 november 1944) is een Nederlandse dichter, voordrachtskunstenaar, performer en schrijver. Zijn bijnaam is De nachtburgemeester van Rotterdam.
Levensloop
Deelder werd geboren te Rotterdam op 24 november 1944, in de wijk Overschie. Na de HBS studeerde hij enkele jaren voor de akte Nederlands. Op zijn elfde schreef hij zijn eerste gedicht met de titel 'Hoort, men werpt een atoombom' en in 1962 debuteerde hij in het Algemeen Handelsblad met het gedicht "Straat". Hij werd ontdekt door Simon Vinkenoog (door Deelder steevast aangeduid als "ene Simon V. te A.") die hem uitnodigde als deelnemer aan een poëzie-manifestatie in het Amsterdamse theater Carré in 1966. Drie jaar later verscheen zijn debuutbundel Gloria Satoria (1969). Diverse bundels volgden, en Deelder ging ook korte verhalen schrijven. In de jaren negentig trad hij veelvuldig op met Herman Brood en met collega-dichter Bart Chabot.
Naast dichter en schrijver is Deelder een performer (noemt zichzelf "aucteur",[1] een auteur die gelezen, gezien en gehoord moet worden[2]), en (jazz)drummer.
Als verstokt fan van de voetbalclub Sparta, dichtte Deelder, toen in 1988 Nederland tijdens het EK van Duitsland won : Zij die vielen/ rezen juichend/ uit hun graf.[3]
Hij gebruikt veel korte zinnetjes, doorspekt met Engelse termen en woorden uit de popwereld. Deelder draagt altijd een penozepak, heeft gladgekamd haar, een stijlbril en een klein sikje. Het tijdschrift Esquire bekroonde hem als 'Bestgeklede Nederlander'. Zijn uitspraak, zowel in dialoog als in zijn voordracht, is uitgesproken Rotterdams - Deelders spraak kan zelfs gelden als stereotype van dit stadsdialect.[4] Hij wordt gerekend tot de performance poets of popdichters.[5] Regelmatig terugkerende thema's in zijn werk zijn Rotterdam, drugs, jazz, de Tweede Wereldoorlog en het Derde Rijk. Veel van zijn werk is absurdistisch, tot en met de naam van zijn vijfkoppige jazzcombo, Trio Me Reet. Het combo bestond uit Jules Deelder (drums), Chris Koenen (gitaar), Aad van Pijlen (basgitaar) en de tenorsaxofonisten Boris Vanderlek en Ger 'Sax' van Voorden.
Een ontmoeting met Jimi Hendrix op 10 november 1967 heeft grote indruk op Deelder achtergelaten.[6] In diverse boeken heeft Deelder over deze ontmoeting geschreven, volgens Deelder ging het gesprek "of we elkaar al jááren kenden!". Er is een reconstructie gemaakt over deze ontmoeting getiteld "Mind & Fancy", hoewel Deelder beweert een aan hem gegeven briefje van Hendrix te hebben (deze wordt in het interview met Piet Piryns uit 1984 ook genoemd: "Let your mind and fancy roll on" staat erop), kon hij die anno 2004 niet meer vinden. Na de opnamen beweert Deelders vriendin dat het briefje inmiddels is gevonden.[7] Tijdens een uitzending op 29 december 2008 van het tv-programma Top 2000 à Go-Go heeft Deelder deze inmiddels beroemde anekdote nogmaals uit de doeken gedaan, en was dit keer wel in staat het veelbesproken briefje voor de camera te tonen.[8]
In de jaren 1968 - 1969 maakte Deelder deel uit van de Rotterdamse popgroep Popera, die verder bestond uit Rob en Roselie Peters, en componist Peter Snoei. Popera, aanvankelijk Schlagergezelschap De Hyacinth genaamd, maakte Engelstalige popmuziek die geïnspireerd was op operamuziek. De groep bracht drie singles uit, en nam een aantal demo's op. In 2013 werden een aantal van deze nummers opnieuw uitgevoerd op Radio Rijnmond, door hedendaagse artiesten.[9][10]
Jules Deelder is verder bekend van diverse reclamecampagnes, waaronder die voor de 'lichte borrel' Legner, luchtvaartmaatschappij Basiq Air en wasmiddelmerk Robijn (waarvoor hij zelfs een maagdelijk wit kostuum aantrekt). Ook was Deelder samen met Johnny van Doorn te zien in een reclamefilmpje voor het (inmiddels van de markt verdwenen) zoutje 'Djokja'. Deelder was reeds in de jaren 60 actief in de reclamewereld en gold als een talent in Rotterdamse reclamekringen.[11] Zijn motto: "Wat nergens op lijkt, is echt". Deelder zei in een interview over reclame: "[reclame is] ook een cultuuruiting en aangezien ik een BV heb voor verspreiding van eigentijdse cultuur doe ik dus ook aan reclame."[12] De BV Deelder bevordert volgens de statuten "verkoop van eigentijdse cultuuruitingen in de ruimste zin van het woord".[13] In 1995 liep het, door belastingschuld en een mislukt kunstproject, niet zo goed met de BV Deelder, wat leidde tot een breuk met zijn manager Rene Vallentgoed.
