Titus Rivas

Titus Rivas (Nijmegen, 20 juni 1964) is een Nederlandse theoretisch psycholoog, onafhankelijk onderzoeker, auteur en docent met een bijzondere focus op parapsychologie. Hij heeft boeken en artikelen geschreven over de bewijskrachtige aspecten van bijna-doodervaringen en herinneringen aan vorige levens.

Leven

Titus Rivas studeerde in 1996 af aan de Rijksuniversiteit Utrecht, nadat hij in 1994 systematische wijsbegeerte had gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. In 1996 hielp hij bij de oprichting van de Stichting Athanasia, waarvan hij ook penningmeester is. Naast parapsychologie houdt Rivas zich bezig met ethisch veganisme, filosofie van de geest, dierenpsychologie, psychopathologie en sociale vraagstukken. Hij is columnist voor ParaVisie en levert regelmatig bijdragen aan het Nederlands Tijdschrift voor Parapsychologie en andere bladen rond het thema dierenvrijheid en veganisme.

Bijna-dood-ervaringen

In The Self Does Not Die: Verified Paranormal Phenomena from Near-Death Experiences, beargumenteren Rivas en coauteurs de sceptische bewering dat bijna-dood ervaringen op zijn best uitgebreide hallucinaties zijn die worden geproduceerd door een stervend brein, of slechts de uitbundige fantasieën van aandachtzoekende narcisten. Het boek geeft details van meer dan honderd betrouwbare verslagen uit de eerste hand van individuen die ervaringen uit het ’hiernamaals’ rapporteerden terwijl ze klinisch dood waren (en een vlakke EEG-respons produceerden). Zij werden rechtstreeks geïnterviewd in plaats van te vertrouwen op bronnen uit de tweede hand. Het belangrijkste criterium voor het opnemen van een geval was dat het een directe persoonlijke verklaring bevatte van een derde partij, iemand anders dan de persoon die de ervaring persoonlijk beleefde, opgenomen als audio of in geschreven vorm, die het afwijkende aspect bevestigde. De auteurs richten zich in het bijzonder op beschrijvingen van paranormale waarnemingen die zich in de begin fase voordeden vanuit een perspectief van ’uittreding’ (d.w.z. waargenomen als zijnde ’buiten het lichaam’), met als argument dat deze een veel bewijsmateriaal leveren dat de waarachtigheid van dergelijke waarnemingen ondersteunt en materialistische verklaringen tegenspreekt.

Uittredingservaringen

Rivas, Dirven en Smit vestigen de aandacht op de waarde van waarheidsgetrouwe uittredingservaringen, waarbij details van gesprekken, activiteiten en voorwerpen die ver buiten het normale gezichtsveld liggen, uitvoerig worden beschreven. Weinig van zulke gevallen zijn zorgvuldig onderzocht. Ze onderzoeken een verslag van hartchirurg Lloyd W. Rudy, waarin een patiënt wiens ogen waren dichtgeplakt en wiens EEG plat werd, later een zeer gedetailleerd verslag gaf van waarheidsgetrouwe buitenlichamelijke waarnemingen; ze interviewden alle betrokkenen en vonden bevestigend bewijs onder soortgelijke getuigenissen. Rivas en Smit concluderen: „Wij geloven dat de opeenstapeling van dergelijk anekdotisch bewijs het steeds moeilijker maakt om dit soort gevallen bij voorbaat af te wijzen.”

Gerald Woerlee

Gerald Woerlee, een prominent scepticus over nabij-dood-ervaringen, betoogde dat hersenletsel en hersenziekten de nauwe afhankelijkheid van het bewustzijn van de hersenfunctie aantonen en daarom een bewijs zijn voor fysisch reductionisme. Rivas is het ermee eens dat de impact van ziekte en letsel op het individu duidelijk is, maar stelt dat dit ook verklaard kan worden door een dualistische ontologie, waarin de manifestatie van een ziel of niet-materieel zelf geremd kan worden door hersenziekte en -letsel, maar toch kan bestaan. Hij noemt het fenomeen van ’terminale luciditeit’, d.w.z. de verrassende terugkeer van heldere cognitie bij dementiepatiënten minuten voor hun overlijden, en ook gevallen van significante hersenafwijkingen waarbij de door de standaard neurowetenschappen voorspelde gevolgen afwezig zijn, als bewijs tegen materialistische opvattingen van bewustzijn, samen met de moeilijkheid om te verklaren hoe niet-materiële ervaring ontstaat uit fysieke omstandigheden.