Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Fietselfstedentocht
De Fietselfstedentocht, tot 2009 Elfsteden Rijwieltocht geheten, is een jaarlijks georganiseerde toertocht op de fiets langs de Friese elf steden.
De tocht wordt georganiseerd door Stichting de Friese Elfsteden Rijwieltocht. De tocht is in 1912 voor het eerst georganiseerd en wordt sinds 1947 elk jaar op tweede Pinksterdag verreden. Alleen in 2001 werd de fietstocht afgelast om verspreiding van mond- en klauwzeer te voorkomen.
Naam
In 2009 werd de naam Elfsteden Rijwieltocht veranderd in Fietselfstedentocht zodat de naam beter aansluit bij het dagelijks taalgebruik. De naam van de organiserende stichting bleef onveranderd.
Inschrijving
Ieder jaar kunnen er maximaal 15.000 fietsers meerijden. De laatste decennia, vooral als er net een schaatstocht geweest is, overtreft de vraag het maximum. Degenen die de tocht reeds vijf keer hebben verreden ontvangen een uitnodiging waarmee ze kunnen inschrijven en zijn zo altijd verzekerd van deelname. Daarna start de vrije inschrijving die wordt gesloten als het maximum aantal bereikt is. In het verleden werd er onder de inschrijvingen ook wel geloot.
Starttijd
Degenen wier inschrijving geaccepteerd is, ontvangen per post een stempelkaart, ook startkaart of controlekaart geheten. Deze kaart geldt als bewijs van inschrijving. Op de stempelkaarten staat aangegeven hoe laat er gestart mag worden. Momenteel zijn er 23 startgroepen van ruim 650 deelnemers (voorheen 24 van 625, nog eerder 25 van 600). De eerste groep start om 5 uur 's ochtends, de volgende groep steeds 8 minuten later. De laatste groep start pas tegen 8 uur.
Veel deelnemers willen zo vroeg mogelijk vertrekken. Er wordt voor de tocht flink gehandeld in stempelkaarten van een vroege startgroep. Of dat nodig is, is echter twijfelachtig, want ook voor langzame fietsers met een hoog startnummer is het doorgaans goed mogelijk om voor sluitingstijd (middernacht) de tocht te voltooien.
De tocht
Het is de bedoeling dat de volgende medailles dezelfde vorm hebben, met steeds weer een ander stadswapen. Boven het wapen staat Bolsward - de hoofdstad van de fietstocht. De tocht vertrekt in Bolsward en leidt via stempelposten in alle elf steden terug naar Bolsward, waar de deelnemers voor middernacht moeten aankomen om de begeerde medaille in ontvangst te mogen nemen. Bolsward wordt ook halverwege nog een keer bezocht en verder zijn er stempelposten in Holwerd en Oudemirdum, hoewel dat geen steden zijn.
De fietstocht is een toertocht en geen wedstrijd, dit in tegenstelling tot de schaatstocht. Er geldt zelfs een maximale snelheid van 25 km/h. Wie gemiddeld sneller heeft gereden moet bij enkele stempelposten (zie de tabel hieronder) wachten tot het moment dat hij/zij gepasseerd zou zijn indien er gemiddeld precies 25 km/h gereden zou zijn.
Route
De tabel toont de stempelposten. De openingstijden van de stempelposten in Dokkum, Bolsward en Stavoren zijn afhankelijk van de groep waarin de fietser gestart is. Wie bijvoorbeeld in groep 23 is gestart, mag niet vóór 10:56 de stempelpost in Dokkum passeren.
