Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Stilleven
Een stilleven is een artistieke compositie (schilderij, tekening, foto enz.) van (meestal meerdere) voorwerpen.
In een stilleven komen meestal géén levende wezens voor. Met het schilderen van een stilleven kan een schilder zich concentreren op de compositie en op het gebruik van kleur en toonwaarde. Een stilleven is dus een studiewerk.
De stillevens uit de Vlaams-Nederlandse schilderkunst uit de 17e eeuw zijn vooral beroemd om de stofuitdrukking, de weergave van het oppervlak van een voorwerp. In één stilleven laat de schilder zijn vaardigheid zien om tegelijkertijd bijvoorbeeld het karakter van een satijnen kleed, een droog brood, een mat ei, bedauwde druiven, een hard glanzend glas en een parelmoeren schelp weer te geven. Vaak gebruikten schilders hun geliefde objecten telkens opnieuw.
Vooral in de Gouden Eeuw beleefde de productie van stillevens in Nederland en Vlaanderen een hoogtepunt. Soms werd op een schilderij met een portret tevens een stilleven geschilderd, vaak door een andere, daarin gespecialiseerde, schilder. Tot de vermaardste Nederlandse schilders uit de 17e eeuw behoren: Ferdinand Bol, Albert Cuyp, Gerrit Dou, Carel Fabritius, Govert Flinck, Jan van Goyen, Frans Hals, Pieter de Hooch, Pieter Pieterszoon Lastman, Jan Lievens, Nicolaes Maes, Adriaen van Ostade, Clara Peeters, Paulus Potter, Rembrandt Harmenszoon van Rijn, Pieter Jansz. Saenredam, Jan Steen, Johannes Vermeer
Het stilleven is echter van alle tijden. De Romeinen schilderden al stillevens op muren, die in Pompeii bijvoorbeeld nog bewaard zijn gebleven. In de huidige periode (2007) kent het stilleven een revival, waarmee vooral superrealistisch wordt gewerkt, zie bijvoorbeeld Helmantel. Vaak grijpen schilders terug op vroegere stijlen of men ontwikkelt een hedendaagste stijl. Het werk van Marjolein Bastin kan ook als stilleven worden gezien, aangezien zij vooral planten en vruchten uitbeeldt, soms met een paar insecten erbij.
Meesters van het bloemstilleven zijn Roelant Savery, Ambrosius Bosschaert de Oude, Balthasar van der Ast, Jan Davidsz. de Heem.
Grote meesters zijn verder Willem Claeszoon Heda, Pieter Claesz, Hondecoeter en Paul Cézanne.
Symboliek
Stillevens kunnen tevens gebruikt worden om symboliek weer te geven. Bijvoorbeeld een memento mori (door een combinatie van een bijbel en een menselijke schedel weer te geven). Ook kan met een stilleven de rijkdom van de opdrachtgever van het schilderstuk worden gesymboliseerd, of juist de spilzucht.
Er bestaan verschillende soorten stillevens, elk met hun eigen symbolentaal. Hieronder slechts een overzicht, een individueel stilleven kan een geheel eigen symboliek bezitten, of een combinatie van de onderstaande bevatten.
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Still life paintings op Wikimedia Commons.