Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Ezel (dier)
Zie ook : ezel (doorverwijzing), voor andere betekenissen van "ezel".
| Ezel | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Een ezel (Equus asinus africanus). | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Equus africanus asinus |
De ezel oftewel Equus africanus asinus behoort tot de familie van paardachtigen en heeft als kenmerken lange oren, een pluim aan het eind van de staart, en een groot uithoudingsvermogen.
Domesticatie
Gedomesticeerde ezels zijn goed bruikbaar als lastdier, trekdier voor rijtuigen en als rijdier. Mitochondriaal DNA-onderzoek heeft in 2004 laten zien dat er twee populaties gedomesticeerde ezels bestaan, waarvan een duidelijk afstamt van de ondersoort Equus asinus africanus. Van de andere is de afstamming nog onduidelijk[1].
Het voordeel van gedomesticeerde ezels ten opzichte van paarden is dat zij kleiner zijn, beter bestand zijn tegen extreme omstandigheden en makkelijker te hanteren en te voeden zijn.
De reputatie van ezels dat zij eigenzinnige dieren zijn, heeft vooral te maken met hun intelligentie en voorzichtigheid. Ze zijn moeilijk te porren als men ze bijvoorbeeld met gevaar voor hun leven iets wil laten doen. Is eenmaal hun vertrouwen gewonnen, dan zijn ze dankbaar en prettig gezelschap.
Een kruising tussen ezelhengst en paardenmerrie wordt muildier genoemd, die tussen ezelin en paardenhengst heet een muilezel. Alle mannelijke nakomelingen tussen deze kruisingen zijn onvruchtbaar.
Mannelijke ezels heten ezelhengsten. Vrouwelijke ezels ezelinnen.
Wilde ezel
Vrije ezels komen nog voor in Noord- en Oost-Afrika. Er bestaan de volgende ondersoorten:
- Equus africanus africanus (komt voor in Nubië)
- Equus africanus somaliensis (komt voor in Somalië)
Castratie
Een gecastreerde ezel wordt oen of kluns of in België "vent" genoemd.
Verwijzingen naar de ezel
Ezels in de iconografie
Een stevig verankerd symbool van domheid, maar traditioneel met een bredere betekenis. Een ezel werd door Jezus Christus gekozen als rijdier voor zijn intocht in Jeruzalem waarmee een profetie uitkwam: hij doelde op de deugd van de bescheidenheid en in het christelijk denken staat de ezel dan ook voor deemoed, geduld en armoede. In China rijden de onsterfelijken op ezels. In tegenstelling hiermee spelen ezels in zowel Egyptische als in Indische mythen en in Grieks-Romeinse sagen worden ze in verband gebracht door lust en met stupiditeit. Midas kreeg ezelsoren als symbool van zijn verstandelijke tekortkomingen omdat hij zo stom was geweest om tijdens een muzikale wedstrijd voor Pan te kiezen in plaats van Apollo. Ezelsoren maken onderdeel uit van de narrenkap; de figuur Bottom in Shakespeares Een Midzomernachtsdroom (ca. 1595) draagt een ezelskop in een satirisch intermezzo over de liefde. Andere met de ezel verband houdende eigenschappen zijn vadsigheid en halsstarrigheid
Een (knielende) ezel en een monstrans zijn attributen van de H. Antonius van Padua.
Ezels in verhalen
- De Bremer stadsmuzikanten
- Tafeltje dek je, ezeltje strek je en knuppel uit de zak
- In Don Quichot, Rucio, het ezeltje van Sancho
- Dik Trom
- Corso het ezeltje, door C.E. Pothast-Gimberg, in 1959 uitgeroepen tot kinderboek van het jaar. Er zijn meerdere delen verschenen over Corso.
Ezels in de Bijbel
In het Oude Midden-Oosten was de ezel een belangrijk lastdier. Het komt daarom voor in verschillende Bijbelgedeelten. Zo wordt in Numeri de profeet Bileam gered door zijn ezelin, die in tegenstelling tot hem wel de engel op zijn weg ontwaart.
In de Evangeliën vindt de intocht in Jeruzalem van Jezus plaats op een jonge ezel.
Spreekwoord
- Een ezel stoot zich in het gemeen geen twee maal aan dezelfde steen.
(De oorsprong van dit spreekwoord komt vermoedelijk voort uit een merkwaardige eigenschap van dit dier: een ezel die over een rotsachtige weg loopt en met zijn voorpoot een steen aanstoot, zal nooit met zijn achterpoot dezelfde steen aanstoten. Andere paardachtigen zullen veeleer wel deze fout maken.)
Zie ook
Bronnen
- º New Scientist, gebaseerd op artikel in Science, vol. 304, p. 1781
|
Zoek Equus asinus op in het WikiWoordenboek. |
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Equus asinus op Wikimedia Commons.