| Stempelpost | Afstand | Openingstijd | Sluitingstijd | Verwachte doorkomsttijd | |
|---|---|---|---|---|---|
| km | groep 1 | groep 23 | alle groepen | ||
| Bolsward (start) | 0 | 5:00 | 7:56 | 8:15 | 5:00-8:00 |
| Harlingen | 18,6 | † | 5:30-9:30 | ||
| Franeker | 29,1 | † | 5:45-10:00 | ||
| Holwerd (extra stempelpost) | 66,4 | † | 6:45-12:45 | ||
| Dokkum | 77,9 | 8:00 | 10:56 | † | 7:15-13:00 |
| Leeuwarden | 102,3 | † | 8:30-15:00 | ||
| Bolsward (tussenstop) | 135,7 | 10:15 | 13:11 | 17:00 | 9:30-16:30 |
| Sneek | 146,8 | † | 10:30-17:00 | ||
| IJlst | 150,9 | † | 10:45-17:15 | ||
| Sloten | 169,6 | † | 11:35-18:30 | ||
| Oudemirdum (extra stempelpost) | 182,9 | † | 12:00-19:45 | ||
| Stavoren | 198,5 | 13:00 | 15:56 | † | 12:45-21:00 |
| Hindeloopen | 208,3 | † | 13:15-21:30 | ||
| Workum | 216,3 | † | 13:30-22:30 | ||
| Bolsward (einde) | 229,4 | 24:00 | 14:15-24:00 | ||
† Na passage van de bezemwagen
De route wordt vooraf door de organisatie volledig bewegwijzerd. Vrijwel alle kruisingen op de route worden afgezet door vrijwilligers en politie zodat de deelnemers zoveel mogelijk kunnen doorfietsen. Alleen open bruggen en wachtrijen voor de stempelposten zorgen nog wel eens voor oponthoud (klunen). Hoewel brugwachters rekening houden met de fietsers en trachten de bruggen zo min mogelijk te openen, is dat door de drukke pleziervaart af en toe toch onvermijdelijk. Met name voor de brug bij Sloten kunnen de wachttijden voor de fietsers oplopen. De brug over de Jeltesloot is in 2008 vervangen door een tunnel en dus geen obstakel meer.
Catering
De fietsers kunnen onderweg rekenen op enkele verfrissingen:
- Bartlehiem: appel
- Bolsward: groentesoep
- Stavoren: zuiveldrank
Ondersteuning
Langs de route wordt gepatrouilleerd door fietsenmakers die in een bestelwagen alles hebben voor de belangrijkste reparaties. Hun service is niet bedoeld voor slecht onderhouden fietsen. Vaak zullen ze zich beperken tot een noodreparatie, voldoende om de eindstreep te bereiken.
De fietser hoeft voor de reparatie alleen het materiaal te betalen, er wordt geen arbeidsloon in rekening gebracht en de reparateur verdient dus alleen aan het verschil tussen inkoops- en verkoopsprijs.
Het plakken van een band levert de reparateur niets op, het gebruikte materiaal is immers minimaal. Daarom wordt van de fietsers verwacht dat ze dit karwei zelf kunnen verrichten. Zelf plakken gaat wellicht ook sneller doordat de onfortuinlijke fietser niet op de fietsenmaker hoeft te wachten.
Zwaarte
De afstand is volgens de organisatie 240 km, volgens de meeste deelnemers eerder 230 km. Dat is voor veel mensen een lastig te bevatten afstand om op één dag te fietsen. De zwaarte van de tocht hangt af van de conditie van de deelnemer, het type van de fiets en de weersomstandigheden tijdens de tocht. Harde wind, regen en kou kunnen de tocht flink verzwaren.
De deelnemers
De meeste deelnemers rijden op racefietsen met het bijbehorende tenue. Vanaf 14:00 uur komen de snelste fietsers al over de eindstreep. Er zijn natuurlijk ook veel ligfietsen, sommige met een stroomlijnkap. Een hoge snelheid is ook mogelijk met een roeifiets.
Maar niet iedereen is zo snel. Er zijn ook veel deelnemers met een gewone fiets, soms met een vast verzet. Toertandems zijn ook populair. Andere deelnemers maken het zichzelf moeilijk met een long john (Deense tweewielige bakfiets) of een hoge bi. Er rijden verder een aantal handbikers mee. Sommige deelnemers trekken flink de aandacht met gekke kleren, hoedjes en toeters. Bijna al deze deelnemers weten de eindstreep op tijd te halen, hoewel ze niet de snelste fietsers zijn.
Externe links
| Elfstedentocht op verschillende manieren |
|---|