Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
George Whitefield
George Whitefield (Gloucester, Engeland, 16 december 1714 – Newburyport, Massachusetts, 30 september 1770) was een Britse anglicaanse predikant. Hij was samen met John en Charles Wesley een grondlegger van het methodisme, een uit de anglicaanse kerk ontsproten religieuze opwekkingsbeweging uit de 18e eeuw. Hij hield in zijn leven zowat 18000 tot 30000 preken of toespraken voor in totaal wel tien miljoen toehoorders in Groot-Brittannië en de Noord-Amerikaanse koloniën.
Leven
Whitefield werd geboren als jongste zoon van herbergiers in Gloucester. Aangezien zijn vader al twee jaar na zijn geboorte overleed, groeide hij op zonder vaderlijk voorbeeld in de herberg Bell Inn. Hij bezocht de Latijnschool St. Mary de Crypt, waar hij vooral Latijn en Grieks leerde, graag theater speelde en zijn spreekkunst kon oefenen. Met 18 jaar ging hij naar het Pembroke College in Oxford, waar hij zich liet opleiden als anglicaans priester. Behalve de Bijbel las hij ook Life of God in the Soul of Man van Henry Scougal, Serious Call van William Law, Call to the Unconverted van Richard Baxter, Alarm to Unconverted Sinners van Richard Alleine en de Bijbelcommentaren van Matthew Henry. Aan het college leerde hij de broers John en Charles Wesley kennen in de zogenaa;de Holy Club. In de lente van 1735 sloot hij zich aan bij de methodisten en nog hetwelfde jaar stichtte hij de eerste Methodist Society in Gloucester. Op Drie-eenheidszondag werd hij door Martin Benson, de bisschop van Gloucester, tot diaken geordineerd. Zijn eerste preek hield hij in de kerk St. Mary de Crypt in Gloucester. Vervolgens behaalde hij in Oxford zijn Bachelor of Arts. Hij begon als geesteljke voor twee maanden in de Tower Chapel in London.
Vanuit Londen begon Whitefield zijn activiteit als onvermoeibaar prediker. Hij was bekend voor zijn luide stem en voor zijn geacteerde stukjes die hij vanop de kansel invoegde. Hij trok volle kerken, wanneer men hem liet preken. In mei 1738 ondernam hij de eerste van zijn in totaal 13 reizen tussen tussen Engeland en de Britse koloniën in Amerika. Hetzelfde jaar zerd hij door Georgia Trustees tot predikant van Savannah benoemd en het jaar daarop door de Kerk van Engeland geordineerd.
Op 27 april 1739 was hij in London een van de eersen die in het openbaar in de open lucht preekte. Daar kwamen ook luisteraars op af die nog nooit een kerk hadden bezocht. Na 1740 trok hij in een jaar tijd van noord naar zuid in Noord-Amerika, waarbij hij wel 8000 kilometer aflegde en meer dan 350 keer een preek hield. In Boston luisterden 25000 personen naar hem, in Philadelphia 12000 en in New York City 8000. Zowat een kwart van de bevolking van de Noord-A:erikaanse koloniën zou hem ooit gehoord hebben.
In Georgia was het zijn bedoeling om een weeshuis te bouwen. Op 25 maart 1740 begonnen de blouwwerkzaamheden aan het Bethesda Orphanage. De financering was grotendeels afkomstig van bijdragen als gevolg van de oproepen die hij hiervoor deed in zijn lezingen.
Hij kwam met Moravische broeders uit Georgia in 1740 overeen om een weeshuis voor zwarte kinderen te bouwen op een grondstuk dat hij had gekocht in de Lehigh Valley in Pennsylvania. Maar naar aanleiding van een theologisch verschil, ontsloeg hij hen van die taak en was vervolgens niet in de mogelijkheid om de bouw te voleindigen. Vervolgens kochten de Morqvische broeders het project op en werkten het af. Dit ’Whitefield House’ staat nog in de plaats Nazareth, Pennsylvania.
Hij had een invloed op de opzekkingsprediker Jonathan Edwards (1703–1758). Samen behoorden ze tot de krachtigste aandrijvers van de First Great Awakening. Benjamin Franklin (1706–1790) was van mening dat de geruchten over duizenden toehoorders schromelijk overdreven waren, maar moest zijn mening bijstellen nadat hij zelf een evenement van Whitefield had bijgewoond. Hij ging Whitefields toespraken als drukwerk uitgeven.
In de zevenjarige oorlog (1756–1763) steunde hij in zijn toespraken het Britse standpunt, omdat hij vreesde dat de Fransen de Britse protestantse koning zouden afzetten. In Dublin werd hij om dit standpunt met stenen beworpen, maar hij kon zich in veiligheid brengen in de nabijgelegen pastorij.
Hij overleed op 29 of 30 september 1770 op een evangelisatiereis in Newburyport, Massachusetts. HIj werd er begraven in de First Presbyterian Church.