Behalve de reclamecampagnes, brengen uiteraard zijn regelmatig gepubliceerde werk en zijn theatershows (hij sluit steevast het eind van zijn theateroptredens af met een signeersessie) geld in het laatje. In 1988 ontving Deelder de Anna Blaman Prijs voor zijn gehele oeuvre. In 2005 werd hem de Tollensprijs toegekend voor de "grote stilistische kracht van zijn geestrijke oeuvre en zijn pionierswerk voor een moderne theatrale podiumpresentatie van poëzie", aldus het juryrapport.
Deelder leeft samen met A.M.C. (Annemarie) Fok. Het paar heeft een in 1985 geboren dochter, Ari genaamd. Zijn dochter neemt een belangrijke plaats in zijn leven in, hij heeft ook een gedicht voor haar geschreven ("Voor Ari").
Hij heeft een kwartet jazzcompilatie cd's uitgebracht (respectievelijk Deelder draait (2002), Deelder draait door (2003), Deelder blijft draaien (2004) en Deelderhythm (2006) die lovende kritieken met zich meebracht. Op deze vier cd's bracht hij de beste jazznummers uit zijn eigen platencollectie samen. Hij gebruikte de oude, originele versies in plaats van de gedigitaliseerde 'perfectionistischere' versies. In 2005 ontving Deelder de Edison prijs voor zijn cd Deelder blijft draaien.
Deelder is een verstokt Citrofiel, verplaatst zich bij voorkeur per Citroën CX,[14] hoewel hij in een reclamefilmpje voor Basiq Air uit een Citroën DS stapte. In zijn bundel "Hol gelach" (1997) beschrijft Deelder enkele verkeersongelukken en bijna-doodervaringen. Ironisch genoeg reed hij in de zomer van 1997 op Voorne-Putten een Citroën CX total loss tegen een "naar het oostfront racende brandweermof", een Duitse brandweerwagen die toevallig terugkwam van een oefening op Europoort.
De stad Rotterdam heeft hem in 2004 de Wolfert van Borselenpenning toegekend.
Bibliografie
Poëzie
- ABC voor de genieter van Marihuana (onder pseudoniem: 'Julian the Joint', met 'Yousouph Ben Houpla' (=Rob Peters), Bureau in Search for Living, 1968)
- Gloria Satoria (De Bezige Bij, 1969)
- Dag en nacht geopend (De Bezige Bij, 1970)
- Boe! (De Bezige Bij, 1972)
- Op de deurknop na (De Bezige Bij, 1972)
- De zwarte jager (De Bezige Bij, 1973)
- Moderne gedichten (De Bezige Bij, 1979)
- Sturm und Drang (De Bezige Bij, 1980)
- Junkers 88 (De Bezige Bij, 1983)
- Portret van Olivia de Havilland (De Bezige Bij, 1985)
- Interbellum (De Bezige Bij, 1987)
- Lijf- en andere gedichten (De Bezige Bij, 1991)
- Renaissance: gedichten ’44-’94 (De Bezige Bij, 1994)
- Transeuropa (De Bezige Bij, 1995)
- Het lot van de eenhoorn (De Bezige Bij, 1997)
- Bijbelsch (De Bezige Bij, 1999)
- N.V. Verga (De Bezige Bij, 2001)
- Inderdaad nee (met tekeningen van Herman Brood; Nijgh en Van Ditmar, 2003)
- Zonder dollen (De Bezige Bij, 2004)
- Vrijwel alle gedichten (De Bezige Bij, 2004)
- Tussentijds (De Bezige Bij, 2008)
- Ruisch (De Bezige Bij, 2011)
- Totaal Loss (met composities en artwork van Louis Gauthier; Prometheus, 2011)
- Rotown Magic (uitgave in de Matchboox-serie met artwork van Louis Gauthier; Matchboox, 2012)
- Het Graf van Descartes (De Bezige Bij, 2013)
Proza
- Proza (verhalen; Boelen, 1976)
- The Dutch Windmill (biografie van Bep van Klaveren; Veen, 1980)
- Schöne Welt (verhalen; De Bezige Bij, 1982)
- Modern passé (verhalen; De Bezige Bij, 1984)
- Drukke dagen (verhalen; De Bezige Bij, 1985)
- Gemengde gevoelens (roman; De Bezige Bij, 1986)
- De T van Vondel (verhalen; De Bezige Bij, 1990)
- Euforismen (spreuken; De Bezige Bij, 1991)
- Jazz (verhalen; De Bezige Bij, 1992)
- Geheid Deelder: zes verhalen geschreven ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van De Bezige Bij (De Bezige Bij, 1994)
- De bevrijding van Koos Spook (kinderboek; De Bezige Bij, 1995)
- De dikke van Deelder (verhalen (Schöne Welt, Modern passé, Drukke dagen, De T van Vondel); De Bezige Bij, 1997)
- Konijnenhok op Overschie (Moppenboek; De Bezige Bij, 2005)
- Vrijwel alle verhalen (verhalen; De Bezige Bij, 2009)
Toneel
- Sneeuwwitje en de zeven dwergen (De Bezige Bij, z.j.)
