Oor (zintuig)

(Zie voor het muziektijdschrift het artikel Muziekkrant OOR)

Het oor (medische naam: auris) is een orgaan waarmee geluidsgolven worden opgevangen om door de hersenen om te worden gezet in geluid. Daarnaast speelt het binnenoor een rol bij het evenwichtsgevoel. In het utriculum van het binnenoor zitten oorsteentjes van kalkzout calciumcarbonaat (statoliet), die in een gelatineuze massa op zintuigharen rusten. Buiging van de zintuigharen informeert de hersenen over evenwicht en positie.

Anatomie

Het (menselijke) oor wordt onderverdeeld in drie delen:

• het buitenoor (auris externa), bestaande uit de oorschelp en de gehoorgang;
• het middenoor (auris media) met de drie gehoorbeentjes: hamer , aambeeld en stijgbeugel;
• het binnenoor (auris interna), bestaande uit het slakkenhuis en het labyrint met daaraan vast de gehoor- en evenwichtszenuw.

Het middenoor en het binnenoor zijn omgeven door het rotsbeen.

Het buitenoor staat in direct contact met de buitenlucht, en gaat over in de gehoorgang. Het einde van de gehoorgang wordt gevormd door het trommelvlies, dat de scheiding vormt tussen buitenoor en middenoor. De gehoorschelp trilt mee met de geluidsgolven die opgevangen worden vanuit verschillende richtingen, waardoor het geluid gemoduleerd wordt. De gehoorgang zorgt voor resonantie van geluid rond 4000 hertz. Dit geluid komt daardoor versterkt aan bij het trommelvlies. Rondom deze 4000 Hz zijn de meeste menselijke/dierlijke geluiden waar te nemen.

Mensen met een gezond gehoor kunnen frequenties waarnemen tussen ongeveer 20 Hz en 20.000 Hz, mits het geluidsniveau luider is dan de gehoordrempel.

Het middenoor staat via de buis van Eustachius in verbinding met de keel. Dit zorgt er voor dat de luchtdruk in het middenoor gelijk blijft met de atmosfeer. Te harde geluiden en geluiden die de mens zelf produceert worden gedempt door dit principe.

Het slakkenhuis (cochlea) is gevuld met vloeistof. In deze vloeistof bevinden zich op het basilair membraan(membrana basilaris) trilhaartjes voor het waarnemen van geluid. De hoogste tonen worden geregistreerd aan het begin van het slakkenhuis (basis cochleae), iets na het ovale venster, waar de gehoorbeentjes druk op uitoefenen. De lagere tonen worden aan het eind van het slakkenhuis waargenomen (apex cochleae). In het labyrint met de drie half-cirkelvormige kanalen (canales semicirculares) bevinden zich kleine kiezeltjes en staafjes die bewegingen kunnen registreren en zo van belang zijn voor het evenwicht.

Doordat de mens twee oren heeft kan hij richtinghoren. De sterkte van het waargenomen geluid is niet in beide oren gelijk en niet ieder geluid bereikt beide oren tegelijk. Doordat de hersenen de verschillende signalen van beide oren combineren, is een conclusie te trekken over de positie van de geluidsbron ten opzichte van de waarnemer. Hierbij is het principe vergelijkbaar met diepte zien met behulp van twee ogen.

Zie ook

• Slechthorendheid
• Doofheid
• Gehoorbescherming
• Gehoorschade, pijngrens, gehoordrempel
• Oorschelp
• Audiologie