Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Munt (Tegelen)
| Kasteel De Munt | ||
| Huidige bebouwing Kasteel De Munt, buitenzijde | ||
| Huidige bebouwing Kasteel De Munt, buitenzijde | ||
| Locatie | Tegelen, Nederland | |
| Algemeen | ||
| Kasteeltype | Herenhuis met bijgebouwen | |
| Bouwmateriaal | baksteen | |
| Huidige functie | zorginstelling | |
| Gebouwd in | circa 900 | |
| Herbouwd in | 1697, 1733, 1831, 1875 | |
| Monumentale status | Rijksmonument | |
| Monumentnummer | 34983 | |
| Gebeurtenissen | 17e eeuw verwoest door brand | |
| Klooster De Munt | ||
| Land |  Nederland
| |
| Plaats | Tegelen, gemeente Venlo | |
| Religie | Rooms-Katholiek | |
| Kloosterorde | Benedictijnen | |
| Gebouwd in | circa 900 | |
| Uitbreiding(en) | 1876, 1882, 1890, 1900, 1934-1935 | |
| Restauratie(s) | 1697, 1733, 1831 | |
| Huidige bestemming | zorginstelling | |
| Monumentale status | Rijksmonument | |
| Monumentnummer | 34983 | |
| Architectuur | ||
| Bouwmethode | Traditionalisme | |
| Bouwmateriaal | baksteen | |
De Munt is een kasteel in Tegelen dat heden als klooster met zorginstelling in gebruik is.
Ontstaansgeschiedenis
In de vroege middeleeuwen werd door het Frankische Rijk een momboir, ofwel voogd, aangesteld voor de Mulgouw, destijds de naam voor het gebied tussen de Maas en de Rijn, waarin o.a. de plaatsen Tegelen en Belfeld lagen. Degene die het momberschap (de voogdij) uitoefende werd de momber genoemd. Deze momber bestuurde de streek namens de Frankische koningen. Het momberschap werd verlatijnst tot mundebordium of mundium. De burcht waarin de momber woonde werd ook Mundium, en later Munt genoemd. Het kasteel lag op een verhoogde heuvel, een zogenaamde motte, en was door grachten omgeven. De Munt was een bestuursgebouw; bij het kasteel lag de Bongertshof, het gebouw waar de heren van Tegelen woonden.
Heerlijkheid De Munt
Na de deling van het Frankische Rijk in de 9e eeuw werden de bestuurders in Tegelen rond het jaar 900 zelfstandige heren in plaats van beheerders en werd de Munt een heerlijkheid. Deze Tegelse heren waren verwant aan de graven van Gulik en Kessel, en dus van oude Frankische adel. In hun familiewapen staat dan ook de leeuw van Gulik, naast Sint Martinus, de beschermheilige van Tegelen.
Gulik
Rond 1330 werd Tegelen deel van het vorstendom Gulik. Vanaf die tijd werd Tegelen bestuurd vanuit Brüggen en was het gedaan met de macht van kasteel de Munt. Het kasteel en de Bongertshof werden nog een tijd bewoond, in 1550 door Gerard van Holtmeulen en eind 17e eeuw door Baron van Wevelickhoven. De Bongertshof was in die tijd ook bekend onder de namen Bongaertshoff en de Bongart, de huidige Bongerdstraat en Bongerdflat verwijzen hier nog naar. In de 17e eeuw brandde het kasteel uit, waarna het verviel tot een ruïne.
De Bongertshof
De boerderij De Bongertshof lag in de directe nabijheid van Kasteel De Munt en hoorde dan ook bij het goed. Er lag al een Bongaertshoff in 1550, toen Gerard van Holtmeulen het kasteel bewoonde. In 1697 werden kasteel en boerderij door een brand verwoest, en de toenmalige heer van Tegelen, baron Van Wevelickhoven, woonde een jaar later op de nieuwgebouwde boerderij totdat de wederopbouw van het kasteel was afgerond. De boerderij telde op dat moment ruim 52 morgen en heette op dat moment de Bongart.
Het werd opgetrokken in baksteen en afgedekt met een zadeldak met gezwenkte gevels. In 1733 liet Van Wevelickhoven een woonvleugel aanbouwen met mansardedak.
In 1831 kwam De Munt en de Bongertshof in bezit van de Venlose familie de Lom de Berg, die in 1860 de motte liet afgraven. De bijbehorende waterput bllef nog circa vijftien jaar bestaan. Omdat de kunstmatige heuvel waarop de put lag was afgegraven, leek de put net een fabrieksschoorsteen. In 1875 werd de Munt verkocht aan de Duitse zusters Benedictinessen van het Heilige Sacrament, die hun klooster in Viersen moesten verlaten als gevolg van de Kulturkampf. In dat jaar is ook de kerk van de priorij in gebruik genomen. In deze kerk wordt vanaf dat moment dag en nacht onafgebroken gebeden door de zusters Benedictinessen.[1] De Lom de Berg bouwde voor zichzelf achter de Munt een landhuis, dat de Nieuwe Munt werd genoemd en in 1889 aan de Zusters van Onze Lieve Vrouw werd verkocht (St. Juliaklooster). Delen van de buitengrachten hebben tot in de 20e eeuw bestaan. De tegenwoordige Muntstraat, Broeklaan en Kerkhoflaan liggen op de plaats van de oude grachten. Tegenwoordig refereren ook de Bongerdstraat en de zorgflat Bongerd met gelijknamig gemeenschapshuis aan de oude boerderij.
Priorij Nazareth
Het huidige gebouw Priorij Nazareth (in de volksmond "De Oude Munt" genoemd) bestaat uit de 17e-eeuwse bakstenen kasteelboerderij en de 18e-eeuwse woonvleugel. In 1876 werd een uitbreiding gerealiseerd aan de zuidwestzijde. Het klooster werd in 1882 verder uitgebreid met een kerk en een oostvleugel, in 1890 met een westvleugel en in 1900 met een toren en een ommuring. In 1934-1935 volgde nog een uitbreiding. Het gebouw ligt ten zuiden van de plaats waar het oorspronkelijke kasteel stond en is een Rijksmonument (Rijksmonument nr. 34983).
Bronnen, noten en/of referenties
|
.JPG){kind=link}