- Angel eyes: solo voor trompettist (De Bezige Bij, 1998)
Televisie
In 1995 en 1996 had hij op de late vrijdagavond een eigen wekelijkse talkshow bij Veronica onder de naam Deelder. Hij ontving hierbij gasten uit binnen- en buitenland. Zo ontving hij bijvoorbeeld in 1996 Herman Brood ter gelegenheid van diens 50e verjaardag.
Radio
Sinds 1 februari 2007 heeft Deelder zijn eigen radioprogramma bij Arrow Jazz FM, DeeldeRadio, waar hij platen uit eigen collectie draait. Hij zegt niet veel in het programma, want "over muziek wordt veel gezeken, wij doen daar niet aan mee, wij draaien liever plaatjes".[15] Volgens Deelder zijn niet al zijn optredens commercieel, zo draaide hij iedere zaterdagmiddag van vijf tot zes jazzplaten op Radio Rijnmond en trad hij in gevangenissen op.
Vertalingen
- Jim Cartwright, Straat / Road (proza; De Kist, 1994)
- Sophocles, Antigone (toneel; De Bezige Bij, 2000)
Stripboeken
- Amber & Akka (met tekeningen van Rob Peters; De Lijn, 1985)
Over Deelder
- Pieter van Oudheusden en Herbert Verhey, De mensch Deelder (Veen, 1986)
Jules Deelder schreef het gedicht "voor Ari" voor zijn dochter Ari; de meerdere lagen van dit gedicht zijn bijzonder. de meest gezochte laag achter dit gedicht is dat de dochter 'Ari' onzeker is maar dat iedereen hetzelfde is en dat ook altijd zo zal blijven: hoe oud mensen ook worden en in welke tijd we ook leven, mensen blijven mensen en mensen blijven onzeker hoe dan ook.
Discografie
- Deelder Spreekt integrale weergave van de gelijknamige theatershow (LP; EMI, 1986)
- Kiezen Of Deelder integrale weergave van de gelijknamige theatershow (cd; BMG, 1990)
- Deelder Drumt Jazz bevat muziek, verhalen en gedichten (cd; Zillion, 1993)
- Oh Kut duet met Herman Brood (cd-single; Ariola, 1997)
- Deelder Draait compilatie van muziek uit de jazzcollectie van Jules Deelder (cd, Sonic Scenery 2002)
- Deelder Draait Door compilatie van muziek uit de jazzcollectie van Jules Deelder (cd, Sonic Scenery 2003)
- Deelder Blijft Draaien compilatie van muziek uit de jazzcollectie van Jules Deelder (cd, Sonic Scenery 2004)
- Deelder Dubbelt (dubbel-cd, 2006)
- Deelder Rhythm compilatie van muziek uit de jazzcollectie van Jules Deelder (cd, Sonic Scenery 2006)
- CDeelder Box Selectie uit eerdere compilaties en 12 nog niet eerder uitgegeven nummers uit de jazzcollectie van Jules Deelder (3cd, Sonic Scenery 2010)
- Totaal Loss Muziek-poëziealbum in samenwerking met componist/designer Louis Gauthier (Uitgeverij Prometheus, 2011)
Dvd's
| Dvd's met hitnoteringen in de Nederlandse Music Top 30 | Datum van verschijnen |
Datum van binnenkomst |
Hoogste positie |
Aantal weken |
Opmerkingen |
|---|---|---|---|---|---|
| De Deeldeliers | 2013 | 09-02-2013 | 27 | 1 | met Bas van Lier |
Theaterprogramma's
- Deelder spreekt (1985)
- Boulevard of Broken Dreams (1987) (met Simon Vinkenoog, Herman Brood en Jacob Kanbier)
- Ja! Deelder (1987)
- Deelder presenteert... (1988)
- Kiezen of Deelder (1989)
- Deelder draait door (1991)
- Deelder denkt (1993)
- Deelder leeft (1995)
- Deelder zingt (1997)
- Apocrief (1998-2000)
- Voorwaarts nuts! (2000-2002)
- Deelderama (2002-2003)
- Kamadeeldra (2003-2004) (met Kamagurka)
- New Cool Collective & Jules Deelder & Ger Sax (2007-2009)
Externe link
|
Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl) |
Citaten van of over Jules Deelder op Wikiquote
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Jules Deelder op Wikimedia Commons.