Gematria

Gematria of gimatria (גימטריה) is een systeem waarbij aan de letters van een woord of een zin getalwaarden worden toegekend, waarbij men gelooft dat de woorden of zinnen met dezelfde getalwaarde in verband staan met elkaar of met het getal.

Meestal beschouwt men het woord ’gematria’ als een afleiding van het Griekse woord geōmetriā, ’geometrie’.

Voorbeeld

Een bekend voorbeeld van gematria is het Hebreeuwse woord chai (’leven’). Dit is samengesteld uit twee letters: de chet ( ח ), die de getalwaarde 8 heeft, en de jod ( י ), met getalwaarde 10. De som ervan, 18, werd wegens het verband met het woord ’leven’ onder joden tot een ’geluksnummer’. Geschenken in een veelvoud van 18 komen dikwijls voor.

Geschiedenis

Het woord word voor het eerst gebruikt in het Misjnatraktaat Pirke Avot (פרקי אבות, „Spreuken van de Vaderen”), waar het luidt: „Astronomie en gematrieën zijn bijgaven bij wijsheid” (Avot III). OF hiermee reeds gematria in de latere betekenis bedoeld wordt, is twijfelachtig, aangezien door het parallelle noemen van de astronomie de tegenstelling tussen de hemel (astronomie) en de aarde (geometrie) aangesproken wordt.

In het traktaat Terumot van de Talmoed van Jerusalem luidt het: „We tastten hier in het donker, zoals de stok van de blinde, totdat wij het door middel van חשבון גימטריא ontsloten” (pTer V, 1). De hier gebruikte Hebreeuwse term kan men vertalen als: „gematrische berekening”.

Zie ook

• Hebreeuwse cijfers
• Temura
• Notarikon
• Atbasj

Verwijzingen

Joodse mystiek